Tag archieven: topinkomens

Heren en hun akkoorden

Heren en hun akkoorden

Quote: “De regering zal zich inspannen om te voorkomen dat (….), waarbij zij gebruik maakt van het herenakkoord. Op dit moment wordt gezocht naar de juridische instrumenten waarover de overheid in deze complexe materie kan beschikken (…)”

Deze quote zou volgend jaar zo uit de notulen van de Tweede Kamer kunnen komen en onderdeel kunnen zijn van het antwoord dat minister Bos geeft, naar aanleiding van vragen over de aanhoudend hoge bonussen in de financiële sector. De quote stamt echter uit 1999 en komt uit het Algemene Overleg betreffende de geluidszones rond Schiphol. De toenmalige regering meende aan een herenakkoord genoeg te hebben om de geluidsoverlast rond vliegveld Zestienhoven binnen de perken te houden.

Herenakkoorden. Een wat stoffige, belegen term. Tegenwoordig zoeken kabinetten het meer in gedragscodes en convenanten. Er sluipt nog wel eens een enkele beginselverklaring tussen, maar ook die term hoor je niet veel meer in de politieke arena.

Afijn, Wouter Bos heeft nu ook zijn herenakkoord. Of dat voldoende zal zijn als controle-instrument, moeten we afwachten. Soms werkt zoiets, soms niet. Het herenakkoord dat zijn eerste werkgever, Shell, in 1979 sloot met minister Van Aardenne (kabinet Van Agt I), werkte niet, volgens een analyse van de FNV.

Het ging er toen om de aardgaswinsten, die behoorlijk stegen tijdens de oliecrisis, aan te wenden voor investeringen in de Nederlandse economie. De olie- en gasprijzen waren flink gestegen, tegelijkertijd vroeg het kabinet Van Agt de vakbonden mee te werken aan loonmatiging ter versterking van de economie. Een motie van de PvdA om voor die versterking ook een beroep te doen op de winsten van Shell en Esso, haalde het niet omdat Van Aardenne het herenakkoord blijkbaar goed wist te verdedigen. Dat akkoord hield in dat Shell en Esso de winsten ook zouden gebruiken voor het scheppen van hooggekwalificeerde werkgelegenheid en versterking van research.

Een akkoord waar alle sociale partners zich wel goed in konden vinden en tot redelijke successen leidde, was het akkoord van Wassenaar (1982 – kabinet Lubbers I). In ruil voor loonmatiging zou arbeidstijdverkorting worden ingevoerd en de werkloosheid worden bestreden. Ook dit akkoord beoogde de economie te versterken, hetgeen in bescheiden mate lukte. Hoewel de vele bezuinigingen die kabinet Lubbers toepaste, volgens sommige deskundigen, ook sterk tot betere tijden hebben geleid.

Nou was het akkoord van Wassenaar wel iets meer dan een herenakkoordje. Alle sociale partners werkten er aan mee en stonden er achter. Eigenlijk is dat akkoord het rolmodel voor het crisisakkoord dat kabinet Balkenende heeft opgesteld.

In 2001 was er tijdens het Voorjaarsoverleg ook al rumoer over de topinkomens. Aanleiding was onder andere het Akkoord van Garderen (1999). Vakbeweging en werkgeversorganisaties hadden een deal om de toplonen niet teveel te laten stijgen en alleen met zeer goede redenen bonussen uit te keren. Er kwam weinig van terecht.
Zalm , toen minister van Financiën (kabinet Kok) stuurde wel aan op een wet openbaarmaking van de salarissen van topbestuurders, maar samen met even verantwoordelijke bewindslieden Vermeend en Bos verzuimde hij in de herziene belastingwetgeving het een en ander te corrigeren. Verder zocht men het in zelfregulering. Een ander woord voor herenakkoord.

Dat de heren nu akkoord zijn is mooi. Maar als wat voor heren zullen ze zich gedragen? De recente crisisgeschiedenis belooft niet veel goeds. Een enkel excuus, verder vasthouden aan contractuele afspraken en af en toe de mantra herhalen dat we bobo's wellicht naar het buitenland zien vertrekken.
Maar over één ding zijn de heren wel akkoord: een verscherpte wetgeving is taboe. De heren Zalm (ABN), Kok (ING) en Bos (rijksboekhouder) zitten nu toch wel in posities om tot een veel effectiever akkoord te komen?

Belastingparadijs

Belastingparadijs

De belastingen zijn vaak onderwerp van gesprek op verjaardagen, de borrel op de werkvloer en in “de politiek”. Vooral geklaag. Bijna iedereen meent dat we veel te veel aan de staatskas moeten afdragen.

Daar heb ik niets aan toe te voegen. Mijn mening is dat ik graag de hoeveelheid belasting afdraag die bijvoorbeeld de gemiddelde topbestuurder moet betalen. Zonder te dreigen met vertrek naar het buitenland.

De roep om herziening van ons belastingstelsel komt vooral uit de hoek van VVD, Verdonk en aanverwanten. Men wil graag een veel eenvoudiger systeem, ook wel de vlaktaks genoemd. Een ideetje waar ook de SER heil in ziet. Deze adviesraad ziet mogelijkheden in een tweetaks: een uniform tarief voor iedereen, gecombineerd met een toptarief voor de hogere inkomens.

Voordelen zouden onder andere zijn dat de administratieve kosten voor de overheid veel lager worden en de hogere inkomens niet hoeven te zuchten onder een zware belastingsdruk.
Het is natuurlijk ook niet leuk een miljoen euro op je salarisstrook te zien staan en maar 500 duizend euro op je bankrekening te zien. Een groot deel van dat inkomen is bijeengebracht door de mensen die je producten kochten en je werknemers die het spul aan de man brachten, dus op deze manier zien die, via de belastingen, er nog iets van terug. Maar zuur is het wel. En de constructie veel te ingewikkeld.

Nadelen van een vlaktkaks zouden zijn dat dit solidariteitsprincipe komt te vervallen (hogere inkomens verlichten de lasten van de lagere inkomens). Bovendien vrezen sommige deskundigen dat de koopkracht voor veel mensen achteruit zal gaan en de overheid een te groot precentage moet rekenen om aan de vereiste inkomsten te komen.

Voorlopig dus geen vlaktaks. Volgens mij moet het die kant ook niet op. Vorige maand schreef ik hier dat we niet naar een vlaktaks moeten en het huidige 4-taksstelsel ook wel op de helling kan. Nee, iedereen zijn eigen tarief.

Mag ik, weer, eens een wild idee lanceren? Een belastingstelsel waarbij een klein 120.000 mensen er op achteruit gaan (de allerhoogste inkomens), ruim 1,5 miljoen mensen hetzelfde blijven betalen en ruim 7,5 miljoen mensen er op vooruit gaan. Samen betalen ze genoeg belasting om de rijksuitgaven te bekostigen.

Alle andere belastingen kunnen worden afgeschaft, omdat alleen de belasting op de individuele inkomens genoeg zijn voor een sluitende rijksbegroting. Geen BTW dus, geen accijnzen en andere belastingen. Voor veel mensen zou dat de koopkracht juist verhogen.

Maar aftrekposten zijn ook niet meer nodig, evenals zorg- en huurtoeslagen. Het maakt de verwerking van de aangiften een stuk eenvoudiger en dus goedkoper.

Nadeel is dan weer dat de overheid met de belastingen geen gedragsveranderingen kan aansturen. Geen kilometerheffing, dus dan zal je zien dat iedereen als een gek gaat rondrijden, met alle nadelige gevolgen vandien. Da's jammer.

In mijn belastingstelsel gaan we van een viertaksstelsel naar een 48-taksstelsel. Geen gedoe met schijven, maar een percentage per inkomen of inkomensgroep.

De inkomens tot 13.000 euro bruto per jaar vrijgesteld. Vanaf 14.000 euro begint men voorzichtig aan belasting te betalen. Het begint met een tarief van 4 procent. Via niet al te grote stappen loopt dat uiteindelijk op tot 53 procent voor inkomens vanaf 1.500.000 euro. Zie deze excelsheet voor een uitgewerkt overzicht.

De inkomens vanaf 70.000 euro gaan er op achteruit, de inkomens tussen 41 en 69 duizend euro blijven hetzelfde netto-inkomen houden en de rest gaat er op vooruit. Maar omdat alle andere belastingen komen te vervallen zal bijna niemand er veel pijn van lijden als er een procentje of twee meer naar de belastingdienst moet.

Nu heb ik voor de berekening voor het grootste deel de inkomens van 2005 en 2006 gebruikt. Bovendien zijn voor de gegevens van de inkomens boven de 70.000 euro alleen de salarissen vermeldt van bestuurders van beursgenoteerde bedrijven en de topfunctionarissen in de non-profitsector. Daarmee mis ik waarschijnlijk nog een deel andere topinkomens.

De belastingopbrengst van dit nieuwe stelsel blijkt groot genoeg om de rijksuitgaven van 2007 te dekken. Daar zit dus een marge die gebruikt kan worden ter compensatie van nadelige effecten.
Bijvoorbeeld: de kilometerheffing vervalt en kan niet gebruikt worden om de productie van schonere auto's te stimuleren. Dat kan dan weer wel uit die marge worden betaald.

En de aardgasbaten kunnen volledig aan innovatie van energiebronnen worden besteed.

Ik ben maar een leek. Mijn rekenkunsten heb ik op de Pabo geleerd, dus kun je op je tien vingers natellen dat er hier misschien iets niet klopt. Het gaat mijn pet te boven om te berekenen wat de exacte gevolgen voor ieders koopkracht zullen zijn. Ik meen dat we er beter van worden.

Ik til verder niet zo zwaar aan het nadeel dat met wegvallende accijnzen ongezond of milieubelastend gedrag niet meer te veranderen valt. Dat gebeurt met het huidige stelsel ook niet. Wel vervelend is dat iemand die alleen maar fietsend het werk gaat, in mijn nieuwe stelsel wat mee betaalt voor de rommel die een autorijder veroorzaakt. Maar omdat iedereen aan alles meebetaalt, wordt de noodzaak om eens goed over de politieke keuzes in het stemhokje na te denken wellicht wat groter.

Wat denk jij? Zou dit kunnen werken?

Graai- en feesttax

Miljonairs

Ik ben geen econoom, geen financieel expert. En wat rekenen betreft, ik heb ooit de Pabo gedaan, dus dan weet je het wel.
Toch ben ik eens gaan rekenen of er nou echt wat bij de rijken te halen valt. De toplonen zijn vorig jaar
verdubbeld, dus dat stemde tot nadenken.
Da's nog niet zo gemakkelijk, want van slechts 341 personen is hun inkomen openbaar gemaakt. Voor mijn rekenkunstje heb ik gebruik gemaakt van een vorig jaar door de Volkskrant gepubliceerde lijst van topinkomens bij
beursgenoteerde bedrijven en een lijst die via de website van het ministerie van binnenlandse zaken is te downloaden: de lijst met topinkomens in de (semi-)publieke sector.
Daarmee heb je alle hogere salarissen nog niet op een rij, dus ook maar een berichtje erbij gehaald, waarin staat dat in 2005 het
aantal miljonairs hier in het land is toegenomen.

Op de openbare lijsten heb ik voor de lol maar eens die zo verfoeide graaitax losgelaten. De huidige belasting op inkomens vanaf 50.000 euro is 52 procent. Ik dacht: laat die halve miljonairs maar met rust. Vanaf 60.000 euro gaan we de graaitax heel voorzichtig toepassen, te beginnen met 52,5 procent en dan telkens een half procentje erbij tot maximaal 60 procent voor de inkomens boven 5 miljoen.
Op de openbare lijsten was het laagste inkomen ruim 79.000 euro en het hoogste dik 6 miljoen. Als mijn progressieve graaitax zou worden toegepast, zou dat ruim 9 miljoen meer belasting opleveren dan nu het geval is.

De ruim 100 duizend miljonairs die nederland in 2005 telde heb ik op een hoop gegooid en aangeslagen voor 58 procent. Alles bij elkaar zou dat de schatkist ruim 3 miljard meer aan belasting opleveren. Daarmee kun je de hele begroting van het ministerie van Economische Zaken dekken en nog wat over houden ook.
Je kan er ook de begroting van het ministerie van Financiën voor bijna 90 procent mee bekostigen. Hoewel, als iedereen een kwartje meer betaalt aan sint, kerst en vuurwerk (feesttax) en we tellen dat er bij op, dan zou ook het kantoor van Wouter Bos uit de brand zijn.

Nou zijn EZ en Financiën niet de duurste ministeries. Onderwijs en Sociale zaken spannen de kroon. De door mij vergaarde extra belastinginkomsten (inclusief de feesttax) zouden goed zijn voor respectievelijk 11 en 15 procent van de begrotingen van die ministeries. Gratis onderwijs kunnen we dus wel vergeten.

In Nederland zijn erg veel mensen allergisch voor wat voor tax dan ook. Maar zelf zou ik wat graag 60 procent belasting willen betalen. In mijn belastingstelsel zou dat betekenen dat ik minimaal 5 miljoen per jaar verdien en dan toch nog ruim 5000 euro per dag overhoud.

Iemand nog bezwaren tegen de graaitax?