De beste trompettist.

Taptoe Het is volbracht. Dit jaar zonder schreeuwer. Gewoon weer zoals het hoort. Devoot en twee mooie minuten stilte. Wie niet bij de Nationale Herdenking kon zijn, of bij een van de vele anderen, heeft het ongetwijfeld samen met de televisie herdacht. Daar wil ik het even met u over hebben.

Het is misschien ongepast televisieregistraties van de dodenherdenking te recenseren, dus dat ga ik ook niet doen. De herdenking op de
Waalsdorpervlakte, uitgezonden door RTL4, heeft altijd mijn voorkeur gehad. Op de een of andere manier vind ik de soberheid van die plechtigheid veel beter passen bij het herdenkingsmoment. Een enkele klok en een zandduin als monument. Een paar mannen in overalls er om heen en een vrij alledaags publiek.
Hierbij vergeleken heeft de herdenking op de Dam het karakter van een groots gala en het is dat je als kijker wel beter weet, maar je mist in die entourage toch een beetje applaus en gejoel na de toespraken en de kransleggingen. Een gedachte die bij de Waalsdorpervlakte geen seconde in je op zal komen.

Vlak voor de twee minuten stilte gebeurt er elk jaar iets spannends en dat is het enige moment dat ik van de ene uitzending naar de andere zap. De taptoe.
Niet dat ik dat muziekje zo prachtig vind. Eigenlijk is het een saai deuntje, dat historische gezien ook nog een volledig misplaatst is op een dodenherdenking. Deze Taptoe, ook bekend als de Last Post, was ooit een trompetsignaal waarmee in kazernes duidelijk werd gemaakt dat het de hoogste tijd was om de brits op te zoeken. De kroegbazen moesten
de tap sluiten en de soldaten naar de kazernes sturen. Nu wordt het melodietje vooral bij herdenkingen getoeterd.

Op de Dam zie je altijd een muzikant met een ventieltrompet, op de Waalsdorpervlakte een natuurtrompet, zonder knopjes. Het maakt niet uit, want de Taptoe wordt ook op een ventieltrompet geblazen zonder de knoppen te gebruiken. Met louter variatie in lipspanning en blaastechniek, komt de melodie tot stand. Een beetje geoefende trompettist krijgt het deuntje er wel uit. Maar bij de dodenherdenking zijn er omstandigheden die het de muzikant behoorlijk lastig maken.

Het meest lastige is de temperatuur. Vaak staat er een erg fris briesje tijdens de dodenherdenking op 4 mei. De muzikant staat enige tijd te wachten en heeft amper gelegenheid de trompet op te warmen. Dat is link bij een koperinstrument. De solist heeft ook geen tijd even een opwarmend introotje te spelen. De Taptoe moet er in één keer uit. En natuurlijk zo zuiver mogelijk, want al zijn collega-muzikanten luisteren mee, het publiek staat boven op zijn lippen en hij is ook nog eens vol in beeld bij duizenden kijkers. Dat is lastigheid nummer twee: de zenuwen voor de voorstelling.
Ik weet niet of u ervaring heeft met een trompet. Ik wel en ik verzeker u dat je er stukken lastiger geluid uitkrijgt dan uit een vuvuzela.

Het grootste gedeelte van de melodie is gelukkig redelijk makkelijk. Het ligt keurig in het middenregister van het instrument. Alleen zitten er af en toe wat snelle ritmes in. Een paar noten die kort achter elkaar geblazen worden. Daar kun je met koude lippen gauw over struikelen.
Aan het eind loert het grootste gevaar. Tot drie keer toe moet een lage noot worden gespeeld. Een noot die al die tijd nog niet voorkwam in het stukkie en dat einde vraagt het meeste van de lip- en blaastechniek van de trompettist.

Dit jaar was de blazer op de Waalsdorpervlakte de beste trompettist. Die op de Dam was niet onaardig, maar hij had net iets teveel vibrato en die laatste noten waren blubber. Het is de man waarschijnlijk niet eens kwalijk te nemen. Misschien stond hij op de Dam meer in de wind, dan zijn collega op de Waalsdorpervlakte. Of had hij meer last van de zenuwen omdat hij een groter en sjieker publiek voor zijn snufferd had.
Hulde dus voor beide trompettisten, maar de beste was die op de Waalsdorpervlakte.

Voor wie het eens wil proberen: regel een trompet zonder ventielen, zoek op een kille avond een duintopje op en probeer dit dan eens te blazen.
Taptoe

4 gedachten over “De beste trompettist.

  1. Hans Storm

    Dat De Taptoe bij de dodenherdenking op de Waalsdorpervlakte er, ondanks soms slechte weersomstandigheden, altijd foutloos uitkomt is niet verwonderlijk. Onlangs heeft iemand van de organisatie namelijk toegegeven dat deze niet live wordt gespeeld.
    De toevoeging” ook bekend als De Last Post” zou moeten luiden “vaak ten onrechte de Last Post genoemd”. Al lijken de melodieën op elkaar, ze zijn niet hetzelfde.
    Bij de aankomst in Eindhoven van de slachtoffers van de vliegtuigramp met MH17 in de Oekraïne werd het trompetspel door de verslaggever zelfs Het Reveil genoemd. Overigens had ik de indruk dat ook hier niet live werd gespeeld.

    1. Peter

      Met je “De toevoeging” ook bekend als De Last Post” zou moeten luiden “vaak ten onrechte de Last Post” genoemd” heb je volkomen gelijk.
      Op 4 mei wordt de zgn. ‘Taptoe’ gespeeld, op Eindhoven werd (en wordt de komende dagen) de ‘Last Post’ gespeeld.

      Op Eindhoven wordt wel degelijk live gespeeld, hetgeen te horen 8is aan de verschillen in de uitvoeringen. Dat op de Waalsdorpervlakte niet live wordt gespeeld lijkt me vreemd. Heb je een link naar de bewering van die “iemand van de organisatie”?

  2. Hans Storm

    Door Vincent Gaal, inmiddels oud-voorzitter van Erepeloton Waalsdorp, is destijds in een interview bevestigd dat het signaal bij de herdenking op 4 mei op de Waalsdorpervlakte niet live is.
    Ook Laurens Woldberg, voorlichter bij RTL4, dat vanaf 1995 de herdenking uitzend, heeft dit in een interview met de Gooi- en Eemlander toegegeven.
    Bovendien zegt hoornblazer Kees ten Ham in een interview in de VPRO-Gids dat hij al dertig jaar het signaal op de Waalsdorpervlakte playbackt.

  3. Han Sanders

    Beste redactie en lezers,
    Als dienstplichtig muzikant (1987) kom ik wat vreemde veronderstellingen tegen.
    Overigens is het over het algemeen een correct artikel.
    Sinds bij mijn “burger”vereniging bekend werd dat ik als militairmuzikant regelmatig het haasje was om bij -militaire-monumenten een muzikaal eerbetoon te verzorgen, was ik de afgelopen 20 jaar hetzelfde haasje om dat bij de burgerherdenkingen te doen. Het is een zeer dankbaar klusje, maar zoals vermeld inderdaad een billenknijper; is de eerste aanzet goed, dan gaat het goed, zo niet, dan gieren de zenuwen door alle spieren en komt het vibrato niet meer onder controle. Voor het frisse/koude/natte weer heb ik een kunststof mondstuk, dat voelt warmer aan.
    Ik ben ervan overtuigd dat de eerbetonen op het vliegveld live zijn. Ik zou als academisch geschoolde muzikant weigeren dit te playbacken (want de militaire orkesten bestaan uit conservatorium opgeleide beroepsmuzikanten in dienst van defensie en dat is andersom aan mijn situatie in 1987: militair met de vredesfunctie muzikant).
    Wat betreft dat de gespeelde signalen ongeveer hetzelfde zijn; helaas dat is niet waar. De Last Post is pas sinds het eind van de 2e WO in gebruik gekomen en is van Britse afkomst. Het heeft allemaal met herkenbaarheid te maken,…..daarvoor waren de trompetsignalen altijd al bedoeld. Dus voor het eerbetoon van internationale (lees in het licht van de tijd: geallieerden) herdenkingen wordt de Las Post gebruikt. De 4 mei herdenkingen zijn nationaal en daarvoor wordt dus het signaal Taptoe gebruikt. Ja Tap – Toe, dat is inderdaad de kraan dicht, maar gelijk ook het moment dat tijdens het confronterende moment van het dichtdraaien van de kraan ook tijd om de laatste slok op te dragen aan de gevallen kameraden. Signaal Taptoe is dus niet ongepast, maar gebrek aan kennis. Ik neem dat niemand kwalijk. “Wij”, als militaire kapel moesten om dezelfde reden eens van een paradecommandant (kolonel-ceremoniemeester) ook eens signaal Last Post geven, waarmee de verontwaardiging van de hogere officieren ons ten deel viel…
    Het spelen van de signalen op een signaaltrompet of een concerttrompet: dat maakt geen fluit uit, ware het niet dat de concerttrompet het eigen instrument is van de trompettist en daarmee in aanzet, weerstand en projectie met hem vergroeid is. Het is ook een luxe auto versus een landbouwvoertuig (signaaltrompet), waar rijdt u het liefst mee over De Dam?
    Bijgaand de link voor het protocol militair eerbetoon ministerie van defensie (paragraaf q )
    http://mpbundels.mindef.nl/20_serie/dp_20_10/hoofdstuk_8.htm

    De volgende actuele vragen komen bij mij op:
    Waarom is er een militair eerbetoon voor de slachtoffers van MH17?
    (oorlogsslachtoffers? een ongeluk is dan uitgesloten en wat doet een vliegtuig boven oorlogsgebied?)
    Waarom hier de Last Post?
    (internationale slachtoffers)

    Een antwoord hierop vind ik niet nodig. Als voor de normale burger een voorstelling als dit een goed gevoel geeft, dan ben ik ook blij. Wel vind ik dat we er voor moeten waken een cultuur van surrogaat Amerikaans theater te gaan ontwikkelen. Zo zijn wij Nederlanders niet. Wij vinden het koningslied mooi en moeten kersttijd warm vinden en dan gaan mengen met mensen die wekelijks naar de kerk gaan…….

Laat een antwoord achter aan Han Sanders Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *