Tag archieven: gedrag

De onderbuik regeert de hersenen.

Onderbuik Het onderbuikgevoel staat bekend als zwartgallig sentiment. Mensen die de onderbuik laten spreken, worden ervan beschuldigd niet zinnig na te denken. Ze zouden zich door negatieve emoties laten leiden en aan rationele feiten lak hebben. Onderbuiksprekers zijn bange mensen. Voor dat laatste lijkt nu wetenschappelijk bewijs gevonden te zijn.

Wetenschappers uit Zweden en Singapore hebben ontdekt dat als de
darmflora verandert, het gedrag ook verandert. Het werpt nieuw licht op de invloed van de bacteriën, die in onze onderbuik huishouden.
Het is al langer bekend dat de darmbacteriën een rol spelen auto-immuun ziektes, bij autisme en bij stress en angstsymptonen. Dat wil zeggen: onderzoek toonde aan dat bij deze kwalen specifieke bacteriën aanwezig bleken in het darmstelsel.
Het nieuwe onderzoek richtte zich op de invloed van de bacteriën op de ontwikkeling van de hersenen en het leverde opmerkelijke resultaten.

De wetenschappers kweekten muizen met bacterievrije darmen en vergeleken hun gedrag en hersenontwikkeling, met die van gewone muizen. En wat bleek? De muizen met een “lege” onderbuik waren actiever en bovendien beduidend minder gevoelig voor angst dan hun gewone soortgenoten.
Het is dat we niet zonder darmbacteriën kunnen, maar je zou zeggen: weg met die troep. Zonder al dat leven in de onderbuik, zouden we een stuk gelukkiger kunnen worden.

Nou niet meteen je darmen spoelen, want darmbacteriën lijken alleen in je allerjongste jaren invloed te hebben op de ontwikkeling van je hersenen. De wetenschappers waren nieuwsgierig of een volwassen, bacterievrije muis veranderingen zou tonen, nadat ze wat bacteriën in de darmen van het diertje aanbrachten. Resultaat? Geen noemenswaardige veranderingen in het gedrag. Maar deden ze dat bij erg jonge bacterievrije muizen, dan veranderde hun actieve en angstvrije gedrag wel.
Die eerste levensjaren zijn dus misschien nog crucialer, dan sommige ontwikkelingspsychologen stellen.

Een levendige onderbuik hebben we allemaal. Het zou pure discriminatie zijn alleen de darmflora uit chagrijnige angsthazen te zetten. De ontdekking van de wetenschappers zal hopelijk positieve gevolgen hebben voor de aanpak van serieuze ziektes. Het maatschappelijk onderbuikgevoel zullen we toch echt op een andere manier moeten aanpakken.

Dit artikel kwam tot stand na lezing van
dit artikel op Noorderlicht. Een beschrijving van het onderzoek is te lezen op scientificamerican.com (engelstalig).

Emotionele kenniseconomie.

Het emo-lab Donderdag 4 november wordt de derde Verwey-Jonkerlezing gehouden. Deze keer gaat het over de kenniseconomie en de emotiecultuur. Het verband tussen die twee zaken?
Een van de sprekers zal het hebben over alle aandacht voor de kenniseconomie, waardoor de burger die zich door emoties laat leiden, misschien verwaarloosd wordt. Moeten we naar “psychologie + economie = kennis”?
De andere uitgenodigde spreker stelt dat in de economische wetenschappen het besef groeit, dat mensen eerder emotionele, dan rationele beslissers zijn. Wordt het tijd voor een andere visie op emoties in onze kenniscultuur?

Kennis is macht. Dat is absoluut niet waar. Bepaalde kennis, in een bepaalde context kan macht zijn. Het ontbreken of achterhouden van kennis kan ook tot macht leiden.
Emotie is macht. Ook niet absoluut waar, hoewel in deze tijden emoties van feelgood-beleving tot onderbuikgevoelens belangrijker lijken te zijn dan rationele kennis.

Kennis over emoties is macht. Dat lijkt me helemaal waar. Bekend van reclame- en marketingtechnieken. De verkoop van allerhande waar, mag gerust de sentimenten-economie worden genoemd. Als het aan sentimenten ontbreekt, dan worden ze wel gecreëerd. Dat kennen we van ‘de politiek’. Nederland is veilig, maar incidenten worden aangegrepen om een gevoel van onveiligheid levend te houden.
Wie de emoties kent, heeft de macht. Met als klinkend resultaat goed verkopende produkten, hoge kijkcijfers of het doorvoeren van wetten, die de macht consolideren.

Kennis of emotie . Wat is uiteindelijk van doorslaggevende betekenis? Kennis dus. Niet alleen kennis waardoor we met betere technologie problemen als een dure zorg kunnen tackelen of een nog mooier beeldscherm op de i-phone krijgen. Ook kennis over “wat-de-mens-beweegt”.
We weten dat we in tranen kunnen schieten als we een ui snijden. We weten ook dat mensen in de lach schieten als ze iemand bezig zien de ui weer in elkaar te zetten, om het huilen te stoppen. We weten nog lang niet waarom iemand tot zo’n idiote handeling overgaat.

We weten ook waarom een grote groep mensen het op een lopen zet als er een idioot staat te schreeuwen bij een dodenherdenking. We weten ook dat er, om biologische en of sociologische redenen, altijd idioten zullen zijn. We weten nog niet idioten zo’n plaats in de samenleving te geven, zonder bang voor ze te zijn.
Er valt nog heel wat kennis te vergaren over emoties.

Old boys, currants-cake

Old boys, currants-cake Het is met de integratie nog geen dikke mik. Ik bedoel niet De Integratie, die hoog op de politieke agenda’s staat. Dat verwarrende debat waar de een het over de normen en waarden van goed burgerschap heeft, een ander de totale assimilatie eist en allen reppen van een probleem bij een specifiek deel der bevolking. Terwijl ze het hebben over mensen die uitstekend geïntegreerd zijn.

Uitstekend, want wat doen de nieuwkomers hier? Ze wonen, werken of ze houden hun hand op voor een uitkering. Precies zoals al die mensen het doen, die hier al jaren wonen.
En er zijn onder de nieuwkomers ook lui die zich snel aansluiten bij typisch inheemse gewoonten als matten na een avondje uitgaan, comazuipen op de bible belt of folklore, waadoor de bekerfinale tussen Ajax en Feyenoord verdeeld moet worden over twee wedstrijden.

Gek dat op veel gebieden integratie, soms op het vervelende af, zo soepeltjes gaat. Toch wil het er bij veel mensen niet in dat een ander er helemaal bijhoort.
Het gaat dus niet om problemen of pluspunten. Het gaat er om of de status quo van ouwe jongens, krentenkoek bereikt kan worden. En dat is tamelijk lastig.

Lastig, omdat iedereen te maken kan krijgen met vormen van uitsluiting. Daarbij is het niet meteen glashelder wat er gedaan moet worden om die uitsluiting te voorkomen. Iemand kan alles in het werk stellen om zich bij een groep aan te sluiten. Dezelfde kleren aantrekken, dezelfde eetgewoontes overnemen, dezelfde winkels bezoeken, dezelfde kranten lezen, dezelfde wetten naleven, hetzelfde onderwijs volgen.
Maar als iemand niet heel rap de ongeschreven gedrags- en culturele codes onder de knie geeft, wordt het moeilijk de status van Ons Soort Mensen te verkrijgen.

Daarom zie je niet alleen te weinig vrouwen in topfuncties, ook mannen hebben moeite een glansrijke carrière te ontwikkelen, als ze niet uit hetzelfde old boys netwerk afkomstig zijn. Dat stelt psycholoog
Henk Noort in een column in het Financieel Dagblad. Hij refereert daarin naar een onderzoek van bestuurswetenschapper Mick Matthys.
Die zegt dat een universitaire opleiding alleen, niet genoeg is voor mensen uit de arbeidersklasse, om mee te kunnen draaien in welk old boys netwerkje dan ook. Omdat ze “niet de juiste taal en codes beheersen en niet de bij de beroepsgroep horende sociale netwerken hebben”.

Ouwe koek, lijkt me. Het gaat niet alleen om ‘the way you walk’, het gaat vooral om ‘the way you talk’. Je hoort pas bij een groep als je dezelfde grappen vertelt, hetzelfde jargon hanteert, dezelfde etiquette er op nahoudt.
Mick Matthys pleit voor extra persoonlijke aandacht voor de getalenteerden uit de arbeidersklasse en vindt de plannen om de studiebeurs af te schaffen een slecht idee.
Henk Noort ziet niets in het slopen van het old boys netwerk. Ook hij ziet een taak voor het onderwijs weggelegd. Verwijzend naar de lessen wellevendheid, die officieren vroeger kregen, pleit hij ervoor de academici uit achterstandsgroepen de sleutel tot de ongeschreven codes te geven.

Natuurlijk is het reuze handig de codes goed te kennen, van de groep waartoe je wilt behoren. Wie er ontwetend van wil blijven, zal altijd op dikke muren stuiten. Maar kun je die kennis ook benutten, zonder geweld te doen aan je eigen persoontje? Moet je die codes ook overnemen en integreren in wat jij bent?

Dat gaat weer de richting van assimilatie op en daarmee een gemiste kans voor de ontvangende groep het ingesleten patroon op te pimpen met elementen van het patroon dat de nieuwkomer meebrengt. Ook een ingesleten patroon. Maar je hebt het dan wel over integratie: beetje van dit, beetje van dat en samen het beste er van maken.

Onderwijs kan een handje helpen. Door iedereen te leren dat niets vanzelfsprekend is. Ook de eigen ongeschreven codes niet.

Infrastructureel gedrag

hoofdinfrastructuur“Je moet de infrastructuur zo inrichten, dat de mens zich gedraagt zoals jij wil dat hij zich gedraagt.”
(Professor Martin van Maarseveen,
artikel in TCTubantia, over oplossingen voor dreigend verkeersinfact in Enschede).

Infrastructuur:
– het totaal van onroerende voorzieningen zoals wegen, bruggen, vliegvelden, havens, enz. (woordenboek
van Dale).
– het totaal van onroerende voorzieningen zoals (spoor)wegen, vliegvelden, havens, bekabeling, riolering, enz. Ook: het vervoer van mens en goed; ook: datatransport als internet en telefooncommunicatie (volgens
wikipedia).

Professor van Maarseveen zegt in genoemd artikel verder nog:
– “We kijken vanuit de auto naar de stad. Maar je moet vanuit de mens kijken. De mens is de maat der dingen.”
– “(…), die wens om in een rechte lijn te rijden, dat gedrag moet worden doorbroken.”
– “(….) Maar als je zo'n weg aan wilt leggen, vergt dat een stukje ruggengraat. Ook van de politiek.”
– “Zoek de pijnpunten en los ze op. Waarschijnlijk kost het meer, maar misschien vinden we dat als samenleving helemaal niet zo erg.”

Het optimisme over de maakbaarheid der dingen beleeft hoogtijdagen. En ja, waarschijnlijk kost dat meer en vinden we dat helemaal niet erg. Zolang probleemwijken maar opgeknapt worden en we er daarna verder geen last meer hebben. En zeker: 50 miljoen euro om een aantal creatievelingen uit te laten zoeken hoe we ons kunnen weren tegen stijgende zeespiegels en overstromende rivieren is niks. Het zal ons niet gebeuren dat we nog jaren moeten dokken voor fouten zoals die zijn gemaakt om New Orleans tegen orkaangeweld te beschermen. En wat een geweldige ruggengraat heeft Rouvoet. Die knapt niet onder het gemopper tegen van boven af opglegde gezinscontrole, om nu eindelijk eens een eind te maken aan al die gedragsgestoorde jeugd.

Sorry, ik dwaal weer af. Terug naar professor van Maarseveen, die een verkeersprobleempje aan het oplossen is. De mens is de maat der dingen, zei hij.
Nou, met een kabinet (en in het kielzog provinciale en lokale overheden) heeft naar de mens geluisterd, dus mogen we de volgende zaken verwachten:
– Volgens van Maarseveen hoeft gratis openbaar vervoer niet. Als je de frequentie van het vervoer opschroeft, krijg je mensen wel de bus en trein in. De mensen
willen wel. Maar dan met het wel gratis zijn en zodra je bij een halte staat moet er wel snel een bus of tram komen. Eind vorige maand vierde men in het Belgische Hasselt het succes van 10 jaar gratis OV. Waarom dan eerst experimenten in negen gebieden? Gooi er dus wat geld tegenaan en geef heel Nederland de komende drie-en-een-halve jaar een gratis (of goedkoop), goed bereikbaar openbaar vervoer. Maak daarna de balans op (hebben veel mensen de auto laten staan, is er wat veranderd in de belasting voor het milieu, kan het gratis blijven).
– “En vergeet de fiets niet”, zegt van Maarseveen. “Leg fietspaden vrij aan. Verhoog de attractiviteit van het fietsen.” Dus maak die
650 miljoen vrij die volgens de ANWB en de Fietsersbond nodig is om de bestaande fietspaden flink op te knappen. Stopm met het aanleggen en opknappen van autowegen en investeer eens een poosje in een goed fietsnetwerk.
– Het vliegverkeer helmaal stil leggen is natuurlijk een absurd idee. Wel kan de jaarlijkse groei van 7 tot 8% stopgezet worden. Want is het nou echt nodig dat er vanaf Schiphol dagelijks hele files vliegtuigen opstijgen naar vakantiedoelen waar men het met het milieu ook niet zo nauw neemt? Voor zo'n maatregel is wel ruggengraat nodig.

De mens is de maat der dingen. De burger is een mens. De politicus is een mens. Is er een deskundige onder de lezers die kan vertellen hoe sterk de ruggengraat dient te zijn, om de maakbaarheid van effectieve maatregelen te kunnen dragen?