De overeenkomst tussen Nederland, Argentinië en 1976? Vliegtuigen en piloten. Brokkenpiloot prins Bernhard en zijn collega Julio P. Allebei erg in de weer geweest met vliegtuigen.

En nu vliegen de stukken de archieven uit. In Argentinië gaf president Kirchner opdracht alle documenten over de “Vuile Oorlog” vrij te geven. Hopelijk leveren de documenten genoeg bewijslast, om van dienst te zijn bij heropende rechtszaken over misdaden tegen de menselijkheid. Eén van de verdachten is dus “onze” Julio P.
Over die andere piloot rolt nu een stuk uit ons Nationaal Archief, waaruit zou blijken dat de Lockheed-affaire onvolledig is afgehandeld, omdat Den Uyl bepaalde stukken achter slot en grendel deed.

Het Nationaal Archief geeft elk jaar een hele berg stukken vrij, Behalve de documenten over de Lockheed-affaire, ook materiaal over onze vuile oorlog in Indonesië. Wie de ellenlange opgave (pdf!) van stukken doorneemt, ziet er ook “stukken betreffende wreedheden, misdragingen en mishandelingen begaan door Nederlandse militairen in 1946 – 1947 en 1949. Ongetwijfeld zullen een paar journalisten zich daar op storten, op zoek naar nog onbekende feiten.

Het blijft jammer dat het altijd zo lang moet duren voor er meer inzicht wordt geboden in de handel en wandel van overheden en hun dienaren. Aan de andere kant: maar goed dat de meeste overheden er een fikse bewaarzucht op na houden.
De wettelijke termijn waarop stukken geopenbaard mogen worden is lang. Wil er alsnog enige belasten materiaal uitrollen, heb je er soms weinig aan, omdat bepaalde misdaden, vergrijpen of onheuse zaken verjaard zijn.

Nou hoor je bepaalde politici wel eens roepen dat voor sommige misdaden, gepleegd door burgers, de verjaringstermijn moet komen te vervallen. Misschien een goed idee om een wet in het leven te roepen, die stelt dat er geen enkele verjaringstermijn geldt voor wan- en misdaden die door openbaarmaking van nationale archieven bewezen kunnen worden?

Of is het niet netjes om prins Bernhard postuum nog een douw te geven? Het zou in ieder geval wel netjes zijn om, ook al veel te laat voor de vele slachtoffers, spijt te betonen en lering te trekken. Ook al komt dat tot postume veroordelingen, ze komen natuurlijk ook in het archief.
Ook verantwoordelijke politici vergrijzen en leven langer. Dus ook al is de termijn voor openbaarmaking lang, met zo’n anti-verjaringswet, lopen ze meer kans alsnog boete te moeten doen voor verhulde, kwalijke besluiten en praktijen.