Wie dan leeft, wie dan zorgt. Dus schrijven deskundigen toekomstscenario’s. Want als het even kan, proberen we te voorkomen dat putten gedempt moeten worden, waar hele veestapels in zijn verdronken, terwijl we het hadden kunnen zien aankomen. Maar wat te doen, als er hier en nu een kalf onder onze ogen verdrinkt?

Het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) heeft voor van minister Klink uitgerekend hoe groot het personeelstekort in de zorg zal zijn. Als we er niets aan doen, zal dat tekort in 2030 voor problemen zorgen. Het tekort zal misschien wat minder toenemen, omdat ouderen gezonder worden of als de politiek besluit een deel van de zorgvraag niet meer te financieren. Het SCP bouwt dit toekomstscenario op basis van cijfers tot 2005.

Tussen 2005 en nu worden we regelmatig geconfronteerd met hedendaagse personeelstekorten in de zorg. Een greep uit het nieuws.
2006: De RVZ (Raad voor de Volksgezondheid en Zorg) berekende toen al een tekort. In 2040, tien jaren verder dan het SCP gaat.
2007: Het kalf is nog niet helemaal verdronken. Er worden de eerste plannen gesmeed en op experimentele basis uitgevoerd, om het tekort aan te pakken.
2008: Toch verschijnen er steeds meer berichten over mankementen in de zorg, die door personeelstekort veroorzaakt zouden worden. Ouderen die urenlang op hun zorg moeten wachten. Die berichtgeving is geen beste reclame voor de zorg en minder mensen lijken gemotiveerd in de zorg te willen werken. Geen nood, beweren optimisten, het personeelstekort zal er toe leiden dat de werknemers creatiever en dus productiever zullen werken. Het valt allemaal wel mee, omdat elk tekort zichzelf weer opheft, zegt een deskundige.
2009: Kan wel zijn, maar ondertussen lijdt het werk er wel onder. Zorgpersoneel komt steeds vaker voor akelige keuzes te staan. Wat doe je nog wel en wat niet? Laat je iemand die net uit bed is gevallen, even liggen omdat een ander zijn medicatie op tijd moet hebben?

2010: Hulp is in aantocht. Er wordt een compleet nieuwe opleiding uit de grond gestampt. Hoeveel nieuw personeel dat oplevert weten we nu nog niet.
De crisis komt ook te hulp: Het aantal openstaande vacatures is met een kwart gedaald en minister Klink is ervan overtuigd dat de zorg weer aantrekkelijker is geworden voor werkzoekenden. Dan moeten zorgmanagers wel goed omgaan met de werkdruk van hun personeel en dat is nog lang niet altijd het geval. Er zijn toch echt te weinig handen aan het bed.
In een reactie op het SCP-rapport, zegt een voorzitter van een zorgorganisatie dat meer kleinschaligheid en betere samenwerking tussen verschillende disciplines het personeelstekort kan opvangen.

Zeker, het kan anders. Eén verpleger die tien rolstoelen voortduwt. Chirurgen die aan huis opereren. De thuiszorg vervangen door louter tehuiszorg. Elke zorgbehoevende oudere die vanuit het bed nog om hulp roept, gewoon laten liggen, want wie roepende is, is nog niet dood.

Er is dus nu een tekort en naar verwachting zal dat niet verdwijnen. Hooguit zal het tekort minder toenemen. Het kalf houdt maar net de kop boven water. Ondertussen woedt de bezuinigingsdrift voort. De gemeentelijke bezuinigingen en kortingen op de pgb’s leiden tot minder thuiszorg. Komt er een kabinet met VVD, CDA en PVV, dan zal de zorg nog meer moeten inleveren. De PVV houdt nu nog wel de poot stijf, maar de partij heeft al zoveel van haar punten ingeleverd, dat niet valt te verwachten dat deze partij de formatie hierover zal opblazen.

Ach, wie dan leeft, wie dan zorgt. Dat optimisme is nu alleen voorbehouden aan degenen die niet de achteruitgang in de zorg aan den lijve ondervinden.
Welke zorg gunt u de mensen die nu leven en nu die zorg nodig hebben?