Tag archieven: religie

God uit de troonrede?

BedeHet weblog Retecool is het burgerinitiatief “God uit de troonede” gestart. Een poging de scheiding van kerk en staat te vervolmaken. Een initiatief dat ik van harte ondersteun en wel hierom:

Hoewel religie nog steeds een duidelijk aanwezig element in de samenleving is, het aantal mensen dat er een boodschap aan heeft neemt al jaren af. Volgens het CBS is het christelijk deel der natie de laatste tien jaar gekrompen van 51 naar 44 procent van de bevolking. Dat alleen al zou reden moeten zijn religieuze uitingen uit overheidsstukken te schrappen. De overheid is er immers voor alle burgers.

De slotzin uit de troonrede zal door velen als een even ceremonieel relikwie worden gezien als de troonrede zelf. Hare Majesteit wenst het kabinet veel sterkte. De mate waarin de kracht uit goddelijke inspiratie moet worden gehaald, is nooit helemaal uit de troonrede verdwenen, maar werd wel in net iets andere bewoordingen worden genuanceerd.
In 1980 sprak de koningin: “U mag erop vertrouwen dat velen U wijsheid toewensen en om zegen voor U bidden”. In 1983 veranderde dat in “Van harte wens ik U toe dat Gods zegen op Uw werk rust”. Dat bleef zo tot in 1994 ineens weer het  “(…) in het vertrouwen dat velen met mij u wijsheid toewensen en om zegen voor u bidden” werd uitgesproken. Een toch wat neutralere formulering, waarin gelovigen en ongelovigen een plaats kregen.

In 2002 werd de slotzin weer aangepast. Op initiatief van Balkenende keerde Gods zegen terug in de troonrede. Het christelijke dagblad Trouw peilde de lezers en vroeg hen of het gesteggel over “god in de troonrede” beëindigd kon worden, door het aan de koningin over te laten en niet aan wisselende minister-presidenten.
Hoe dan ook, sinds 2002 sluit elke troonrede af met “U mag zich daarbij gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”.

De troonrede is nog steeds een regeringsverklaring die wordt opgesteld door de minister-president. De slotzin suggereert een persoonlijke boodschap van hare majesteit aan het kabinet, maar formeel en juridisch is het dat niet. Natuurlijk mag ook de koningin bidden wat ze wil. Van mij mag ze dat ook in het openbaar doen. Ze heeft er volop de gelegenheid voor bij elk prinselijk huwelijk, bij elk te dopen nazaatje of bij het doorknippen van een lintje bij de opening van een nieuw gebedshuis.
In de troonrede spreekt ze echter namens  een regering die voor heel het volk wordt geacht te werken en die al vanaf 1795 zegt de kerk buiten de staat te houden. Maak dat eindelijk eens duidelijk door de “gratie gods” uit de wetteksten te schrappen en de bede uit de troonrede te gooien,

Wie het daar mee eens is, kan nu de petitie van Retecool tekenen. Je moet maar denken dat je zo de regering helpt haar staatsrechtelijke principes waar te maken.

Opm: Een variant op dit artikel verscheen vandaag ook op GeenCommentaar. Gauw lezen, want morgen gaat GeenCommentaar op in Sargasso. Afscheid van een roemrucht tijdperk en het begin van een mooie, nieuwe samenwerking. De bijdrasgen van P.J. Cokema (mijn (pseudoniem op GeenCommentaar) zul je vanaf morgen dus op Sargasso vinden.

Jeugd vol ongeloof.

Geloof Hoe oud moet je zijn om van je geloof te vallen? Achttien jaar of ouder, volgens het CBS. Iets minder dan de helft van de 12- tot 25-jarigen zegt gelovig te zijn. Onder de 18- tot 25-jarigen is geloof en kerkbezoek het laagst.

Religieuze jongeren zijn in de minderheid,
zegt het CBS. Van alle 25-plussers is 57 procent gelovig. Van de 12- tot 18-jarigen is 54 procent nog in de Heer, de 18- tot 25 jarigen lijken met 45 procent gelovigen het bijltje er bij neer te gooien.
Het CBS vergelijkt ook de kerkgang en stelt dat de 18-plussers minder spiritueel samenkomen, dan hun jongere broertjes en zusjes. Opvallend daarbij is dit statistiekje.

CBS geloof jeugd

Katholieke en protestantse jeugd verlaat de kerk in minder grote getale, dan de islamitische jongeren lijken te doen. Zodra ze 18 zijn gaan zo’n drie procent minder katholieke jongeren nog naar meneer pastoor. Ongeveer zes procent minder protestantjes wensen nog naar de dominee te luisteren. Dat zijn lang niet zoveel tempelverlaters als de elf procent minder jongeren die de moskee bezoeken.

De jeugd heeft de toekomst, luidt het in de volksmond. Als ze zo massaal de moskee verlaten, zal de PVV naar een ander thema moeten zoeken, wil die beweging nog jaren blijven voortbestaan. Heer Wilders weet trouwens al lang dat je aan jongeren niets hebt, als het om duurzaam dogmatisme gaat. Hij ziet niets in
een PVV-jongerenclub.

Waar zouden al die afvallige 18-plussers eigenlijk wel in gaan geloven?

Kerk serieus afgewezen

Kerk serieus afgewezen Net voor de wisseling van de wacht, stak het Commissariaat voor de Media een hart onder de riem van al die mensen met goede voornemens. De meeste goede voornemens betreffen de gezondheid. Zo is er een groep mensen die zich voornemen niet meer uit de vuilnisbakken te eten. Een andere groep, de zogenaamde draaideurvoornemers, willen stoppen met roken.

Dat dreigde even gefrustreerd te worden door een verzoek van de Rokerskerk. Die wilde een stukje zendtijd dat het Commissariaat beschikbaar heeft voor religieuze en spirituele groeperingen. In oktober
stak ik hier al de loftrompet over het gevoel voor humor, waarmee dit uiterst serieuze commissariaat, het verzoek doodleuk meenam in de wikking en weging.

Dat vond ik merkwaardig. Het verzoek had natuurlijk meteen retour gezonden kunnen worden, omdat wel duidelijk was, dat de Rokerskerk de christelijke god voor het horecakarretje gespannen had. Stel dat ze wat zendtijd hadden gekregen, dan zouden de rokers met goede voornemens toch zware momenten voor de beeldbuis kunnen krijgen.

Maar eind goed, al goed. Op oudejaarsdag
maakte het Commissariaat bekend dat de Rokerskerk geen zendtijd in het kader van mistige zaken zal krijgen. De motivatie van deze keuze, is echter nog mistiger dan de Rokerskerk zelf. De kerk heeft “met een door haar gemelde aanhang van nog geen 3000 personen een te kleine achterban om de religie als een hoofdstroming in de Nederlandse samenleving te beschouwen”.

In even bloedserieuze bewoordingen, wijst het Commissariaat vervolgens nog een aanvraag af. Die van de Stichting Afro-Caribische levensbeschouwing en spiritualiteit. Achterban genoeg, maar het Commissariaat gelooft niet dat de spiritualiteit van deze club kanworden aangemerkt als een zelfstandige geestelijke hoofdstroming”. Een argument dat de Rokerskerk niet om de oren krijgt geslagen.

Kortom: een religieuze hoofdstroom telt niet als het een kleine achterban heeft en niet als die van Afro-Caribische origine is. Roken mag het wel.
Hulde aan de meest komische en mistigste keuze van 2009?

Relikeuzevrijheid

SchaapMoet elk schaap een herder hebben? En wat heeft dat schaap daar zelf over te zeggen?
Nou zou het voor de werkgelegenheid een aardige opsteker zijn als elk individueel schaap zijn eigen herder meekreeg. Dat is echter niet haalbaar. Niet iedereen is geschikt voor het herdersambt en het toch al dure lamsvlees wordt onbetaalbaar.
Maar wat houdt een schaap tegen om zijn eigen herder te kiezen? Ook een schaap heeft zo zijn individuele behoeften, voorkeuren, dromen en wensen. Schapen zijn net mensen.

Tegen de tijdgeestelijke stroom in, wil ik hier een pleidooi houden voor een renaissance van het polytheïsme. Het wordt tijd een paradoxale ontwikkeling in de geschiedenis te corrigeren. Het is tenslotte raar dat waar de mensenmassa zich steeds verder individualiseerde, de massa aan goden en godinnen is gereduceerd tot pakweg een stuk of vier geesten, waarvan er twee nog sterk op elkaar lijken ook.

De behoefte aan meerdere goden is nooit weggeweest. Het eerste bewijs daarvoor is dat binnen de paar overgebleven hoofdstromen altijd een gewoonte is geweest zich op te splisten in tal van variaties op het thema. Hoewel men het over een en dezelfde god sprak, had men blijkbaar toch heel verschilllende opvattingen over de godsbeleving. Men wilde wel monotheïstich worden, maar men is nooit tot een eensgezinde monomanie gekomen.

Het tweede bewijs: daar waar men de religie dan maar helemaal opgaf, kozen velen voor een welhaast goddelijke verering van tal van andere zaken, Van de mammon tot het voetbal, van popidolen tot internethypes.
De behoefte om iets te willen geloven, om iets te aanbidden, om op te gaan in gemeenschappen van min of meer spirituele aard is nooit weggeweest. De ontwikkeling naar meer monotheïstiche stromen heeft de verdeeldheid onder de mensen niet weggenomen. Wellicht is dat tegen de natuur van het kuddedier dat zonder de groep niet kan leven, maar wel erkenning wil van zijn individuele existentie.

Ook de behoefte aan meer vrijheid is nooit weggeweest. Vrijheid te kunnen zeggen wat je wilt, te kunnen kiezen wat je wilt en jawel, ook te geloven wat je wilt. Het is de behoefte van het schaap zijn eigen herder te kiezen, in plaats van er eentje van staatsrelibeheer opgedrongen te krijgen.
Dat vraagt om meer producten op de schappen van de spirituele supermarkt. In een tijd waarin “vrije markteconomie” een bijna religieus credo is geworden, wordt het dus hoog tijd het polytheïsme nieuw leven in te blazen.

De eerste aanzetten daartoe zijn er de laatste decennia al gedaan. Veel zoekenden vonden heil in oude culturen of quasi wetenschappelijke varianten waar god tot energie of je reinste chaos werd verklaard. En zo kennen we naast allah, boeddha, brahma, god, ook quantum en energetica.
Het feit alleen al dat mensen in staat zijn de overstap van de ene god naar een andere te maken, zegt wat over de alles overheersende drang naar keuzevrijheid. En er valt alleen wat te kiezen als er meerdere keuzes zijn. Misschien zou het een schone taak van de overheid kunnen zijn om ook op religieus gebied innovatie en oprichting van eigen bedrijfjes te stimuleren.
Wie weet er een paar leuke goden en godinnen, waarmee we de democratisering van het reli-gevoel kunnen uitbreiden?

Verwante blogjes over de democratische potentie van religie vind je hier en daar op het oude weblog en alhier op dit weblog.

God in de klas

GodsdienstlesUiteindelijk krijgen de opstandige scholieren toch hun zin. En wat voor zin. De loze uurtjes die geleid hebben tot dwalingen op de openbare weg, moeten gevuld worden met zingeving van de hoogste orde: godsdienstles. Dat wil zeggen, alleen op de openbare scholen. De coalitiegenoten stellen voor om de resterende kabinetsperiode 10 miljoen euro op de onderwijsbegroting te reserveren voor lesbevoegde voorgangers. Hallelujallah! De regering wil niet dat alleen kindertjes die naar religieuze scholen gestuurd worden toegang hebben tot kennis van het hogere. De wegbezuinigde godsdienstleraar moet terug voor de klas.
Het moet misschien gezien worden als een eerste keiharde maatregel om de gevolgen van privatiseringen terug te dringen en weer binnen het overheidsdomein te halen. Nu penningmeester Bos heeft gezegd dat de overheid weer meer zaken van publieke belang naar zich toe moet trekken, denken zijn collega's wellicht dat Bos deze keer de hand niet op de knip zal houden. Eerdere onderwijsveranderingen moesten immers binnen de begroting van Plasterk zelf gevonden worden. Bos wilde er geen dubbeltje meer aan besteden.
En dus is de kans nu groter dat hij met die 10 miljoen euro over de brug komt. Tenslotte zitten er allerlei gevaren aan godsdienstonderwijs binnen de muren van religieuze instituties. Daar wordt verteld dat de almachtige geen dinosaurus was, maar een intelligente ontwerper die slechts zeven dagen nodig had om een hele aarde te bouwen en uit de klei een mens maakte.
Misschien is het kabinet ook geschrokken van de populaire bijbelkursussen die gegeven worden. Een
seculier clubje krijgt van ProRail en de NS in januari volop de ruimte om godsdienstlessen te promoten. Er is een stijgende belangstelling voor die lessen, maar de naam van de club suggereert dat godsdienst alleen iets is voor alpha's. Wil het kabinet ook de beta's bekeren?
Of is het kabinet in paniek geraakt door de
lage opkomst bij het afscheid van neerlands oppersinterklaas? Aartsbisschop Simonis werd door wel erg weinig mensen over de drempel van zijn penionering heen geholpen. Het gaat niet goed met de katholieken.
Tien miljoen om dominees, pastoors en imams voor de klas te krijgen zal een aardige bijdrage zijn aan de terugdringing van het lerarentekort, maar is het dan niet goedkoper het openbaar onderwijs meteen af te schaffen en de educatie over te laten aan de predikers?
Nu ben ik van mening dat iedereen moet geloven wat hij/zij wil en dat vooral helemaal zelf moet uitzoeken. Als iemand denkt daar de hulp van een deskundige bij nodig te hebben, dan weet men die wel te vinden. Maar als het kabinet vindt dat het openbaar onderwijs daar een rol in moet spelen, laat die lessen dan niet door de missionarissen van de religieuze instituten verzorgen. Hun belang ligt tenslotte ook in zieltjes winnen voor hun slinkende kuddes.
Nee, geef dan de leraar maatschappijleraar wat extra geld om alle sprirituele stromingen uit te leggen. Het mag dan zo zijn dat er nog steeds minder mensen ter kerke gaan, geloven blijven veel mensen wel. En ze zijn zoekende naar een eigen vorm voor dat geloof. Vorig jaar publiceerden het Sociaal Cultureel Planbureau en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onderzoeken waaruit bleek dat de gang naar de traditionele gebedsruimten steeds meer plaats maakt voor andere vormen van religieuze belevingen (lees meer
hier en daar). Enig verschil van mening hadden beide instellingen wel. Het SCP meende dat een groter deel van de gelovigen het is gaan zoeken in onorthodoxe rituelen (van indiaanse zweethut tot azteekse geluksamuletten), terwijl de WRR een revival van het christendom ziet, maar dan wel op zeer individuele basis ingevuld.
Het zij zo. De verantwoordelijkheid van het openbaar onderwijs ligt dan hooguit in kennis aanbieden van al dat er op de schappen van de spirituele supermarkt ligt. De keuzes maken de leerlingen zelf. Dus geen prediker voor de klas, maar een onafhankelijke leraar.

Selectieve heilige verontwaardiging

BoosWie denkt dat alleen bepaalde moslims heftig verontwaardigde recensies maken over kunstige afbeeldingen van hun profeet, heeft het mis. Ook katholieken zijn wel eens boos. Wat is er aan de hand?
Jezus komt terug op aarde. In New York om precies te zijn. De goede man deed in maart al een poging, maar stuitte op boze protesten en Jezus kon inpakken en wegwezen. Maar nu zal hij 27 oktober weer verschijnen. En, net als in maart, in vol ornaat. Dat wil zeggen: in adamskostuum.
In maart presenteerde de melkchocolade-Heer zich in een etalage van een kunstgalerie, zodat iedereen hem kon bewonderen. De Catholic League for Religious en Civil Rights protesteerde zo heftig dat de galeriehouder zich genoodzaakt zag het beeld weg te halen. Exit Jezus.
Volgende week wordt echter de tentoonstelling “Chocolate Saints, Sweet Jesus” geopend en daar zal het beeld van de kunstenaar Cosimo Cavallaro
weer in alle glorie te zien zijn. Je zou verwachten dat de tentoonstelling op bezoek van woedende katholieken mag rekenen, maar ook heilige verontwaardiging blijkt zeer selectief te zijn.
De Catholic League is niet van plan er enige aandacht aan te besteden en wel om twee redenen. De tentoonstelling valt deze keer niet gelijk met de Holy Week. Wel valt-ie samen met Allerheiligen en dat is kennelijk zo'n onbeduidende heilige dag, dat er deze keer geen protesten nodig zijn. De katholieken zijn slecht thuis in de marktmechanismen van de public relations. Waarom wel in de Heilige Week de aandacht vestigen op 's heeren genitaliën en niet op Allerheiligen?
De tweede reden getuigt van een ander soort selectiviteit. De tentoonstelling vindt plaats in een wijk met erg veel galerietjes. Dat trekt vooral kunstenaars zelf en wat kunstminnend publiek. Dat is ook een reden om nu niet te protesteren. De Catholic League gaat er kennelijk van uit dat als kunst zich alleen ophoudt in de krochten van artistieke wijken, er geen gevaar is voor gelovige zielen. Kunstenaars zijn natuurlijk van god los en laat ze hun creativiteit maar tonen in hun eigen Sodoms en Gomorra's. Uiteindelijk worden ze toch afgerekend aan de hemelpoort.
De religieuze gedrevenheid om nu niet te protesteren doet merkwaardig aan. In maart had je de wereldgebedsdag, de gebedsdag voor gewas en arbeid, de dag van Maria boodschap, 6 heiligen die werden herdacht en 5 zondagen. Maar de week naar Allerheiligen overtreft dat ruim: 13 heiligen, 4 zondagen en de grande finale van Allerheiligen zelf. Blijkbaar gaan de katholieken selectief om met wat belangrijker is om te eren. Als de week van Allerheiligen de protesten doet verstommen, zou je wensen dat elke religie geen heilige week, maar slechts 365 heiligendagen heeft.

En hier gaat het om. Knap werk om van jezus chocola te maken. Klik op de foto en bezoek de website van de organiserende galerie The Proposition.

Chocolate jesus

Religie en democratie.

Het dagblad Trouw meldt dat Gordon Brown, de opvolger van Tony Blair, eindelijk de scheiding tussen kerk en staat wil voltrekken. De volgelingen van de Anglicaanse kerk mogen zelf hun aartsbisschop kiezen. Tot nu toe werd die door de premier gekozen. Brown wil hiemee de kerk meer onafhankelijkheid geven.
Goed idee van Brown om de religieuzen in Engeland wat meer democratie te geven. Of de kerk vervolgens ook democratisch te werk zal gaan met die nieuwe verworvenheden, is nog maar de vraag. Kijk maar naar die andere katholieken: de paus wordt door een select clubje bisschoppen gekozen en niet door het gelovig gepeupel.
Zou het niet aardig zijn als religieën aller landen zich gaan aanpassen aan de eisen van de moderne tijd en de kerk even democratisch maken als de staat? Laat de gelovigen zelf hun pastoors, dominees, imams, rabbijnen, sai baba''s en goeroe''s kiezen. En als men het lef heeft de devote kiezers ook hun stem uit te laten brengen voor ayatollahs, bisschoppen en daila lama''s dan zouden de religies ineens veel democratischer zijn dan menig staatsbestel. Het zou teveel gevraagd zijn ook de paus door het volk te laten kiezen, maar da''s geen ramp. Die functionaris blijkt ook onder het huidige roomse kiesstelsel al popie jopie genoeg.
Tot op heden is het slecht gesteld met het democratisch gehalte van de religieuze gemeenten. Alleen als een door hogerhand aangestelde pastoor slecht blijkt te vallen bij de kerkgangers, mogen ze op hun knieën bij de bisschop en hun beklag doen. En dan maar afwachten wat die biscchop gaat doen.
Ik begrijp de grote terughoudendheid van geestelijke leiders wel om hun toko te democratiseren. Teveel vrijheid brengt ook de nodige risico''s met zich mee. Voor je het weet, gaan de mensen ook hun eigen god kiezen en zo staat dat niet geschreven in de heilige oergeschriften. Maar is het eigenlijk niet zo dat vanaf den beginnen de mensen altijd hun eigen god hebben gekozen? Men heeft tenslotte Wodan, Donar, Zeus en Mars een keertje ingewisseld voor God en Allah. En ook onder deze goden bestaan er net zoveel kerkelijke richtingen als politieke partijen. De recht-door-zee varianten, de liberalere stromingen en tal van kleinere, sectarische groepjes die niet verder zullen komen dan 1 zetel in het religieuze parlement. Velen hebben de spirituele stembusgang opgegeven omdat de religie hen niet tevreden stemde. Er zijn er zelfs die menen dat er niks te kiezen valt omdat er geen goden bestaan.
Dus als mensen al eeuwenlang zelf hun goden kiezen, waarom zouden ze dan hun religieuze leiders niet mogen kiezen?