Categoriearchief: Keuzes

Dag van het Geweten.

SpagaatDaar zat de VVD ineens in een vreselijke spagaat. Dinsdag 15 november leek wel de Dag van het Geweten. De Kamerfractie van de VVD stemde tegen een motie waar men, diep in het gewetensvolle hart, eigenlijk voor was. Terwijl het toch ging om de ‘weigerambtenaar’. Een verschijnsel dat onder de vrijheid van denken valt, zou je zeggen.

Ingewikkelde kwestie. Het geweten is voor veel mensen een grens die absoluut niet overschreden wordt als oprechte principes in het geding raken. Het begrip ‘weigerambtenaar’ zou tot het meest gewetensvolle woord van het jaar gepromoveerd moeten worden. Het doet enerzijds denken aan de dienstweigeraar. Een fenomeen dat in de 60’er en 70’er jaren in zwang was onder jongens die de dienstplicht weigerde te vervullen, omdat ze de mogelijkheid anderen te doden niet zo zagen zitten. De tolerante overheid bedacht er een wet voor en de gewetensbezwaarden konden dan vervangende dienstplicht doen. Niet in het leger, maar bijvoorbeeld op het archief van de belastingdienst.

Anderzijds impliceert het woord ‘weigerambtenaar’ dat er bij de overheid werkzaamheden voorkomen die een gewetensvol mens ernstig tegen de borst kunnen stuiten. Hebben wij zo’n overheid dan? Anno 2011 zou je dat niet verwachten. De weigerambtenaar waar het in de kwestie van vandaag om ging, heeft wel zo’n klus ontwaard. Het trouwen van homoseksuele paren, vindt deze ambtenaar net iets te ver gaan.

Dat moet kunnen volgens de principes van vrijheid en democratie. Er is genoeg ander werk bij de overheid, dus zo’n ambtenaar laat je alleen strenggelovige paartjes huwen. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft vandaag besloten dat zulke weigerambtenaars niet mogen bestaan. Het past niet bij een overheid die er voor iedereen is.
Hebben wij zo’n overheid dan? Anno 2011 zou je dat wel willen, maar dat is nooit zo geweest. Dat vloeit nu eenmaal voort uit onze indirecte democratie. Er zal altijd een beperking zijn van volledige individuele vrijheden.

Maar goed, deze overwegingen terzijde. Het VVD-geweten maakte vandaag wel erg bijzondere bokkensprongen. Het niet instemmen met de motie viel Kamerlid Hennis zwaar. “De realiteit is dat ieder Kamerlid zich niet zelden geconfronteerd ziet met een worsteling tussen drijfveren, idealen en principes versus het pragmatisme dat nodig is om tot besluitvorming te komen”, zei ze volgens De Volkskrant. Dus wilde ze het CDA niet afvallen, omdat die als bondgenoot in het bezuinigingsprogramma belangrijker is. Dat maakt het nog merkwaardiger, want de VVD is voor een kleinere overheid en hier lag dus de kans een bepaald type ambtenaar de deur te wijzen. De VVD stemde dus eigenlijk tweemaal tegen de eigen principes.

Om zulke netelige kwesties te vermijden, deed de VVD vandaag een voorstel om gewetenloze keuzes in de toekomst te voorkomen. Nederland zou in landen als Afghanistan, Somalië en Irak weeshuizen moeten neerzetten, waardoor het terugsturen van een nieuwe Mauro niet in strijd is met internationale verdragen. Jonge afgewezen asielzoekers moeten onmiddellijk na de eerste afwijzing naar zo’n weeshuis worden getransporteerd.

Vrijheid en democratie is er nu eenmaal niet voor iedereen en je moet er zeker geen last van je geweten mee krijgen.

Geef een reactie

Gedelegeerde democratie

StemmenOnze democratie berust op het principe dat je om de vier jaar je stem inlevert en hem daarna kwijt bent. Om je stem te lokken worden beloftes gedaan, maar die hoeven niet nagekomen te worden. De situatie voor de verkiezingen kan immers verschillen met die van daarna. Het zou erg onpraktisch zijn om dan bij elke wijziging weer verkiezingen uit te schrijven of referenda te houden.

Wie betaalt, bepaalt.
Het werkt eigenlijk net als bij de loodgieter. Je hebt een lekkage, laat de deskundige komen en die beweert het goed te kunnen repareren. De loodgieter noemt een bedrag en als je ermee akkoord gaat, wordt de klus geklaard.

Eenmaal aan het werk komt de loodgieter onverwachte problemen tegen. Dat kan twee oorzaken hebben.  Of hij stuit op iets dat hij echt niet heeft kunnen voorzien, of hij maakt een foutje en er ontstaat nieuwe schade. In het eerste geval wordt er met de opdrachtgever overlegd. In het tweede geval draait de  loodgieter zelf voor de kosten op.

Je gaat er over, of niet.
Je gaat er wel vanuit dat de loodgieter verstand van zaken heeft. Maar omdat jij er voor betaald, ben jij ook degene die de uiteindelijke keuzes maakt. Vooraf: offerte niet naar je zin? Je zoekt een ander. Tijdens de uitvoerende werkzaamheden ben jij ook nog steeds degene die moet beslissen of er wordt bijbetaald of niet.

Je kan de loodgieter niet helemaal vergelijken met een kabinet en parlement, maar de essentie mag duidelijk zijn. De opdrachtgever gaat er over, de opdrachtgever betaalt.
Het vergelijk gaat daarna meteen mank. De kiezer mag er in een ‘split second’ over gaan, daarna niet meer. De belastingbetaler betaalt, maar bepaalt niet.

Het is misschien een comfortabele regeling. Hier heeft u mijn stem, hier heeft u mijn geld, doet u maar wat u er mee wilt. Ongemakkelijke keuzes aan een ander overlaten. Maar ja, als iemand belooft dat goed voor je op te knappen, waarom zou je het dan zelf doen?

Gaat het onderweg mis, kun je altijd nog je beklag doen. Dat vinden sommige politici niet leuk en verwijten de klagers dat ze teveel zeuren. Als jouw loodgieter zo reageert en weigert de boel goed op te knappen, kun je altijd nog naar de rechter. Dat kan, in ons soort democratie, niet als politici weigeren te luisteren.

Zowel de opdrachtgever als de loodgieter zijn beiden kiezer en belastingbetaler. Zouden zij zelf niet wat meer te zeggen moeten hebben, per aangenomen klus?De overheid is de opdrachtgever niet en zich niet als een klant-onvriendelijke loodgieter moeten gedragen.

Geef een reactie

Bezuinigen naar vermogen.

GoochelenGisteren hadden we het over de misrekeningen, die het kabinet soms dwingen de bezuinigingen bij te stellen. Er zijn sceptici die het kabinet geen menselijke foutjes, maar gegoochel met cijfers verwijten. Dat valt te begrijpen, gezien de vele bijstellingen van prognoses, stresssecenario’s en begrotingen  Als goochelen aan de basis van de staatsboekhouding ligt, dan kunnen we het kabinet we een handje helpen.

Het kabinet wil dat de burgers meer hun eigen vermogen inzetten. Niet alleen financieel vermogen. De burger moet minder op de overheid rekenen en meer op zichzelf. Maar hoe zit het met het eigen vermogen van de overheid?

Het Rijk heeft niets. Daarom moet er ook bezuinigd worden, zegt Rutte, die in de boekhouding van 2009 een staatstekort van 19 miljard euro ontdekte. De provincies doen het een stuk beter. Gezamenlijk hebben ze een eigen vermogen van 16,4 miljard euro (bron: CBS). De gemeenten hebben volgens het VNG een eigen vermogen van 34,3 miljard euro. Alle overheden bij elkaar hebben dus een eigen vermogen van 33,7 miljard euro.

Als we dat eens op een hoop gooien en opnieuw verdelen. Geef het Rijk 1 miljard en Rutte heeft ineens een batig saldo. De rest verdelen we dan onder de gemeenten (21,3 miljard) en de provincies (11,4 miljard). Dat is zo verdeeld naar het percentage aandeel in totaal eigen vermogen, zoals dat nu is. De lagere overheden hebben dan zo’n 38 procent minder eigen vermogen, maar houden nog aardige bedragen over, zoals je in deze tabel kan zien.

Vermogen

 

 

Nu is niet alle eigen vermogen vrij beschikbaar, maar je kunt die bedragen gebruiken om je boekhouding een beetje kloppend te krijgen. De overheid doet niet anders. Debet in credit zijn altijd precies in balans, zoals als dat heet. Zodra je echter wijst op dat eigen vermogen, roepen ze onmiddellijk dat we daar af moeten blijven. Het moet achter de hand gehouden worden om calamiteiten op te kunnen vangen.

En ik maar denken dat de crisis zo’n calamiteit is. Waarom zouden de burgers 18 miljard moeten bezuinigen, om het eigen vermogen van de overheid te laten groeien? Dat is riskant, zoals we uit de Icesave-affaire hebben geleerd. Heel wat vermogen van gemeenten en provincies verdampten in 2008.
Gelukkig krijgen ze voorrang bij het terugbetalen van de schuld en de meeste gemeenten en provincies hebben de klap aardig overleefd. Sommigen zagen hun eigen vermogen zelfs groeien. De gemeente Amstelveen zag 14,9 miljoen euro verdampen in de IJslandse geisers, maar had eind 2009 toch een eigen vermogen van ruim 163 miljoen in de boeken staan.

Ik ben het roerend eens met het kabinet dat ieder naar eigen vermogen moet bijdragen om de overheidsboekhouding kloppend te krijgen. Ik heb met wat gegoochel dus net laten zien, hoe de overheid zelf het voorbeeld kan geven.

Geef een reactie

Democratie dient oudheidkundige attractie te blijven.

EkklesiaGriekenland staat bekend als de moeder der democratie. In de Griekse oudheid ontstond een vorm van volksheerschappij waarbij rechts de vingers zou aflikken, als die vandaag zou worden ingevoerd,. Iedereen, behalve slaven, vreemdelingen en vrouwen, mocht stemmen over belangrijke publieke zaken. De term volksheerschappij was dus schromelijk overdreven.

De oude Grieken deden hun best wat te maken van hun democratie. Zo voerden ze de Ekklesia in. Een volksvergadering waar alle vrije burgers, rijk en minder rijk, zich mochten uitspreken over publieke kwesties en voorstellen voor wetten mochten indienen. De Ekklesia was wel aan regels gebonden, die de ondergang van de directe democratie inluidden. Het volk bepaalde niet wat er op de agenda stond, maar een raad van 500 volksvertegenwoordigers stelde de onderwerpen vast. Die raad bestond overigens uit vrijwilligers, die maximaal twee jaar zitting hadden in de raad. De voorzitter van de Ekklesia werd door loting bepaald. Allemaal nog redelijk democratisch, in de letterlijke zin van het woord. Maar hier werd wel de kiem gelegd voor het ontstaan van politieke kasten en daarmee de scheiding tussen wetgevers en stemvee.

Die vorm van democratie is ons bekend en hoe tevreden we er ook over zijn, het leidt regelmatig tot gemor onder het volk. De Mauro-kwestie en de Occupybeweging zijn daar actuele voorbeelden van. Een goede wetgever kijkt dat niet zomaar aan, maar luistert goed en komt tot compromissen waar een meerderheid van het volk mee kan leven. Zodoende kan de indirecte democratie, de regenteske variant van volksheerschappij, een lang leven beschoren zijn, zonder bestorming van regerings- en parlementsgebouwen te hoeven vrezen.

De eurocrisis is zeker een kwestie van groot publiek belang. En laat nou de Griekse premier George Papandreou, ineens op het idee komen het Griekse volk een stem te geven in de beslissing de Europese steun te accepteren of niet. De reacties op deze poging tot directe democratie zijn van tirannieke aard. De beurskoersen kelderden meteen. Aandeelhouders en hedgefondshouders chanteren de democratie met een nieuwe crisis. Collega’s van Papandreou schieten uit hun slof. Zij hebben immers al moeite genoeg hun eigen democratieën in het gareel te houden, omdat niet elke burger blij is met het Europese noodfonds en de hulp aan Griekenland. Ze hebben het net een eensluidend akkoord voor elkaar gekregen. Een Grieks referendum gooit roet in het eten.

Dat de politieke leiders onderling in discussie gaan om Papandreou te overtuigen dat een referendum hier en nu misschien niet het beste middel is, hoort tot de processen van de democratie zoals we die nu zijn gewend. Maar dat aandeelhouders buiten het stemhokje om hun invloed laten gelden, is ronduit bizar en antidemocratisch. De beurzen zijn dictatoriale jojos geworden.
Eigenlijk komen de reacties van de aandeelhouders en diverse Europese leiders hier op neer: beste Papandreou, haal het niet in je hoofd een Ekklesia te organiseren. Democratie is leuk, maar alleen als oudheidkundige attractie. De democratie is een ruïne en dat moet vooral zo blijven.

Geef een reactie

Update OnrustMonitor

OccupyHet aardige van de Occupybeweging is, dat men de mentaliteit die ten grondslag ligt aan de kredietcrisis aan de kaak wil stellen. En die mentaliteit niet alleen de economie raakt, maar ook het milieu, de gezondheidszorg, het onderwijs en het welzijn van alle mensen. Veel Nederlanders lijken sympathie met de Occupybeweging te hebben. Dat is niet zo vreemd, want veel Nederlanders zijn al ruim een jaar in beweging tegen de bezuinigingen.

Een van de meest recente acties: schoonmakers van de ministeries van Buitenlandse zaken en Sociale Zaken zijn sinds vrijdag in staking. Ze staken omdat ze twintig collega’s dreigen te verliezen wegens de bezuinigingen. Voor de schoonmakers heet het ministerie van Sociale Zaken voortaan het ministerie van Mooie Praatjes en Vieze :Luchtjes.
Hopelijk hebben ze evenveel succes als hun collega’s van het Onze L:ieve Vrouwen gasthuis in Amsterdam. Ze protesteerden tegen bezuinigingen op hun werk en het bestuur van het ziekenhuis heeft die plannen nu ingeslikt.

Er moet nog veel meer worden schoongemaakt, want dat het vies aan toegaat in deze wereld, beginnen steeds meer mensen te begrijpen. De crisis los je niet op met wat bezuinigingen. De crisis vraagt om een structurele herziening van het financiële stelsel. Niet over de ruggen van mensen die geen schuld aan de crisis hebben en al helemaal niet over de ruggen van de meer kwetsbare mensen.

Misschienbetekent de Occupybeweging een omslag in de protesten die in Nederland, al vanaf de installatie van Rutte I, aan de gang zijn. Die protesten waren zeer lokaal, versnipperd en op eigen doelen gericht. Misschien dat nu meer mensen beginnen te beseffen dat het tijd wordt te protesteren tegen de algemene noemer achter de verschillende bezuinigingen. Die algemene noemer: rechts zal de vingers aflikken, aldus Rutte bij de presentatie van het regeer akkoord.
Hij moest dat corrigeren, maar de uitspraak mag tekenend zijn voor de door Occupy aangeklaagde mentaliteit. Er is trouwens niks op tegen als rechts (wat dat ook moge zijn) de vingers aflikt, maar waarom alleen rechts? Waarom mogen we allemaal niet de vingers aflikken?

Dat vragen zich nog steeds veel Nederlanders af, getuige de vele acties die we in de OnrustMonitor verzamelen. Hieronder de laatste updates en hier een nadere uitleg waarom al die acties met het ongelijkheidsbeleid van Rutte I te maken hebben.

Totaalacties (klik op het plaatje voor verder details):
Update OnrustMonitor

Geef een reactie

Waarom wel naar het Beursplein?

ProtestIn navolging van Occupy Wall Street wordt aanstaande zaterdag, 15 oktober, het Beursplein in Amsterdam bezet. Wie zich nog afvraagt waarom dat nodig is, hier een kleine bloemlezing van redenen om boos genoeg te zijn en aan te sluiten bij de vele demonstaties die over de hele wereld gaande zijn. Je kunt natuurlijk je eigen redenen om naar het Beusrplein te gaan, in de reacties kwijt.

Socioloog Merijn Oudenampsen werkt op Joop.nl vijf redenen uit, die hij uit het manifest van  de Naamloze Vennootschap vond. Vijf redenen om wel baar het Beursplein te gaan.
1. De kosten van de reddingsoperatie van de banken worden verhaald op de bevolking. Zo’n 20 miljard van de leningen die als staatssteun aan banken is gegeven komt niet terug. Precies het bedrag dat nu wordt verhaald op het pgb, de sociale werkplaatsen en alle andere bezuinigingsdoelen.
2. De pensioenfondsen worden slecht beheerd. De fondsen hebben miljarden minder in kas, wegens slecht beheer, Het geld is verdwenen door risicovolle beleggingen, gebrek aan controle en gewoonweg mismanagement.
3. Er is niets fundamenteel veranderd. Een ingrijpende verandering van het financiële stelsel blijft tot nu toe achterwege.
4. De crisis wordt gebruikt om een radicale bezuinigingsagenda door te drijven, waarbij voornamelijk de onderkant van de samenleving het moet ontgelden. Een toplaag van 10% van de Nederlandse bevolking bezit 60% van het vermogen bezit. Voor kapitaalkrachtigen is veel mogelijk: de hypotheeksubsidie, een extra korting op de overdrachtsbelasting van 1.3 miljard, en voor bedrijven is er nog een korting op de winstbelasting. Tegelijkertijd wordt er heftig gekort op kwetsbare groepen.
5. Er is geen oppositie. Regering en oppositie steken elkaar naar de kroon met het maken van nieuwe en steeds verdergaande bezuinigingsvoorstellen. Het waarom van die bezuinigingen is geen onderwerp van discussie, net als de financiële crisis geen onderwerp van discussie is.

Een paar redenen uit het genoemde manifest van de Naamloze Vennootschap (pdf).
– Wij zijn woedend dat wij ons leven in dienst moeten stellen van het in standhouden van de eeuwigdurende economische groei in plaats van het verbeteren van ons leven en dat van de mensen om ons heen.
-Wij zijn woedend omdat onze privégegevens handelswaar geworden zijn.
– Wij zijn woedend omdat een financiële crisis misbruikt wordt om verwoesting te legitimeren.

Op Sargasso citeert Bram Zieck de 10 + 1 beweegredenen van één van de deelnemers aan Occupy Walls Street. Om er een paar te noemen:
– omdat behoorlijke kinderopvang meer kost dan ik verdien met mijn full-time baan;
– omdat er op mijn openbare bibliotheek wordt gesnoeid;
– om de kwaliteit van het zorgstelsel;
– omdat er altijd oorlog is.

Het gaat dus niet om de financiële crisis alleen. Het gaat om het verband tussen het economisch stelsel en politieke en maatschappelijke zaken. Het gaat om onevenwichtige verdeling van geld en macht, onrechtvaardige bezuinigingsmaatregelen. Veel mensen zijn daar boos en verdrietig om. Veel mensen zijn het eigenlijk wel zat dat er geen adequate oplossingen komen.

De economie en het financiële stelsel zijn geen zelfstandig levende organismen. Er komen mensen aan te pas die de spelregels opstellen, de processen uitvoeren en de fouten maken, moedwillig of niet. De crisis begon in Amerika, waar onder het groeiend aantal daklozen geen enkele slecht presterende bankdirecteur zit.
Die crisis veroorzaakte een kettingreactie, waardoor ook hier overheidsgeld, ons geld, naar falende banken ging. Dat overheidsgeld is voor het grootste gedeelte terugbetaald. Alleen ABN Amro laat nog op zich wachten, maar Gerrit Zalm heeft al aangekondigd dat er een gerede kans is, dat die staatssteun niet terugbetaald zal worden.
En Mark Rutte vind het dan logisch dat iedereen er wat van zal moeten voelen. Iedereen, dus ook de mensen die er geen schuld aan hadden.  Dat is ook een reden om zaterdag naar het Beursplein te trekken.

En wat is mijn reden? Ach, ik heb mijn werk (dak- en thuislozenopvang) nog. Booming business op dit moment, maar een bonus? Ho, maar.
Verder heb ik altijd redelijk sober geleefd, heb geen risicovolle leningen, dus ik zal er alleen in mijn portemonnee en aan een slechtere cao wat van merken. Nog wel. Want ik ben al drie collega’s kwijtgeraakt. In januari raak ik er nog eens twee kwijt. Zij hadden allen een tijdelijk contract. Vorige maand kondigde de directie aan dat er een kans bestaat dat volgend jaar ook mensen met een vast contract uit moeten. Allemaal omdat de gemeente fiks bezuinigt, omdat de regering bezuinigt en ook onze directie de kaasschaafmethode een rechtvaardige methode vindt.

Ondertussen staan er hier wekelijks nieuwe daklozen voor de deur, Waaronder mensen die in de bouw hebben gewerkt, door de crisis in de WW raakten en nu op de bijstand zijn aangewezen. In korte tijd liepen hun schulden zo hoog op dat ze uit hun huis worden gezet.
Je begrijpt misschien mijn redenen. En heb jij redenen om naar het Beursplein te gaan?

Geef een reactie

Het wordt weer tijd te bepalen waar het allemaal om gaat.

Protest 2.0Drie berichten zijn aanleiding om de OnrustMonitor 2011 weer van een update te voorzien. Op het weblog Stroomopwaarts een nostalgische verzuchting als reactie op de internetpetitie die jongerenorganisaties zijn begonnen om handtekeningen te verzamelen tegen het pensioenakkoord. De schrijver begrijpt dat een internetpetitie van deze tijd is, maar hij mist het elan waarmee 400.000 mensen demonstreerden tegen kernwapens, in 1981.

Er lijkt meer gemis aan bevlogenheid. In De Volkskrant ziet Rutger Bregman, docent geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht, een gebrek aan bezieling. Nog wel het meest bij de sociaaldemocraten.

Daar herkent niet iedereen zich in. Op het weblog Sargasso wordt in één bericht een actie aangekondigd, die op 15 oktober aansluit bij wereldwijde acties tegen de crisismaatregelen. Een vervolg op de Spaanse Indignados (verontwaardigden) en de Occupy Wall Street Movement.
In een ander bericht roept Sargasso de lezers op voorbeelden van hedendaagse actiebereidheid en bevlogenheid aan te dragen. In samenwerking met Vrij Nederland zoekt het weblog naar “nieuwe politieke initiatieven, vooral gedreven door jongeren”. Ze zijn er wel, meent Sargasso en stelt de programmeurs van Het Nieuwe Stemmen en Hack de Overheid als voorbeeld.

Heimwee naar een bepaald soort actief verleden is van alle tijden. Mijn opa vond de Spoorwegstaking een veel heldhaftiger verzet, dan de demonstraties tegen de kernwapens. En in de toch bepaald zeer actieve zeventiger jaren zong Neerlands Hoop: In de jaren zestig had iedereen zo’n smoel, nu eten we gebakken peren met een triest gevoel. Een kwart van toen is aan de drugs, een vierde gesaneerd, de rest is ofwel ingepakt ofwel genuanceerd.
Toch had het illustere duo de hoop dat het met de acties tegen het Wereldkampioenschap Voetballen in Argentinië wat zou worden. Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat, zongen Freek en Bram, met als resultaat 60.000 handtekeningen en tot op vandaag zijn we goed bekend met de beroerde mensenrechten in het Argentinië van die tijd.

Vandaag zijn on-line petities, socialer media en hackeracties middelen waarmee een bezuinigende overheid sterk rekening moet houden. Maar de ouderwetse actiemiddelen zijn nog lang niet uitgestorven. Mensen zoeken elkaar nog steeds op bij manifestaties, demonstraties en tal van andere acties. De OnrustMonitor houdt het allemaal bij. (Klik op het plaatje voor verdere details).

OnrustMonitor

 

De 260 gesignaleerde acties tonen aan dat er flink wat onrust onder Rutte is. Ruim 73% van de acties waren gericht tegen de bezuinigingen, 15% bestond uit arbeidsonrust (o.a. stakingen) en de overige maatschappelijke onrust (ruim 11 %) kende, onder andere, acties tegen een nieuwe kerncentrale en de bouw van een kolencentrale in de Eemshaven. Waarom al de acties met het kabinetsbeleid te maken hebben, wordt in dit artikel uitgelegd.

Op een paar grotere landelijke acties na, is het wel erg lokaal en gefragmenteerd. Nog steeds is niet iedereen er van overtuigd dat het beleid van Rutte I vooral de uitvoering is van politiek gebaseerd op onderbuikgevoel en ziet het kabinet kans zich af te reageren op die mensen in de samenleving die al jaren verdacht worden van luilakkerij, a-sociaal gedrag en frauduleus teren op de centen van de belastingbetaler. Hardnekkige vooroordelen, die op dergelijke minimale cijfers zijn gebaseerd, dat het deze megabezuinigingen absoluut niet rechtvaardigen.

Daar moet een beter antwoord op gegeven kunnen worden, dan de talrijke versplinterde acties. Met een iets andere tekst kan dat liedje uit 1978 wel weer van stal: Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat.

Geef een reactie

Bezuinigen? Het mag wat kosten.

BijsluiterDetailhandel Nederland doet een beroep op het kabinet om uiterst terughoudend te zijn met lastenverzwaringen. Wat krijgen we nou? Het kabinet heeft toch lastenverlichtingen beloofd voor ondernemend Nederland? De winkeliers zien dat toch iets anders. Bovendien vrezen zij de gevolgen van bezuinigingsmaatregelen.

Detailhandel Nederland legt het uit. De plannen in de Miljoenennota en de vakbonden veroorzaken forse loonstijgingen. De regering kondigt toch lastenverzwaringen aan. Werkgeverspremies voor werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en kinderopvang worden hoger in 2012. De kleinebanenregeling, die voor de detailhandel een lastenverlichting betekende, loopt eind 2011 af.
De vakbonden reageren op de kabinetsplannen met looneisen die de afnemende koopkracht moeten compenseren. Die eisen alleen al betekenen een kostenstijging van 300 miljoen euro per jaar, volgens Detailhandel Nederland.

Dat is één sector die voorrekent welke negatieve effecten de bezuinigingen kunnen hebben. De huisartsen protesteren deze week tegen Rutte’s snoeimes. De voorzitter van de LHV (Landelijke Huisartsenvereniging), stelt dat de bezuinigingen tot een kostenexplosie zullen leiden. “Huisartsen zullen als gevolg hiervan meer ondersteunende taken zelf moeten gaan doen. Hierdoor kan de huisarts niet anders dan vaker doorverwijzen naar de specialist. Resultaat? Oplopende wachtlijsten bij ziekenhuizen, hogere zorgkosten in de tweede lijn en uiteindelijk een hogere zorgpremie in 2013”, voorspelt de LHV.

De NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie) looft de plannen van het kabinet voor gezonde zorg dichtbij: preventieve zaken als meer groen en sportmogelijkheden in de wijken. De Federatie vraagt zich wel af waarom er dan ook op preventie wordt bezuinigd. Dat kan, op de lange termijn, alleen maar tot hogere zorgkosten leiden.

Vakbond FNV, ook deze week in actie, heeft laten uitzoeken wat het rendement is van de bezuinigingen op de Wajong, de uitkering voor jongeren met een handicap. Epsilon Research legde diverse studies naast elkaar (pdf) en concludeert dat de gewenste effecten (meer jongeren aan het werk) tegen zullen vallen en dat de hele operatie misschien wel 750 miljoen euro aan extra kosten met zich mee zal brengen.

Eerder liet Kunsten ’92 uitzoeken of de bezuiniging op cultuur ook de samenleving duur zal komen te staan. Het antwoord was natuurlijk: ja, tegenover een besparing van € 200 miljoen op de Rijksbegroting, kan op lange termijn een maatschappelijk verlies staan, oplopend tot € 15 miljard euro, aldus Atlas voor Gemeenten, die het onderzoek (pdf) verrichtte.

De schade voor de samenleving bedraagt bijna 16 miljard euro, als we alleen de bovengenoemde bedragen bij elkaar optellen. Weten de onderzoekers het beter dan het kabinet? Rutte en zijn ministers zijn toch niet achterlijk? Ze zullen heus wel hun rekenwerk hebben gedaan. Helaas blijken die berekeningen alleen het staatshuishoudboekje van vandaag te betreffen. Goed, met wat speculaties voor volgende week en het jaar daarop. Geen calculaties van de risico’s.

De belangenonderzoeken zijn voor een deel ook speculatief. Scenario’s schetsen, heet dat. Het is wel jammer dat de scenario’s amper worden ingezet in het debat tussen volksvertegenwoordiging en kabinet. De Tweede Kamer kan op zijn minst vragen of het kabinet niet alleen doemscenario’s voor Griekenland opstelt. Het kabinet heeft de bezuinigingen uitstekend berekent, maar de gevolgen niet. Daar mag, nee, moet het kabinet ook naar worden gevraagd. Als het kabinet al die onderzoeken kan weerleggen, heeft het een uitstekende kans de bezuinigingen extra te verdedigen.

Blijken de scenario’s waar, dan is het echter een extra reden niet te bezuinigen. De Miljoenennota liet ook zien dat het Rijk al dik 1 miljard heeft verdiend aan de staatsleningen aan banken als ING en Fortis. Dan mag er wel wat minder worden bezuinigd, Als de schadeposten kloppen, dan moet er ook anders en voorzichtiger worden bezuinigd.

Geef een reactie

God uit de troonrede?

BedeHet weblog Retecool is het burgerinitiatief “God uit de troonede” gestart. Een poging de scheiding van kerk en staat te vervolmaken. Een initiatief dat ik van harte ondersteun en wel hierom:

Hoewel religie nog steeds een duidelijk aanwezig element in de samenleving is, het aantal mensen dat er een boodschap aan heeft neemt al jaren af. Volgens het CBS is het christelijk deel der natie de laatste tien jaar gekrompen van 51 naar 44 procent van de bevolking. Dat alleen al zou reden moeten zijn religieuze uitingen uit overheidsstukken te schrappen. De overheid is er immers voor alle burgers.

De slotzin uit de troonrede zal door velen als een even ceremonieel relikwie worden gezien als de troonrede zelf. Hare Majesteit wenst het kabinet veel sterkte. De mate waarin de kracht uit goddelijke inspiratie moet worden gehaald, is nooit helemaal uit de troonrede verdwenen, maar werd wel in net iets andere bewoordingen worden genuanceerd.
In 1980 sprak de koningin: “U mag erop vertrouwen dat velen U wijsheid toewensen en om zegen voor U bidden”. In 1983 veranderde dat in “Van harte wens ik U toe dat Gods zegen op Uw werk rust”. Dat bleef zo tot in 1994 ineens weer het  “(…) in het vertrouwen dat velen met mij u wijsheid toewensen en om zegen voor u bidden” werd uitgesproken. Een toch wat neutralere formulering, waarin gelovigen en ongelovigen een plaats kregen.

In 2002 werd de slotzin weer aangepast. Op initiatief van Balkenende keerde Gods zegen terug in de troonrede. Het christelijke dagblad Trouw peilde de lezers en vroeg hen of het gesteggel over “god in de troonrede” beëindigd kon worden, door het aan de koningin over te laten en niet aan wisselende minister-presidenten.
Hoe dan ook, sinds 2002 sluit elke troonrede af met “U mag zich daarbij gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”.

De troonrede is nog steeds een regeringsverklaring die wordt opgesteld door de minister-president. De slotzin suggereert een persoonlijke boodschap van hare majesteit aan het kabinet, maar formeel en juridisch is het dat niet. Natuurlijk mag ook de koningin bidden wat ze wil. Van mij mag ze dat ook in het openbaar doen. Ze heeft er volop de gelegenheid voor bij elk prinselijk huwelijk, bij elk te dopen nazaatje of bij het doorknippen van een lintje bij de opening van een nieuw gebedshuis.
In de troonrede spreekt ze echter namens  een regering die voor heel het volk wordt geacht te werken en die al vanaf 1795 zegt de kerk buiten de staat te houden. Maak dat eindelijk eens duidelijk door de “gratie gods” uit de wetteksten te schrappen en de bede uit de troonrede te gooien,

Wie het daar mee eens is, kan nu de petitie van Retecool tekenen. Je moet maar denken dat je zo de regering helpt haar staatsrechtelijke principes waar te maken.

Opm: Een variant op dit artikel verscheen vandaag ook op GeenCommentaar. Gauw lezen, want morgen gaat GeenCommentaar op in Sargasso. Afscheid van een roemrucht tijdperk en het begin van een mooie, nieuwe samenwerking. De bijdrasgen van P.J. Cokema (mijn (pseudoniem op GeenCommentaar) zul je vanaf morgen dus op Sargasso vinden.

Geef een reactie

De tegenbegrotingen

BegrotingOp GroenLinks na, heeft de volledige oppositie een tegenbegroting on-line staan. De alternatieven zijn iets socialer en wat groener dan de Miljoenennota van Rutte I. Ter stimulering van de economie deelt de oppositie financiële prikkels uit op net iets andere terreinen dan het kabinet.  In plaats van uitbreiding van het wegennet, ziet de oppositie meer heil in versterking van onderwijs. Om het maar eens heel kort door de bocht samen te vatten.
De tegenbegrotingen van D66 (Worddocument), de PvdA, de SP en de CU (allen in pdf) hebben één ding gemeenschappelijk met het kabinet: de staatsschuld beperken. De SP komt op een wat hogere staatsschuld uit dan kabinet en de andere partijen.

Om de staatsschuld een beetje onder controle te houden, moet ook de oppositie dus net zozeer schuiven met postjes als het kabinet dat doet. Het mag er dan allemaal wat vriendelijker uitzien, ook in de tegenbegrotingen worden alle voordeeltjes gecompenseerd door nadeeltjes, waar niet iedereen even blij mee zal zijn.
Dat is ook niet te doen, als je er vanuit gaat dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor de staatsschuld. De staatsschuld staat zwaar onder druk door de crisis. Zowel in de plannen van het kabinet, als in de alternatieven wordt amper meer gerept over de oorzaak van de crisis en oplossingen vooreen volgend debacle. Het gaat alleen nog over een uitweg uit de schulden.

Voor D66 is het helder: “Zowel banken (te veel risico genomen), als overheden (te grote overheidsschulden), als individuele burgers en bedrijven (te veel schulden in hypotheken en leningen) hebben een aandeel in de oorzaken van deze crisis”. Met die stelling schurkt D66 dicht tegen de visie van het kabinet aan. Allemaal schuld, dus moeten we er allemaal wat van voelen, volgens Rutte I. En daar is het kabinet eigenlijk nog veel te laks mee, vindt Pechtold, die het crisisverhaal verder overslaat en de vergrijzing als belangrijkste risicofactor opvoert.

De PvdA is het volledig eens met Rutte I dat “de overheidsfinanciën houdbaar zijn en dat bestedingen van de overheid doelmatig en zuinig zijn” en is “voorstander van een begroting die de rijksfinanciën in evenwicht brengt”. Waarna de accentverschuivingen genoemd worden.
De ChristenUnie vindt dat we allemaal moeten leren van de crisis (Never waste a good crisis) omdat “we ons niet gedragen als een rentmeester van de schepping, maar als roofbouwer” en ziet in de crisis kansen om die mentaliteit nu eens voorgoed aan te pakken.
De SP stelt als enige dat “deze crisis niet kwam door een te grote publieke sector maar door een te grote financiële sector”. De SP wil daarom dat “de financiële sector een groot deel van de rekening betaalt in plaats van de publieke sector”.

Waarmee al duidelijk wordt waarom de oppositie niet met een krachtig, gemeenschappelijk alternatief komt. PvdA en D66 weten uit (regerings)ervaring dat een kloppende boekhouding op meer complimenten kan rekenen, dan uit het cashen van bevlogen idealen.
Natuurlijk is het onverstandig het huishoudboekje niet orde te hebben. Dat neemt niet weg, dat er ook een antwoord nodig is waarom dat huishoudboekje herhaaldelijk in de rode cijfers komt. Maar we zullen het niet snel eens zijn over een herziening van samenleving en economie. De tegenbegrotingen mogen dan ook worden gezien als goedbedoelde pogingen, de samenleving wat vrolijker door de modder te helpen.

De tegenbegrotingen gaan vooral over een andere manier van bezuinigen. Daar valt veel voor te zeggen, want de kaasschaafmethode is niet alleen onrechtvaardig, het is te betwijfelen of die methode ook effectief is. Meer snoeien dan investeren zou, volgens sommigen, de economie er ook niet op vooruit helpen.
In de tegenbegrotingen wordt te weinig of geen aandacht besteed aan de vraag hoe noodzakelijk de bezuinigingen zijn. Zijn er wel redenen voor de huidige bezuinigingen, vroeg ik mij in juni hier af. De staatssteun aan banken is voor een groot deel afgelost, er zijn ook meevallers en niet de publieke sector maar de kredietcrisis zette de Maastrichtnorm onder druk.

Dus ja SP, de banken betalen hun schulden, met dikke rente, al terug. En, PvdA en D66, waarom die Zalmdoctrine handhaven (meevallers niet meerekenen) en waarom geen, tijdelijke overschrijding van de Maastrichtnorm? Goed rentmeesterschap, beste CU, is iets dat in voor- en tegenspoed de aandacht verdient.
Eerst maar een duidelijk krijgen hoe hard die bezuinigingen nodig zijn, in plaats van ieders ideologische agenda afficheren als een kans om uit de crisis te komen.

Geef een reactie