Notabelen, een woord met historische lading. In 1814 kwamen ruim 470 notabelen bij elkaar, waaronder burgemeesters, rechters, advocaten, hoogleraren, officieren en kooplieden van stand. Velen droegen een adellijke titel, Ze moesten zich uitspreken over het ontwerp voor de Grondwet.
Mannen van aanzien. Vrouwen werden geacht te weinig aanzien te hebben om zich over een kwestie van staatshervorming uit te spreken. Handwerkslieden als stratenmakers en ijzergieters weren in die tijd blijkbaar ook tot vrouwen gerekend.

De geschiedenis schreed voort en het woord notabel devalueerde enigszins. Tot in de 50’er jaren werden naast de burgemeester en de advocaat, ook de
huisarts, de hoofdonderwijzer, de predikant en de notaris tot de notabelen van een gemeenschap gerekend. Tegenwoordig heeft men uit hoofde van zulke beroepen nauwelijks nog aanzien. Het respect dat alleen al op grond van een titel of positie in de maatschappij als vanzelf sprak, moet nu verdiend worden.

Ook al spreken we niet meer van notabelen, laat staan dat er dat ouderwetse respect voor is, de burgemeesters, hoogleraren en advocaten worden nog steeds niet tot het ‘gemene volk’ gerekend. Misschien heeft dat te maken met het gegeven dat deze lieden doorgaans loyaal waren aan de geldende staatsvorm en gezaghebbende normen en waarden. Nu er ineens een anarchist aan de macht is, lijkt die houding radicaal te veranderen.

Een anarchist aan de macht? Jazeker. Rutte ontmantelt het staatsapparaat en schaft de overheidsbemoeienis af. Zo min mogelijk ambtenaren, zo min mogelijk ministeries, zo weinig mogelijk overheidsregeltjes en zo veel mogelijk naar de verantwoordelijkheid van de burger. Dat riekt toch sterk naar een maatschappij met burgerzelfbestuur. Om de gezagstrouwen niet helemaal tegen zich in het harnas te jagen, roept hij wel iets van ‘een kleinere overheid is een sterkere overheid’ en de majesteit verdedigt hij met verve, maar dat doet hij om te voorkomen dat het leger rebelleert. De militairen hebben immers hun trouw gezworen aan de majesteit.

Helemaal zeker van het leger kan Rutte niet zijn. Ook notabele officieren deden mee aan de Mars voor Waardering en protesteerden tegen de inkrimping van Defensie. En zij waren niet de enige notabelen die in het ‘volksoproer’ een middel zagen hun grieven te uiten.
Het begon met de (hoofd)onderwijzers, huisartsen en hoogleraren. Allen protesteerden publiekelijk tegen Ruttes bezuinigingen. De burgemeesters volgden toen het Bestuursakkoord door hun strot werd geduwd. En sinds kort verheffen de advocaten hun stem. Ze protesteren tegen het invoeren van kostendekkende griffierechten.
Op 14 september willen de advocaten het voorbeeld van de hoogleraren volgen en in toga demonstreren in Den Haag. De burgemeesters, wethouders en gemeenteraadsleden zullen de advocaten steunen, als het aan het VNG ligt.

In 1814 kwamen ruim 470 notabelen bij elkaar. Er waren er 600 uitgenodigd. Los van wat zieken en overledenen, waren er een paar niet verschenen omdat ze weinig vertrouwen in de vrijheid van meningsuiting hadden. Van de aanwezigen stemden slechts 26 tegen, wegens onoverkomelijke bezwaren. De Grondwet werd nog wel aangenomen.
Nu protesteren veel meer dan 600 notabelen. Deze keer tegen Ruttes Grondwet (de nieuwe term voor de Zalmnorm). Kan Rutte dat negeren?