Regeren is vooruitzien. Dat is niet per definitie hetzelfde als vooruit denken. Dat blijkt wel uit de risico's die de overheid met de samenleving wenst te nemen.
Het kabinet heeft mogelijke rampen en dreigingen op een rijtje gezet. De deskundig samengestelde inventarisatielijst telt zeven plagen, waar het land op voorbereid moet zijn.

De bijbelse inspiratie van het kabinet begint een plaag op zich te worden, want het is opvallend hoe de inventarisatielijst overeenkomt met de bijbelse Openbaringen, waar het eind der tijden in wordt verkondigd. Ernstige ziekte (grieppandemie), uitdrogen rivier, verzengende zon (hitte en droogte), verduistering (uitval elektriciteit), natuurrampen (in de bijbel aardbevingen en vernietigende hagelbuien, bij het kabinet: overstromingen), het staat er allemaal in.
Een oliecrisis en dreiging door polarisatie en radicalisering is nieuw. Hoewel: een oliecrisis kan ontstaan als de olie op is omdat er geen leven meer in de zeeën is en de acties van de zeven wraakzuchtige engelen zijn zonder meer een ultieme vorm van radicalisering.

De verantwoordelijke minister voor veiligheid, Guusje ter Horst, zegt wel dat “de bevolking niet moet denken dat de rampen snel zullen plaatsvinden”.
Niet moet denken? Wat wil de minister nu? Er wordt aardig wat geld gestoken in de campagne “Denk vooruit“. Burgers worden opgeroepen goed na te denken over rampen: “Rampen zijn niet te plannen. Voorbereidingen wel”, staat er met dikke letters op de bijbehorende website.
Nu het kabinet enige haast gaat maken met de voorbereidingen van op rampen, moeten wij ophouden met denken. Sorry Guusje, dat feest gaat niet door.

Volgens de wet is een ramp of zwaar ongeval “een gebeurtenis waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van vele personen, het milieu of grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd of zijn geschaad en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken”.

Vallen de zeven plagen die het kabinet presenteerde hieronder? Zeker wel, maar als we de codes erbij halen die het kabinet gebruikt om de rampen te rubriceren, blijkt de inventarisatie niet compleet en zeker voor discussie vatbaar.
De inventarisatielijst kent drie codes:

1. gkgg (grote kans, grote gevolgen): een grieppandemie en een oliecrisis.

2. kkgg (kleine kans, grote gevolgen): grote overstromingen en moedwillige verstoring elektriciteit.

3. gkkg (grotere kans, kleine gevolgen): polarisatie en radicalisering, landelijke uitval elektriciteit en hitte en droogte.

De codering kkkg (kleinere kans, kleine gevolgen) ontbreekt, hetgeen past bij het anti-klaag beleid van Balkenende. De kans dat een Apachehelikopter in een elektriciteitsmast vliegt is uitermate klein en treft dan hooguit een klein stukje nederland, dat slechts een paar dagen zonder stroom zit. Daar moeten we niet over zeuren, net zo min als men moet klagen over de drukte op het werk. Dat mag dan misschien tot 660 doden per jaar leiden, maar het kabinet ziet geen reden “een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillende disciplines” in te zetten om deze “dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken”.

Op 7 mei jl. presenteerde ik op dit weblog en in een gastbijdrage op GeenCommentaar ook een inventarisatielijst van rampzalige zaken. Gebaseerd op het aantal mensen (slachtoffers, geëvacueerden) dat er jaarlijks en/of vanaf 1945 tot nu bij betrokken was.
Die lijst heb ik nu aangevuld en dan kom ik op een top-10 van zaken die wel degelijk het leven en gezondheid van personen bedreigen.
De mate waarin ze de openbare veiligheid verstoren verschilt. De meningen verschillen over de ernstige schade aan materiële belangen. Maar zeker is dat op slechts weinig zaken een gecoördineerde inzet van diensten wordt losgelaten.

De overheid meent wel een grootschalige aanpak van criminaliteit te hanteren, maar benoemt het niet als ramp. Terwijl de kans op een criminele gebeurtenis groot is, er veel mensen bij betrokken zijn, het veel schade aan mensen en materie toebrengt.
Zo ook bij privé-ongevallen. Grote kans (het gebeurt dagelijks) en grote gevolgen. De kosten voor de gezondheidszorg (ook een ramp op zich volgens minsister Klink) worden voor een deel hiermee veroorzaakt, evenals ziekteverzuim op werk.

Waarom het kabinet watersnood een kleine kans toedicht, is een raadsel. En wel om twee redenen: hoe langer een voorval niet heeft plaatsgevonden, hoe groter de kans dat die op korte termijn wel plaatsvindt. En: deskundigen menen dat het met de beveiliging (de dijken) droevig is gesteld. Het risico (de kans) is dus groter, dan het kabinet stelt.

Hopelijk is het parlement in staat de inventarisatielijst van het kabinet te wijzigen. Evenals de gehanteerde codes. Dat zal lastig worden, want kansen en gevolgen zijn sterk interpretabele parameters. Maar het kabinet moet niet een paar dagelijks aanwezige rampen onder het tapijt vegen om van het geklaag af te zijn.

Update: bekijk een overzicht van rampscenario's en oordeel zelf of het kabinet oliedom te werk gaat bij het voorbereid zijn op rampen.