Gelukkig, het kabinet heeft een visie: niet bij geld alleen. De minister-president onderstreepte dat nog eens na de laatste ministerraad voor de vakantie. Op de vraag van een journalist wat het financiële voordeel nou is om het parlement te verkleinen, antwoordde Rutte dat geld niet het belangrijkste argument is. Maar: “het hoofdargument is dat je laat zien dat de politiek niet het geluk van iedereen kan bevorderen en dat de politiek zich moet beperken, dat de overheid, het openbaar bestuur zich in zijn opdracht moet beperken tot die zaken waar je waarde kunt toevoegen. En dat is de randvoorwaarderegel waardoor u en ik ons leven goed kunnen leven. Goed onderwijs, goede gezondheidszorg, een fatsoenlijke sociale zekerheid, veiligheid heel belangrijk, en niet in de weg te gaan zitten waar we niet in de weg moeten zitten”.

“Dus geen financiële motivering, maar een ideologische?”, vroeg de journalist nog voor de zekerheid. Ja, zei Rutte en legde uit dat het heel logisch is dat als er minder ambtenaren moeten zijn, de hele politieke organisatie ook moet krimpen. Let wel: niet om het geld, Natuurlijk, het is mooi meegenomen als de staatschuld wordt verkleind en dat de overheidstekorten worden teruggedrongen. Maar nogmaals: daar gaat het niet om. Op 1 april ging het kabinet na de ministerraad naar het Catshuis voor een bezinningsmiddagje. Op de vraag waar dat dan over moest gaan zei Rutte: “We gaan vanmiddag niet praten over een miljard meer of minder op allerlei posten”. Nee, de kernvisie zou nog een ter tafel komen: “de overheid die zich wat terugtrekt uit het publieke domein”.

Voor Rutte is het allerbelangrijkste dat de overheid niet de “geluksmachine” moet willen zijn, die sociaal- of christendemocraten voor ogen hebben, zoals hij in 2009 betoogde bij een optreden voor Hogeschool Zuyd, in het kader van de verkiezingscampagne. “De overheid sluipt overal in ons leven en bemoeit zich overal mee” en daar geeft Rutte een gruwelijk hekel aan. Niet om het geld, maar om het principe.
De ironie is dat Rutte I nu behoorlijk in ons leven sluipt en zich wel degelijk overal mee bemoeit. Vooral om het geld. Voor grote idealen mag je wel wat over hebben, toch?

Daarvoor mag best de afspraak van tafel dat we in Nederland een solidariteitsbeginsel hebben en dat de overheid dat organiseert en bewaakt. Alleen: hoe leg je dat uit aan de militair die straks zijn baan kwijt is, bij de UWV in een praatgroep mag leren solliciteren en na een half jaar in opdracht van de Sociale Dienst de stoep van het ministerie van Defensie mag vegen?
Hoe leg je dat uit aan de mantelzorger, die niet meer uit een pgb bekostigd mag worden om zijn of haar dementerende ouders rustig ten grave te verzorgen? Wat begrijpt een ondernemer ervan, als hij naast de verplicht aangenomen werkloze ambtenaren nog wat handen tekort komt en geen hardwerkende Oost-Europeanen aan mag nemen?

Ze hebben allemaal hun “geluk” ingeleverd, niet om het geld natuurlijk, maar omdat een heel kleine overheid het over zoveel mensen te zeggen wil hebben.