Tag archieven: Unesco

Scheppen en knutselen.

Scheppen en knutselen Aanstaande dinsdag, 10 november houdt de Unesco weer de World Science Day for Peace and Development. Ofwel: een dag om te laten zien wat wetenschap bijdraagt aan een vreedzame en duurzame wereld (lees hier meer).
Dit jaar in het teken van de astronomie. Heel goed, je moet verder kijken dan je neus lang is. Of het wat oplevert? Ach, Jules Deelder dichtte al: het heelal, hoe verder men keek, hoe groter het leek.

Er zijn fraaie lijstjes van wat wetenschap ons aan moois heeft gebracht. De populaire overzichten halen wetenschap en knutselarij vaak door elkaar. Toevallig gevonden uitvindingen en diep doorwrochte vondsten, van de uitvinding van het vuur tot Einsteins’s relativiteitstheorie. Van de Romeinse waterwerken tot de waterkoker. Van Archimedes’ badkuip tot Niels Bohr’s atoommodel.

Het is prachtig om de zeventig belangrijkste uitvindingen uit de oudheid eens op een rij te zien. Brian Fagan verzamelde ze en dat het vuur de Romeinse badhuizen mogelijk maakte, dat er onder stenen gereedschap ook al een naald met oog met viel, het laat zien dat één ontdekking grote gevolgen kan hebben.
Eigenlijk is het niet meer dan onderzoeken wat we met water, vuur en aarde kunnen. Geen idee wat de Romeinen zelf vonden van hun watersystemen en badhuizen, maar de moderne mens vindt nu de wc wel de belangrijkste uitvinding der mensheid. Het oeroude kleitablet is dik vergeten en nu staat de computer glansrijk tweede op de lijst van belangrijke uitvindingen (zie Trouw over een onderzoekje van BBC Focus magazine, uit 1997).

Hebben we dat aan wetenschappers, scheppers of knutselaars te danken? De uitvinder van boiler zou zonder Isaac Newton misschien nooit tot zo’n apparaat zijn gekomen. De techneuten die de kerncentrale bedachten, zouden zonder Niels Bohr nooit zover zijn gekomen. John Simmons kwam in 1997 met een top 100 van wetenschappers, waar Newton, Einstein en Bohr de top drie vormen. De oude Griek Archimedes sluit de rij op de laatste plaats. Maar zouden we zonder zijn “eureka!” mammoettankers hebben gehad?

Uiteindelijk gaat het om de praktische toepassing van wetenschappelijke theorie. Klopt die theorie niet, of is de theorie te beperkt, dan krijg je falende toepassingen. De ontwikkeling van vuur naar Romeinse badhuizen en de hedendaagse centrale verwarming, heeft zich zonder de theoretische modellen van fysici nooit kunnen voltrekken. Het heeft comfort opgeleverd, maar ook de moderne ongemakken op gebied van milieu, waterbeheersing en klimaatperikelen.
De pijl en boog heeft zich ontwikkeld tot geavanceerde, computergestuurde raketten. De oorlogen zijn er niet minder mee geworden, noch doeltreffender. Mijns inziens allemaal het gevolg van teveel geknutsel met wetenschappelijke vondsten.

Rechtvaardigt die conclusie de keuze van de Unesco onze aandacht dit jaar maar eens op de sterren te focussen? In het aardse hebben we het niet gevonden, dus dan maar de lucht in?
Je weet maar nooit. In ieder geval is tot wetenschappers al lang doorgedrongen dat grensoverschrijdende wetenschap nodig is om een duurzame wereld in vrede te bereiken. Wetenschappers moeten ook buiten hun vakspecifieke kaders kunnen treden en samenwerken.

De nieuwe Archimedesen wentelen zich niet langer alleen in het water van hun eigen badkuip. Zal dat dè duurzaamste en meest pacificerende ontdekking aller tijden opleveren?
Dat zal afhangen van de vragen die tot nieuwe exploratie leiden. Je kunt concluderen dat de ontdekking van het vuur tot veel goeds en zeker tot veel kwaads heeft geleid. Dan zou een belangrijke vraag kunnen zijn: kunnen we zonder vuur?

Twee vragen tot slot.
Moeten de knutselaars zorgvuldiger omgaan met de wetenschappelijke theorieën? En: welke belangrijke vragen moet de wetenschap als uitgangspunt nemen voor de toekomst?

Geef een reactie

Het waren wereldse dagen

Het waren wereldse dagen Onze chef is een aardige man. Altijd bereid te luisteren. Als je hem een probleem voorlegt, zegt-ie altijd: het heeft mijn aandacht. Als hij er niet uitkomt, gaat hij naar het managementteam. Een uiterst competent stelletje leiders. Als de chef terugkomt, informeer ik even hoe het is gegaan. Nou, zegt-ie, best wel goed. Ja, okee, maar wat zeiden ze dan, wil ik weten. Het heeft onze aandacht, zeiden ze.

Bij de presentatie van de kwartaalcijfers, sprak de directeur. Dames en heren, mag ik even uw aandacht? Nou, die kon ze krijgen, want we rekenden erop dat we nu toch echt te horen zouden krijgen wat er met de jaren doorzeurende problemen gedaan zou worden.
Na de cijfers herinnerde de directeur er aan dat er natuurlijk nog wat problemen weggewerkt dienden te worden. Daar kwam het! Dames en heren, zei ze, u kunt er op rekenen dat het onze aandacht heeft.

Aandacht is een running gag geworden binnen ons bedrijf. Daar doen wij niet moeilijk over. We gaan fluitend naar het werk. Ons bedrijf is immers maar een stipje in de lokale bedrijvigheid. Het is nog geen pixel als je het landelijk inschaalt. Wereldwijd gesproken zie je ons niet eens. Wereldwijd zijn er wel grotere problemen. Daarmee gaat het net zo, als met onze dagelijkse probleempjes: het heeft de aandacht.

En niet zo’n beetje ook. Deze week is de week van de Internationale dag voor de beperking van natuurrampen, de Bossen voor klimaatdag, de Wereldvoedseldag en de Rainforest Week. Drie dagen en een hele week, die aandacht vragen voor grote problemen.
Vorige week ontbrak het ook al niet aan aandacht: de Wereld Habitatdag, De Europese Dag tegen de doodstraf en de Werelddag voor de geestelijke gezondheid.
Gelukkig kunnen we het volgende week wat rustiger aan doen met de Internationale dag voor de eliminatie van de armoede, de Wereldinformatiedag over ontwikkelingsvraagstukken en de Dag van de Verenigde Naties.

In één ding lijken de naties eendrachtig verenigd: aandacht. En het lijkt precies hetzelfde te werken als de aandacht die onze bedrijfsleiders hebben. Als je de websites van de diverse dagen bekijkt, zijn de problemen verre van opgelost. Een klein verschilletje met onze bedrijfsleiding is er wel.
Al die VN-, Internationale- en Europese dagen voor al die problemen vragen ònze aandacht. Het kan namelijk zomaar gebeuren dat al die zaken eventjes aan onze aandacht zijn ontsnapt, druk als we het hebben met onze eigen sores. Dus worden we even herinnerd aan de stand van zaken aangaande honger, gezondheid, ontbossing en klimaat, etcetera.

Da’s leuk, zult u zeggen, maar als naties in verenigd verband de problemen niet kunnen oplossen, wat kan ik er dan aan doen? Lokaal gezien ben ik maar een stipje, nog geen pixel landelijk bekeken en op wereldschaal zie je me niet eens staan.
Dan moet u eens bedenken dat er nogal wat mensen wereldwijd de handen uit de mouwen steken. In opdracht van de VN, Unesco of verenigd in talloze andere organisaties. Bent u om wat voor reden dan ook verhinderd zelf daadwerkelijk iets te doen, dan heeft u vast nog wel iets ruimte voor drie dingen die u wel kunt doen. Doneren, op de hoogte blijven en bij elke verkiezing stemmen op politici die wel serieus werk van oplossingen willen maken.

Ah, zegt u dan, maar dat geeft me niet het gevoel echt iets te betekenen. Nou, dan zou ik toch maar eens anders omgaan met water, energie en voedsel. Dat zou al heel veel helpen. Hoe dat kan, dat kunt u elk jaar weer lezen op genoemde websites. Je hoeft geen idealist te zijn om veel van die dagen geschiedenis te maken door aan de Dag van de Oplossing te beginnen.

Geef een reactie