Tag archieven: academisch jaar

Balkenende's academische logica

Balkenende's academische logica De universiteiten openen het academisch jaar. Ook de Vrije Universiteit, het studiehuis van gereformeerde oorsprong, waar aardig wat van Balkenende’s collega’s zijn afgestudeerd. Niet alleen christelijke politici als Rouvoet, Donner en Jack de Vries, ook PvdA’ers als Wouter Bos, Eberhard van der Laan en Bert Koenders. VVD'er Zalm kreeg een eredoctoraat.

Balkenende, die in 1993 nog tot bijzonder hoogleraar `christelijk-sociaal denken over economie en maatschappij' aan de faculteit economie van de VU werd benoemd, pleegde in 1982 een coup in de Amstelveense afdeling van het CDA, om hoog op de kieslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen te komen. De start, aldus het Historisch Nieuwsblad, van zijn politieke carrière.

Dankzij het slakkengangetje van de kabinetsformatie, moeten we nog even wachten op zijn definitieve afscheidsspeech. Maar in zijn
toespraak bij de opening van het academisch jaar van de VU wil hij toch nog eens uitleggen wat “mij al jaren ten diepste beweegt – het christelijk-sociaal gedachtegoed – en mijn ervaringen van de afgelopen acht jaar als minister-president”.
De kern van zijn betoog: een diepe teleurstelling dat zovelen niet dezelfde verantwoordelijkheidszin kunnen opbrengen als hijzelf. Acht jaar lang zag hij dat bankiers, bedrijven en burgers zich veel vrijheden veroorloofden, maar verantwoordelijk voor de gevolgen? Ho, maar.

Als zelfverklaard optimist vertrouwt hij voor een betere toekomst, op de VU. Daarbij maakt hij een merkwaardig statement.
In het begin van zijn speech citeert hij Abraham Kuyper, de godfather van de VU. Kuyper meende dat de vrijheid wordt bedreigd door de zonde, memoreert Balkenende. “Er smeult, er walmt in de kern van elke levenskring een gloed van hartstocht, waar de spranken der zonde uit opspringen, en die onheilige brand, dat onzalige vuur ondermijnt de zedelijke levenskracht, verzwakt in elke kring het spanvermogen, en doet in het eind de hardste duigen buigen”, heeft Kuyper gezegd. En legde de verantwoordelijkheid volledig bij de “plichtvergeten” burger en sprak de overheid vrij van enige medeplichtigheid aan verval van normen en waarden.

Dat vuurtje haalt Balkenende aan het eind van zijn speech nog eens aan: “Er smeult, er walmt in de kern van elke levenskring en gloed van hartstocht”, om de woorden van Kuyper nog maar eens te herhalen. Bij het opstoken en brandend houden van dat vuurtje, zie ik ook een verantwoordelijkheid weggelegd voor universiteiten in het algemeen en de VU in het bijzonder.

Pardon? Kuyper had toch gezegd dat daar de spranken der zonde uit opspringen ? En nu roept Balkenende de VU op als brandhaard van die zonden te dienen?
Hij blijft een wonderbaarlijke spreker.

Valse start nieuw schooljaar

Valse start nieuw schooljaar De basisscholen in midden-nederland zijn vorige week al begonnen, deze week volgt het noorden. En zo zullen week na week de educatieve bunkers voor basis- en voortgezet onderwijs weer geopend worden tot 5 september de gehele schoolgaande jeugd weer braaf aan de toekomst zal werken. Het nieuwe schooljaar gaat helaas niet helemaal vlekkeloos van start.

In het voorgezet onderwijs blijken gedragscodes voor sociaal gedrag niet te werken, was afgelopen zondag was
hier al te lezen. Erg vervelend nieuws voor de ouders, want die blijken toch al met de handen in het haar te zitten. Ze weten niet meer hoe ze hun kinderen op moeten voeden. Morgen zal het magazine J/M voor Ouders de resultaten van een onderzoekje publiceren, waaruit blijkt dat 88 procent van de ouders opvoeden een stressvolle activiteit vinden. Een derde meent zelfs tekort te schieten.

Dat gaat dan om ouders van kinderen die naar basisschool en/of voortgezet onderwijs gaan. Maar je kunt er donder op zeggen dat ouders wiens kroost dit jaar naar de universiteit gaat, ook slapeloze nachten hebben. Een deel van hen dacht verlost te zijn van de dagelijkse aandacht voor hun erfgenamen. Aardig wat studenten verlaten het ouderlijk nest om in een andere plaats hun academische opleiding te genieten.

Nu kunnen de ouders gestresst raken van het bericht dat Abvakabo FNV de wereld instuurt. De vakbond
kondigt acties aan bij de opening van het academisch jaar, omdat de cao-onderhandelingen zijn vastgelopen. Volgens de vakbond moet je goed voor je personeel zorgen, als Nederland wil dat we tot de top-5 van kenniseconomieën behoren.
De cao-onderhandelingen lopen vanaf februari al niet zo lekker. De VSNU (Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten) wil geen loonsverhoging toepassen en ook geen harde afspraken maken over behoud van werkgelegenheid. Een valse start van het academisch jaar, zegt de bond, dus tijd voor acties.

Zul je zien dat de toch al gestresste ouders hun academische zonen en dochters weer op de stoep zien staan. En dat, terwijl nog niets zeker is over een nieuw kabinet en de reikwijdte van “onvermijdelijke” bezuinigingen. Die kunnen ook het gehele onderwijs treffen en natuurlijk de huishoudportemonnee.
Met een kabinet dat nu in elkaar wordt getimmerd, kun je beter maar geen kinderen hebben. Kinderen hebben de toekomst, wordt gezegd, maar die ziet er nu niet zo florissant uit.

De elite op het Procrustesbed

De elite op het ProcrustesbedWe hoeven niet alle studies op een procrustesbed bij te snijden of op te rekken tot één uniform formaat“.
Alzo
sprak minister Plasterk bij de opening van het academisch jaar. De aanwezige hooggeleerden kennen hun klassiekers natuurlijk op hun duimpje en begrepen Plasterk's beeldspraak onmiddellijk.

Voor de minder belezenen onder ons: het bed van
Procrustes bestaat in meerdere varianten. De kern van het verhaal is echter dat Procrustes, een figuur uit de Griekse mythologie, een bandiet was die mensen naar zij logement lokte. Wie te klein was voor een bed werd op pijnlijke wijze uitgerekt, wie te lang was werd op maar gehakt.

Dat kan je vandaag de dag de studenten niet meer aandoen, vindt Plasterk. Het huidige stelsel, met maar twee soorten hoger onderwijs, HBO en universitair onderwijs, zou veel breder moeten zijn. Om de groeiende en diverse instroom beter te bedienen. Een breder hoger onderwijs, met een scala aan varianten van verschillende duur, zou ook kunnen bijdragen aan minder vervroegde uitval. Daartoe zou het ook beter zijn als het hoger onderwijs met een bredere studie begint en men pas later een specialisatie kiest.

De plannen van Jos van Kemenade opnieuw op de agenda? In 1975 presenteerde hij de nota Hoger onderwijs in de toekomst, waarin sprake was van vier typen van programma's: voorbereiding van wetenschappelijke onderzoekers, voorbereiding van beroepen waarvoor wetenschappelijke vorming vereist is, voorbereiding voor beroepen die specifieke wetenschappelijke kennis vereisen, en algemeen toepasbare programma's.

Er valt veel te zeggen voor Plasterk's idee. Je hebt nu eenmaal studenten met verschillende talenten en verschillende ambities. Waarom die in de twee bedden (HBO en universiteit) geperst?
Plasterk stelt ook voor de grenzen tussen HBO en universiteit te vervagen. Het HBO zal het toejuichen, want die sector zoekt al jaren naar een statusverhoging. Of de academici er blij mee zullen zijn?

Die zullen misschien teleurgesteld zijn dat minister Ter Horst zichzelf nuanceerde. Ook zij hield een toespraak bij de opening van het academisch jaar.
Ze verwees naar de ophef die ontstond toen ze in een interview opriep tot een tegenbeweging van de intellectuele elite. Die elite zou de versimpeling en de verruwing van het maatschappelijke debat een andere wending moeten geven.

Dé elite bestaat niet“, zegt zij nu, “dat werd terecht opgemerkt in de reacties op mijn oproep“. Wat ze wel van de hoogopgeleiden vraagt is “dat individuele wetenschappers zich niet terugtrekken uit soms op hoge toon gevoerde publieke discussies, maar er een doordachte en daardoor vaak ook matigende bijdrage aan te geven“.

Een matigende bijdrage? Nee toch? De elite op het Procrustesbed der normen en waarden van dit kabinet? Laat iedereen alsjeblieft op zijn of haar nivo excelleren. Scherp, ad rem, bij de tijd, aan de grenzen rommelen en vastgeroeste kaders loswrikken. Ter Horst geeft gelijk dat er doordachte bijdragen nodig zijn. Ze heeft ook gelijk dat wetenschappers zich ook met het maatschappelijk debat moeten bemoeien.
Maar weldenkers, doordenkers, diepdenkers zijn er al. Alleen wordt niet naar ieder doordacht geluid geluisterd. Behalve als ze “matigend” zijn.

Overigens heb ik niets tegen een “elite” van doordenkers. Ik zelf ben er niet zo goed in en ben blij met iedereen die dat beter kan en het ook nog eens zo kan vertellen dat ik het begrijp.
Was Plasterk's breder hoger onderwijs er maar geweest in mijn studietijd. Misschien had me dat de bagage gegeven nu een veel doordachtere bijdrage aan het maatschappelijk debat te leveren.