Is het je ook opgevallen dat de weerman het al heel lang niet meer over de gevoelstemperatuur heeft gehad? Het was een leuke vondst. Want ook al kon de weerman nog zo met keiharde cijfers aantonen wat de werkelijke temperatuur was, men werd er niet koud of warm van. Sterker nog: men bepaalde zelf wel wat men er van vond. Om de kloof tussen burger en weerman te overbruggen, is toen de gevoelstemperatuur bedacht.
Inmiddels is het heel gewoon geworden allerlei gevoel in cijfers weer te geven. Zo meet het CBS het consumentenvertrouwen. De uitslagen zijn net zo wisselvallend als het weer.
Vorig jaar juni had de consument nog alle vertrouwen in de welvaart, nu zijn ineens steeds meer mensen somber gestemd. De berichtgeving over de malaise in de VS, stijgende prijzen en een zuinig orakelende minister van financiën zullen dat gevoel wel hebben beïnvloed.
Een gevoel dat haaks staat op de eigen werkelijkheid, want veel mensen geven toch nog aardig wat uit. Maar ja, als je leest dat de voedselbanken weer meer klandizie krijgen, denk je al gauw dat jij morgen misschien aan de beurt bent voor de de armenbedeling.
De politieke barometer is ook zo'n gevoelig instrument. Het angstige gevoel voor de gevolgen van een obscuur filmpje zijn inmiddels verdwenen en de regisseur mag op meer stemmen rekenen dan in 2006.
Ook blijkt de burger gevoelig voor nieuwe verschijnselen die zich met veel reclame-tamtam aankondigen. Zo is er een mevrouw die met een enkel boottochtje 14 gevoelige zetels weet te scoren.
En dan heb ik het nog niet eens over de talloze opiniepeilingen die het land afstruinen, op zoek naar het sentiment over van alles en nog wat.
Nu lijkt de kloof tussen verstand en gevoel onoverbrugbaar. Aan de ene kant heb je onderzoeken die aantonen dat aan tal van rationele keuzes, meer sentiment ten grondslag ligt dan we denken. In de supermarkt wordt veel vaker een impulsieve aankoop gedaan, dan een weloverwogen boodschap. En bij wat duurdere en complexere keuzes, blijkt het onderbewuste een grotere rol te spelen, dan een rationele analyse van de voor- en nadelen.
Aan de andere kant zijn er ook onderzoeken die aantonen dat mensen minder op hun gevoel afgaan als ze over meer feitelijke kennis beschikken.
Zo stelden mensen hun eerste spontane oordeel over een een verdachte bij, toen ze meer over het strafdossier en de verdachte zelf wisten. Men vonniste veelal een milder oordeel dan de rechter.
Ondertussen weten we steeds meer over het gevoel. Het verstand lijkt daar nog weinig raad mee te weten. Het resultaat is dat er tweedelingen in de samenleving bestaan. Met statistieken en onderzoeksresultaten proberen mensen anderen van een werkelijkheid te overtuigen, waar mensen die meer hechten aan intuÎtie en onbewezen stellingen.
De vermeende kloof tussen burger en politiek wordt in stand gehouden door die twee groepen. Vooral omdat zowel de burger als de politicus de rationele en de gevoelsmens in zich draagt.
Cees Buddingh' schreef ooit: “Men kan de mensen verdelen in twee grote groepen: zij die zich door hun gevoel laten bedriegen, en zij die zich door hun verstand laten misleiden”. (bron: citaten.net)
Een enkel mens wordt bijna dagelijks geconfronteerd met zulk bedrog en misleiding. Hoe kunnen we daar ooit van af komen?
En voor de biechtstoel: wat is jouw meest hilarische voorbeeld waar je verstand je heeft misleid of je gevoel je heeft bedrogen?