Bestuurlijke vernieuwing, het eufenisme voor massa-ontslag van ambtenaren, is de Friezen vreemd. Dat wil zeggen: ze moeten er ook aan geloven, maar zou houden hardnekkig tradities in stand, waardoor het lijkt of zijn er niets mee te maken hebben.
Neem nu de Elfstedentocht. Maar liefst 22 rayonhoofden kwamen gisteravond in vergadering bijeen en besloten er nog even van af te zien. Tweeëntwintig! Voor elf steden? Terwijl de tocht door niet meer dan zes gemeenten voert.
Ja, ik weet ook wel dat de naam Elfstedentocht verbonden is aan de plaatsen die ooit stadsrechten verwierven. Maar stadsrechten of niet, zes steden verloren hun zelfstandigheid aan gemeentelijke herindelingen. Sneek, IJlst, Stavoren, Hindeloopen, Workum en Bolsward bestaan nog slechts als woonkernen van de gemeente Súdwest Fryslân.
Sloten ging op in Gaasterland-Sloten, Franeker in Franekeradeel en Dokkum in Dongeradeel. Alleen Harlingen en Leeuwarden bestaan nog als zelfstandige gemeenten.
Het is dat de Friezen zelf de stadsrechten graag in een winters zonnetje willen zetten, maar zou de tocht der tochten niet aan een nieuwe naam toe zijn? Nu een aantal steden tot woonkernen zijn gedegradeerd, kan de tocht misschien opgewaardeerd worden door het de 32-woonkernentocht te noemen. Dan tellen de dorpen eindelijk ook eens mee. Goed voor Bartlehiem, het dorp dat een roemruchte schakel tussen Franeker, Dokkum en Leeuwarden was, omdat de schaatsers er twee keer langs moesten.
En dan die onsterfelijke kluunplaatsen als Wymbritseradiel en Kimswerd. Kimswerd staat nota bene te boek als de woonplaats van Grote Pier, de Friese vrijheidsstrijder, die het opnam tegen de regenteske Hollanders. Elk gehucht, elke woonkern heeft wel een stukje geschiedenis dat het leuk doet als er even een flauw moment van commentaar moet worden in de televisie- en radioregistraties van de Elfstedentocht.
Voorlopig hebben de 22 rayonhoofden het veel te druk met het verhelpen van zwakke plekken op de route. Daarbij is al een veegmachine door het ijs gezakt. Dat hadden ze kunnen weten, want zelf maakten ze al bekend dat het ijs nog te zwak is om de 1,6 miljoen mensen te dragen, die als publiek worden verwacht.
Naar verluidt wordt het leger ingezet om de organisatie een handje te helpen. Als ik de Friezen was, zou ik dat weigeren. Voor je het weet heeft het kabinet ineens in de smiezen dat 22 rayonhoofden en hun handlangers in de weer zijn om de 32-dorpentocht tot geschiedenis te verheffen. Waarna het kabinet op het idee komt om van heel Friesland één gemeente te maken. De provincie kan als bestuursorgaan worden afgeschaft en er komt maar één burgemeester.
Nou goed, Rutte is de beroerdste niet. Hij stelt geen burgemeester aan, maar een rayonhoofd.
Natuurlijk staat menig liefhebber nu voor de keuze: gaan we d’r op, of zakken we d’r onder?