Tag archieven: maatschappelijke opvang

Betaalt Europa bezuigingen?

Europa Het was een zware dag vandaag. De bezuinigingen slaan hard toe in de sector waar ik werk. Vandaag moesten we een keiharde knoop doorhakken, die nu als een baksteen op mijn maag ligt.
Omdat we in korte tijd zoveel collega’s kwijt zijn geraakt, kan de dagopvang voor dak- en thuislozen niet langer in de volle omvang open blijven. Binnenkort gaan we die mensen dus eerder de straat op sturen.

Excuses voor de emotionele oprisping, maar dat besluit voelt een beetje als verraad aan ‘de doelgroep’. Maar goed, geld om op de oude voet verder te gaan is er niet en zal volgend jaar nog minder worden.
De dak- en thuislozen zullen voortaan eerder hun heil elders moeten zoeken. De daklozen dolen dus wat langer op straat rond. De thuislozen zijn aangewezen op de eenzaamheid van hun kamertjes.

Ik zit hier thuis nog wat na te hijgen van het besluit dat we hebben genomen. En dan lees ik dat de ABN Amro geld gaat vragen aan de Europese Unie om
hun bezuinigingen te financieren.
De ellende waar we nu mee opgezadeld zijn, is bij banken als ABN Amro begonnen. Met staatsteun overeind gehouden. Ook bij ABN Amro moeten er mensen uit. In deze tijden doet de overheid een beroep op ieders creativiteit. Dat is bij de ABN Amro niet aan dovemansoortjes gezegd. Ruim 52 miljoen euro wil de bank van Europa, om het ontslag van hun werknemers een beetje humaan af te wikkelen.

Ik krijg ineens ook een creatief idee. Ik ga morgen mijn werkgever twee dingen vragen. Nu ook wij noodlijdend zijn geworden, vragen we staatsteun aan. En omdat aan bezuinigingen niet valt te ontkomen, vragen we meteen geld aan Europa om onze maatregelen te financieren.
Mijn werkgever zal me voor gek verklaren. Waarmee ik me kan aansluiten bij de doelgroep.

Een zwerver mag niet zwerven

Hobo In Gelderland voeren inwoners van Wehl een gevecht om een daklozenopvang tegen te houden. Daarbij grijpen ze alle wettelijke middelen aan, om het de gemeente lastig te maken de realisatie toe te staan. Laatste wapenfeit: de gemeente wordt er van beschuldigd zich niet te willen houden aan de gedragscode landelijke toegankelijkheid en regiobinding.

Hoewel dit om een conceptregeling gaat, is er toch al veel om te doen. Sinds in 2008 het eerste concept op tafel lag, zijn al veel gemeenten over gegaan tot de uitvoering van die gedragscode. Die komt er op neer dat er alleen voorzieningen worden gefinancierd, voor daklozen uit de betreffende gemeente. In de praktijk betekent het dat een dakloze uit Den Haag in Rotterdam wordt geweigerd voor elke voorziening.

In een
brief van 23 augustus jl. (pdf!) aan de 2e Kamer zegt de minister van VROM, dat de de gemeenten zich wel moeten houden aan artikel 20, lid 6 van de WMo (Wet Maatschappelijke opvang). Daarin staat dat de gemeenten voorzieningen op het terrein van maatschappelijke opvang en verslavingsbeleid toegankelijk houden voor iedereen die in Nederland woont. De minister schreef in die brief: “Ik vind het belangrijk dat gemeenten onderling afspraken maken over opvang van cliënten, zodat die cliënten niet heen en weer worden gestuurd”.

Steeds meer gemeenten worden daar erg terughoudend is. Rotterdam gooide als eerste de gemeentegrenzen dicht voor zwervers van buiten. Den Haag stuurt inmiddels ook steeds meer zwervers terug, naar de laatste verblijfplaats.

Tja, het eigenaardige van een zwerver is, dat-ie zelf wil uitmaken waar hij gaat en staat. Wat maakt de minister zich dan druk om mensen die heen en weer worden gestuurd? Dat is toch ook een vorm van zwerven?
De gemeenten begrijp ik wel. Geconfronteerd met herhaaldelijk afnemende budgetten voor de Wmo, AWBZ en subsidies voor dag- en nachtopvang, moeten er keuzes worden gemaakt. En die keuze wordt steeds meer: eigen zwervers eerst.

Die maatregel is ook een manier om het winkelgedrag van daklozen te verhinderen. Want een ander eigenaardig kenmerk van een zwervers is, dat-ie zo maar verkast als het hem ergens niet naar de in is.
De huidige uitvoering van de gedragscode landelijke toegankelijkheid en regiobinding, betekent in ieder geval dat de romantiek van een zwerversbestaan er wel af is. Het betekent ook de zoveelste inperking van de individuele autonomiteit. Die blijft voorbehouden aan iedereen die zich netjes gedraagt. Heb je een baan en een huis, dan mag je zelf beslissen waar je je vestigt. Zit je zonder een goed geregeld burgermansleventje, dan ben je je zelfstandigheid helemaal kwijt.

Als werkende in dat daklozencircuit, begrijp ik heel goed dat ook daklozen zich aan allerlei regels moeten houden. Ik begrijp alleen niet, waarom mensen met een vaak groot complex aan handicaps, hun volledige autonomiteit moeten inleveren.

Bange idioten.

Bange idioten En elke week wordt hij opnieuw geboren
En wreed gescheiden van het veilig water-leven,
En elke week is hem het lot beschoren
Opnieuw een bange idioot te zijn gebleven.
(Uit: De idioot in bad van
M.Vasalis)

Soms vraag je je af waarom er onderzoek gedaan moet worden, naar iets wat je bijna dagelijks onder je ogen ziet afspelen. De NWO (Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) heeft ontdekt dat er amper onderzoeksliteratuur is over geweld tegen psychiatrische patiënten. Zouden de cijfers die in andere landen bekend zijn, ook in Nederland gelden? Volgende week houdt de NWO eerst maar eens startsymposium.

De gewelddadigheid die psychiatrische patiënten zelf aan de dag leggen is alom bekend. Maar Jaap van Weeghel, directeur van het GGZ Kenniscentrum Rehabilitatie, vindt het tijd worden dat imago eens bij te stellen. Onderzoek naar geweld tegen de patiënten is een begin om de slachtoffers goed te kunnen helpen, zegt hij in het AD.
Het Kenniscentrum Rehabilitatie stelt: het gaat hierbij niet alleen om criminele handelingen door vreemden, maar ook door geweld en mishandeling door buurtgenoten, familieleden, medepatiënten en hulpverleners.

De trouwe lezer weet dat ik werk in een opvang voor dak- en thuislozen. De laatste jaren is de toestroom van psychiatrische patiënten flink toegenomen. En waar het NWO onderzoek naar wil laten doen, zien we regelmatig hier gebeuren. Twee voorbeelden.
1. Het komt nogal eens voor dat familie, buren of onbekend het budgetbeheer van een patiënt hebben overgenomen. Gaat meestal goed, maar iets te vaak maken we mee dat de patiënt wordt kaalgeplukt en soms geen geld heeft voor kleding en eten, die hij dan maar bij ons komt halen.
Wanneer wij vermoedens hebben van zulke praktijken tippen we de politie.
2. Verschillende psychiatrische patiënten verdragen elkaar niet. De schizofrenen, borderliners, depressieven met hun wisselende stemmingen, zenuwachtig gedrag en stemmetjes in het hoofd worden getreiterd door de patiënten met persoonlijkheidsstoornissen. Narcisten, grote ego's, a-socialen. Hoe gek die ook zijn, ze verwijten ons de echte gekken hier binnen te laten, wat soms met bedreigingen gepaard gaat.

Dat laatste is lastig werken. We hebben sterke vermoedens dat de zwaksten buiten onze deur, in opdracht van de dominantere idioten, gedwongen worden drugs te kopen, aangezet worden tot diefstal of gewoon hun geld en andere bezittingen moeten inleveren.
Ook vermoeden we dat dit soort dubieuze contacten al in onze opvang worden gelegd. Het is dan ook dagelijks naar de koffietafeltjes lopen om te controleren wat voor gesprekken er worden gevoerd.
We melden het allemaal bij onze contacten met politie en de GGZ. Helaas, is het antwoord, kan er pas echt wat aan gedaan worden als er een heus incident plaatsvindt. Incident is het verbloemend vakjargon voor gewelddadigheid.

Ondertussen houden we de diverse patiënten in ons kleine zaaltje een beetje uit elkaar. Voorstellen om de groepen apart op te vangen, lopen stuk op gemeentelijk beleid. Ondertussen sluit de GGZ heel beroerd aan op de opvang, die noodzakelijk is nadat een patiënt is “uitbehandeld”.
De diagnose is gesteld, de medicatie bepaald en de patiënt mag de maatschappij weer in. Waar hij in zijn flatje overlast bezorgd in de buurt, in handen valt van drugsdealertjes, en na herrie en schuldenopbouw weer op straat staat.

Wat mij betreft hoeft er geen onderzoek plaats te vinden of er geweld tegen psychiatrische patiënten plaatsvindt. Een simpele rondvraag bij woningbouwverenigingen en instellingen voor maatschappelijke opvang levert genoeg cijfers op, om vast te kunnen stellen er heel snel concrete plannen moeten komen, waarbij het hele hulpverleningscircus op de schop gaat. Zodanig, dat een psychiatrische patiënt niet aan zijn lot wordt overgelaten, na ontslag uit de GGZ.

Doelgerichte samenwerking tussen de instellingen, inclusief woningbouwverenigingen en politie. Het kan betekenen dat een psychiatrische patiënt wel op zichzelf woont, maar dagelijks bezoek nodig heeft. Het kan betekenen dat er meer diverse opvang moet komen, om de groepen die elkaar bijten, uit elkaar te houden. Het kan dus betekenen dat er intensiever en meer gespecialiseerd toezicht en begeleiding komt.

We hoeven niet te wachten op onderzoek. We (mijn collega's) willen de psychiatrische patiënten beter helpen dan we nu kunnen. Het wordt zo langzamerhand erg vervelend om te zeggen, maar dan hebben we meer nodig dan we nu krijgen.

Kiezen voor barbarisme?

Kiezen voor barbarisme?“(…) als echt blijkt dat de bezuinigingen in dit geval een verhoogd risico voor de veiligheid met zich hebben meegebracht, dan is er een grens gepasseerd“.
Quote van Gerrit van de Kamp,
voorzitter ACP (Algemeen Christelijke Politiebond, onderdeel van het CNV).

Het Algemeen Dagblad vermoedt dat bezuinigingen mede oorzaak zijn van gebrekkig politie-optreden bij het fatale strandfeest in Hoek van Holland.
Nu moet nog blijken wat er zich precies heeft afgespeeld en welke rol de politie heeft gespeeld. Het lijkt er echter sterk op dat de oorzaak vooral ligt bij een paar feestvierders die een heel ander vertier voor ogen hadden, dan de organisatie had bedoeld.

Dat kan gebeuren. Niet leuk, onnodig, en dat die bende nog levend rondloopt is te danken aan de overgrote meerderheid feestgangers die een gezellig, vrolijk en vreedzaam feestje in hun hoofd hadden. Dan sla je er niet zomaar op los. Bovendien is de heersende mores dat je niet voor eigen rechter speelt en dus het verwijderen van vervelende gasten aan de politie overlaat.

Natuurlijk wil een vakbond weten of de leden hun beroep naar behoren kunnen uitvoeren. Bestaat de kans dat bezuinigingen het functioneren in Hoek van Holland ernstig hebben belemmerd?
De voorzitter van de ACP zegt: “Wordt er bezuinigd op politiewerk, dan moet de politiek, zowel landelijk als regionaal, keuzes maken. Gebeurt dit niet, dan komt de veiligheid van burgers en collega's in gevaar“. De ACP-voorzitter suggereert dan maar te kiezen voor het niet houden van grootschalige evenementen.

Nu ken ik wat kleinschalige gebeurtenissen waar een of twee politieagenten ook niet genoeg zijn om de zaak op te lossen. Voor één flippende psychopaat in een winkelstraat heb je al gauw zo'n tien beambten nodig. Die zijn er meestal wel. Tenzij het een gemiddelde zondag is, in een of ander gehucht, waar van een koopzondag nooit sprake is. Dan kan het net lang genoeg duren voor de hulptroepen op sterkte aanwezig zijn, om de doorgedraaide burger de kans te geven aardig wat schade aan zichzelf en zijn omgeving toe te brengen.

Dat is wel een gevolg van bezuinigingen. De overheid koos er echter voor een andere benaming: reorganisatie van de politieregio. Komt neer op: hetzelfde werk doen met minder mensen. De hoogste leidinggevenden voeren die reorganisatie gewoon door. Af en toe mort er een korpschef, maar die enkele oprisping verandert niets aan de situatie.

Een verschijnsel dat ik maar al te goed ken van mijn werk: de maatschappelijke opvang. De doelgroep is talrijker en complexer geworden, de budgetten zijn niet meegegroeid en zelfs hier en daar gekrompen. Gevolg: bezuinigingen op personeel. Mijn werkgever kan niet tegen de overheid zeggen: okee, dan vangen we een deel van die doelgroep niet op en we halen een gebouw, inclusief een complete staf, uit het pakket. Dan voldoet mijn werkgever namelijk niet aan de opdracht en krijgt helemaal geen subsidie meer.

Ook hier is het resultaat: hetzelfde werk doen met minder mensen. Dit blogje is tekort om het met alle details uit te leggen, maar geloof me, het werk is er niet veiliger op geworden. Sterker nog: het aantal incidenten neemt, na jaren relatieve rust, in rap tempo toe.
En dan laat ik bezuinigingen in de zorg nog onbesproken, terwijl ook in ziekenhuizen en verpleegtehuizen de onveilige situaties toenemen.

We kunnen er inderdaad voor kiezen geen grote strandfeesten meer te organiseren of de maatschappelijke opvang af te schaffen. Dat eerste betekent minder lol, het tweede betekent weer meer overlast voor de “gewone” burger.
Ik ben daar niet voor. Er zou juist meer lol en nog minder overlast moeten zijn. Wie daar ook voor is, moet eens goed nadenken in het stemhokje.

Volgende keer weer kiezen voor een regering die de veiligheid hoog op het lijstje ambities heeft staan, maar er geen cent teveel aan wil spenderen? Dat is kiezen een grens te passeren en ruimte te bieden aan barbaarse toestanden op het strand, in de maatschappelijke opvang en de zorg.

Er is een collega doodgestoken

Er is een collega doodgestoken Vergeef me de pathetische titel van dit stuk. Maar het is het eerste wat ik dacht bij het bericht dat een medewerkster van een opvang voor dakloze jongeren is getroffen door een cliënt die door het lint ging. Als je zelf in die sector werkt, denk je al gauw aan een collega. En aan de momenten dat je zelf en eigen directe collega's door het oog van de naald zijn gekropen. Dat is een private en emotionele gedachte. Daar zal ik je niet verder mee lastig vallen. Wel een paar kanttekeningen.

1. Het incident gebeurde dus in de entourage van het daklozenwereldje. In dat wereldje is het aantal mensen met een fikse psychische stoornis behoorlijk toegenomen. Moeilijk om mee om te gaan en ze creëren vaak onvoorspelbare situaties. Het heeft ons werk een stuk zwaarder gemaakt, maar we leren elke dag bij en weten steeds beter door te dringen tot deze mensen. En hoewel we soms wel eens bang zijn, komt het zelden tot bedreigende situaties.

In die groep lopen een handjevol echt gevaarlijke mensen rond. Waarom ze rondlopen is me eigenlijk een raadsel. Bekend bij justitie en ggz. Maar de wet zit nu eenmaal zo in elkaar dat zonder overduidelijke aanleiding ze niet opgesloten kunnen worden. Die wet kan niet zomaar worden veranderd, want dat zou ook vervelende consequenties voor jou en mij kunnen hebben.

2. Ik ken de feiten niet en toch ga ik er vanuit dat de 21-jarige dader tot die kleine groep gestoorden hoort. Met wellicht een jeugdzorgverleden. De aansluiting tussen jeugdzorg en maatschappelijke opvang schiet tekort. Onder andere omdat het een wettelijk recht van een 18-jarige is op eigen benen te mogen staan. En omdat ieder het te druk heeft met de eigen toko's, komt het dus te vaak voor dat iemand die aan het eind van zijn jeugdzorgbegeleiding zit, niet of slecht wordt overgedragen aan de maatschappelijke opvang.

3. De instelling waar het incident gebeurde is een HKZ-gecertificeerde organisatie. Dat wil zeggen dat de toko aan allerlei kwaliteitseisen voldoet. Eén daarvan betreft de veiligheid van personeel.
Mijn eigen organisatie heeft ook zo'n certificaat gekregen. Ondanks de manco's die er nog zijn. Op papier is het geregeld, de praktijk voldoet er nog niet aan, ook op het gebied van de veiligheid. Ik hoop nu dat dit aspect in het onderzoek naar het incident goed wordt meegenomen en geopenbaard zal worden hoe dat bij de getroffen Amsterdamse opvang heeft gewerkt.

4. Uitgerekend op deze dag komt minister Rouvoet met 18 miljoen euro over de brug om ons nader in contact te brengen met de jeugd van tegenwoordig. Een “extra impuls” voor “verschillende vormen van vrijwillige inzet voor en door jongeren en gezinnen“.
Alle goede bedoelingen van de maatregel ten spijt, maar mijn treurigheid is daarmee wel compleet vandaag. Is dat het uiteindelijke resultaat van de eerste 100 dagen luisteren naar de praktijk? Is dat de uitkomst van de talloze dialogen met de professionals?

Je kunt mensen zoals die Amsterdamse dader veel beter aanpakken dan nu het geval is. Ook zonder inzet van drastische middelen als isoleercellen en zweedse banden. Dat kost wel meer personeel dat betere methodes leert gebruiken. Dat stelt eisen aan gebouwen omdat er in kleinere groepen met multidisciplinaire teams gewerkt moet worden.

Dat kost wel wat en het geld is maar beperkt beschikbaar. Het zal wel even duren voor vrijwilligers, ouders en de jeugd van tegenwoordig elkaar stukken beter begrijpen. Mag ik dan toch de hand ophouden voor wat extra geld om die mensen goed op te vangen die ondertussen de boot blijven missen?