Tag archieven: verantwoordingsdag

Gehaktdag: waar zijn de spaanders?

Houthakken Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Vandaag presenteerde minister De Jager de resultaten van de rapporten van de Algemene Rekenkamer. Heeft de rijksoverheid al haar voornemens en inspanningen goed kunnen verantwoorden? Twee zaken geven aan dat de overheid nog lang niet schittert in het verantwoorden van haar werk.

De Algemene Rekenkamer stelde acht vragen op, waarmee bekeken kon worden of de ministeries zich voldoende konden verantwoorden. Is er een zichtbare relatie tussen het budget en de prestaties? Is de gevraagde verantwoording juist, op tijd wordt geleverd en actueel? Sluit het jaarverslag aan bij de begroting? Is de informatie deugdelijk tot stand gekomen? Zegt de informatie in het jaarverslag ook echt wat het zegt? Is inzichtelijk gemaakt of prestaties zijn gehaald? Is daarmee ook duidelijk gemaakt of de beleidsdoelstellingen zijn gehaald? En is er een voldoende verklaring gegeven voor tegenvallers en onbedoelde effecten?

Niet alle factoren waren op elk ministerie van toepassing, maar als we alleen naar de voor elk ministerie geldende factoren kijken, kunnen we aan aardige balans opmaken. Slechts twee ministeries (Financiën en Onderwijs) scoorde behoorlijk goed. In totaal scoorden maar vier van de tien ministeries voldoende. Verkeer en Waterstaat, Defensie, Volksgezondheid, welzijn en sport en Justitie scoorde erg belabberd. Hier de percentages die staan voor het aantal keer dat op de van toepassing zijnde vragen een ‘ja’ kon worden genoteerd.

Fin OCW SZW WWI BuZA EZ VenW Def VWS Jus
86% 86% 63% 60% 50% 43% 40% 25% 17% 13%


De details kun je
hier inzien (exceldocument). Justitie scoort het slechts. Dat gaat Van Opstelten helemaal goed maken, want vandaag brulde hij dat alle jeugdbendes binnen twee jaar van straat geveegd zal hebben. Als hij de resultaten dan maar wel goed op papier zet, anders blijft hij nog op die 13 procent hangen.

In de
Staat van de Rijksverantwoording (pdf!) staat nog iets zeer opmerkelijks. De Rekenkamer wilde ook weten “wat het Rijk aan prestaties heeft geleverd en wat hiervan in praktijk voor burgers en bedrijven merkbaar is” (paragraaf 2.3.1).
Dat lijkt mij de ultieme verantwoordingstest. Zeker nu de bezuinigingen er inhakken. Dan willen we de spaanders ook in beeld. Wat zegt de Rekenkamer daarover? “Wij constateren dat de schakel tussen beleid en praktijk niet altijd goed werkt”. De Rekenkamer nuanceert dat meteen: “Hoewel informatie over de uitvoeringspraktijk doorgaans ontbreekt in de jaarverslagen van ministers, is het de vraag in hoeverre dat verwijtbaar is”, omdat “de praktijk is nu eenmaal niet altijd goed te vangen in concrete, compacte verantwoordingsinformatie”.

Dat valt een beetje tegen van de verder toch zo precieze Rekenkamer, die met halve of ondeugdelijke informatie geen genoegen neemt. De Rekenkamer heeft in vier gevallen zelf de proef op de som genomen en constateert dat “de betrokken departementen vaak toch wel over relevante praktijkinformatie beschikten”.
Toch wel dus? Alleen staan de praktijkbevindingen niet altijd in de jaarverslagen. Mij lijkt het een goed idee dat voortaan de praktijkervaringen met het kabinetsbeleid wel wordt meegeleverd. En dan leggen we die verslagen natuurlijk naast de bevindingen van organisaties in het veld, ombudsmanrapportages en de regelmatig gehouden polls en enquêtes onder de burgers. Dan kan in het Tweede Kamerdebat over de verantwoording een robbertje geknokt worden als er verschil in praktijkbeleving blijkt.

Koers kabinet beter zichtbaar

Koers kabinet beter zichtbaar Minister Van der Laan gaat zijn beleid beter zichtbaar maken. Hij hoopt met zijn feiten een einde te kunnen maken aan het gezeur van Wilders. De uitslag van de Europese verkiezingen is voor de minister ook aanleiding de kiezers in te peperen wat het kabinet zo al presteert.

En da's heel wat, zo zei Balkenende aan de vooravond van Verantwoordingsdag. Het kabinet ligt voor 82% op koers. De Algemene Rekenkamer vroeg zich echter af of de premier dat wel waar kon maken, want er was ok dit jaar weer onvoldoende inzichtelijk gemaakt of met het uitgegeven geld de gestelde doelen wel zijn gehaald (zie ook eerdere artikelen op dit weblog, hier en ook hier).

Het kabinet doet wel vreselijk haar best het aan de burger uit te leggen. Op de website Verantwoordingsdag heeft het kabinet de resultaten voor u op een rij gezet. Verdeeld over groepen als Iedereen, Automobilisten en forenzen, Ouders, Jongeren, Vrijwilligers, Woningzoekenden, legt het kabinet aan de hand van 165 items uit, wat er is bereikt.

Lees je daar wat er onder “Inburgering en integratie” en “Bewoners van aandachtswijken” staat, dan mag minister Van der Laan inderdaad hard an de slag. Want veel staat daar niet vermeld. Afgaande op de tekst zijn er 12 resultaten bereikt of staan in de startblokken. Die laatsten horen dan wel bij de nog te realiseren doelen en dat zijn er een stuk of elf. Zo is een resultaat dat Rijk en gemeenten een charter hebben opgesteld, waarin afspraken staan hoe wijkactieplannen worden uitgevoerd.
Wie meer wil weten kan doorlinken naar het dossier Wijkenaanpak om er achter te komen dat minister Van der Laan 30 miljoen euro gaat verdelen voor leefbaarheid in de wijken. Wat er precies mee is bereikt gaat de minister dus de komende tijd duidelijk maken.

Wie andere items op de website doorneemt, zal regelmatig zien dat het kabinet het ook haar wensen als een resultaat benoemt. Onder het onderwerp “Leraren” zit de link over Voortgezet onderwijs en mbo verborgen. Daar lezen we bij het item voorkomen vroegtijdig schoolverlaten: Via allerlei maatregelen en projecten wil het kabinet vroegtijdig schoolverlaten voorkomen. Hiervoor is in 2008 extra geld uitgegeven. In het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs verlieten in 2002 nog 71.000 kinderen school zonder een diploma. Het kabinet wil dit aantal halveren.
Geen resultaat nog. Dat lijkt voor het hele onderwijs wel het geval. Alle items op een rij gezet en gekeken naar wat het kabinet er over meldt, is onderwijs het enige gebied waar wel heel weinig is gescoord.

Een quickscan van de “resultaten voor u”, laat zien dat het kabinet vindt dat bij 63% van de genoemde items positief resultaat is behaald.
In
deze excelsheet heb ik die gecategoriseerd als “Gestelde doelen gehaald en concrete start projecten”. Onder dat laatste vallen zaken als “afspraken gemaakt” of “wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd”. Het kabinet ziet dat zelf als klinkend resultaat.

Het betekent wel dat de doelen nog gehaald moeten worden en dus valt een deel van deze 1e categorie onder de tweede categorie: “Nog te halen doelen en voorbereidingen”. Hier valt alles onder wat nog helemaal of gedeeltelijk niet is gehaald en een aantal ambities waar het kabinet nog werk van moet maken, maar in afwachting is van onderzoeken of gewoon nog niet aan toe is gekomen.

Het kabinet is tevreden. Minister Van der Laan gaat glashelder maken wat er is bereikt. Hopelijk volgens zijn collega's ook. Maar, om het kabinet tegemoet te komen en niet alleen gezeur over het beleid te storten, kunnen we natuurlijk zelf ook eens melden wat het kabinet voor ons heeft bereikt.

Daarom de hamvraag aan de lezers: wat heeft het kabinet voor u concreet gedaan? En deze keer alleen de positieve voorbeelden!

Juryrapport verantwoordingsdag

Juryrapport verantwoordingsdag Het kabinet moet zoveel verantwoording afleggen, dat het een mirakel is dat het nog aan werken toekomt. Behalve in de vele spoeddebatjes en de begrotingsdebatten, moet het kabinet ook eenmaal per jaar een tussentijdse verantwoording afgeven. Dat vond vorige week plaats en Balkenende en Bos deelden mee dat het eigenlijk best wel goed ging.

In tegenstelling tot vorig jaar, toen de Algemene Rekenkamer de vloer aanveegde met de resultaten en transparantie van het beleid, zit het kabinet nu met 82 procent van de gestelde doelen op de goede weg. Vorig jaar was dat nog maar 44 procent. Bovendien was de haalbaarheid van de gestelde doelen deze keer voor bijna de volle 100 procent te meten. Vorig jaar wist de het kabinet slechts de helft van de voortgang inzichtelijk te maken.
Aldus Balkenende's verantwoording. Hij meende het oordeel van de Algemene Rekenkamer dus met gerust hart tegemoet te kunnen zien. En wat zegt de Algemene Rekenkamer nu?

Om te beginnen is de Rijksrekening goedgekeurd, ondanks de kanttekening dat de 23 miljard euro die is gespendeerd aan de kredietcrisis als onrechtmatig is bestempeld. Het betreft hier de uitgaven om Fortis overeind te houden.
Officieel had daar eerst uitvoerig met het parlement over gedebatteerd moeten worden. Daar was geen tijd voor, zo stelde het kabinet destijds, haast was geboden bij om grotere ongelukken te voorkomen. De Tweede Kamer nam daarmee genoegen en dus volstaat de Algemene Rekenkamer met een kanttekening.
Waarmee de Algemene Rekenkamer eigenlijk zegt: als de Tweede Kamer niet op haar strepen staat, wie zijn wij dan om de boel af te keuren?

Het kabinet zal het worst zijn. De Tweede Kamer wordt wel vaker niet serieus genomen (late beantwoording kamervragen, opzij schuiven wensen van het parlement) en van de kritiek van de Rekenkamer trekt men zich ook bar weinig aan.
Zo concludeert de Rekenkamer dat er vorig jaar voldeed slechts één ministerieel jaarverslag niet aan de eisen. Nu zijn dat er vier.
De bedrijfsvoering gaat maar matig vooruit. Vorig jaar telde men 57 onvolkomenheden, nu nog 54. Bepaald geen vooruitgang waar het kabinet trots op kan zijn.

Wat positiever is de Rekenkamer over de beschikbaarheid van beleidsinformatie. De ministers stellen steeds meer informatie beschikbaar. Dan echter relativeert de Rekenkamer het compliment onmiddellijk, door te stellen dat die informatie te vaak weinig bruikbaar is. “Ondanks deze overwegend positieve trend, vragen we toch aandacht voor het feit dat ministers in hun begrotingen en jaarverslagen steeds vaker uitleggen dat de realisatie van algemene en/of operationele doelstellingen niet kan worden toegelicht“, zegt de Algemene Rekenkamer.

Kortom: de trotse veren waar het kabinet zich vorige week mee tooide, kunnen weer de verkleedkast in tot volgend jaar.

Wie de verslagen van alle rijksonderdelen wil napluizen kan op de website van de Algemene Rekenkamer hier doorlinken naar de diverse resultaten.