Mening is sneller dan bewustzijn

Mening is sneller dan bewustzijn

Wie vreselijk zijn best doet niet al te snel klaar te staan met een oordeel, wordt gefopt door zijn hersens. Of door zijn vooroordelen?

Dat laatste lijkt het geval. Levens beschouwelijke en politieke overtuigingen kleuren de mening van mensen ruim voordat ze een bewust antwoord klaar hebben op een opinievraag. Hersenmetingen wezen dat uit, bij een onderzoek uitgevoerd door het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht (zie dit persbericht).

Twee groepen mannen moesten allerlei meningsvragen beantwoorden. De ene groep bestond uit strenggelovigen van het SGP-type. De andere groep had veel vrijere, minder rigide opvattingen. Bij een vraag als “ik vind euthanasie aanvaardbaar….” gaven de hersens van de SGP-groep al binnen 200 tot 250 milliseconden een signaal af, dat duidde op afkeuring. Het zelfde gebeurde bij de andere groep als een vraag begon met “ik vind euthanasie niet aanvaardbaar…” De hersenrespons werd getriggerd door het woord euthanasie.

Het volledige onderzoek is hier te lezen (engelstalig – pfd!)

De onderzoekers concluderen dat in onze hersens er een razendsnelle interactie plaatsvindt tussen de delen die actief zijn bij taal en de delen die verantwoordelijk zijn voor onze meningsvorming. Blijkbaar in die zin, dat reeds bestaande meningen de wijze waarop we iets lezen snel beïnvloeden. Je zou dus ook kunnen concluderen dat objectief lezen zo goed als onmogelijk is.

Misschien kun je met een cursus snellezen je hersens om de tuin leiden? Op de website van de Universiteit Twente lezen we dat een gemiddelde lezer zo'n 250 woorden per minuut verslindt. We zouden echter met gemak 1000 tot 1400 woorden per minuut kunnen verwerken.
Maar ja, wie weet reageert ons opinie deel daar dan ook even vlot op en maakt het niet uit of je nou snel of langzaam leest.

Het roept twee vragen op. Is objectiviteit onmogelijk? Of zijn er ook delen in de hersens die verantwoordelijk zijn voor objectiviteit en kun je dat dan misschien ook trainen?

Het is misschien onmogelijk of er moet een pilletje te ontwikkelen zijn die de neurontransmissie tussen het lezend deel en het oordelend deel der hersenen lam legt. Lijkt me niet de oplossing, want het risico bestaat dat er meer stil wordt gelegd dan nodig en voor je het weet reageer je als een zombie.

Het enige dat rest, is bewust zijn van de ontdekkingen die hierboven zijn genoemd. Weten dat je oordelen maar al te vaak als vooroordelen werken. De reactie valt niet te voorkomen. Wel kun je besluiten een vraag nog eens opnieuw te bekijken, in het besef dat je deze tweede keer je vooroordeel zou kunnen negeren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *