Vergeef me de pathetische titel van dit stuk. Maar het is het eerste wat ik dacht bij het bericht dat een medewerkster van een opvang voor dakloze jongeren is getroffen door een cliënt die door het lint ging. Als je zelf in die sector werkt, denk je al gauw aan een collega. En aan de momenten dat je zelf en eigen directe collega's door het oog van de naald zijn gekropen. Dat is een private en emotionele gedachte. Daar zal ik je niet verder mee lastig vallen. Wel een paar kanttekeningen.
1. Het incident gebeurde dus in de entourage van het daklozenwereldje. In dat wereldje is het aantal mensen met een fikse psychische stoornis behoorlijk toegenomen. Moeilijk om mee om te gaan en ze creëren vaak onvoorspelbare situaties. Het heeft ons werk een stuk zwaarder gemaakt, maar we leren elke dag bij en weten steeds beter door te dringen tot deze mensen. En hoewel we soms wel eens bang zijn, komt het zelden tot bedreigende situaties.
In die groep lopen een handjevol echt gevaarlijke mensen rond. Waarom ze rondlopen is me eigenlijk een raadsel. Bekend bij justitie en ggz. Maar de wet zit nu eenmaal zo in elkaar dat zonder overduidelijke aanleiding ze niet opgesloten kunnen worden. Die wet kan niet zomaar worden veranderd, want dat zou ook vervelende consequenties voor jou en mij kunnen hebben.
2. Ik ken de feiten niet en toch ga ik er vanuit dat de 21-jarige dader tot die kleine groep gestoorden hoort. Met wellicht een jeugdzorgverleden. De aansluiting tussen jeugdzorg en maatschappelijke opvang schiet tekort. Onder andere omdat het een wettelijk recht van een 18-jarige is op eigen benen te mogen staan. En omdat ieder het te druk heeft met de eigen toko's, komt het dus te vaak voor dat iemand die aan het eind van zijn jeugdzorgbegeleiding zit, niet of slecht wordt overgedragen aan de maatschappelijke opvang.
3. De instelling waar het incident gebeurde is een HKZ-gecertificeerde organisatie. Dat wil zeggen dat de toko aan allerlei kwaliteitseisen voldoet. Eén daarvan betreft de veiligheid van personeel.
Mijn eigen organisatie heeft ook zo'n certificaat gekregen. Ondanks de manco's die er nog zijn. Op papier is het geregeld, de praktijk voldoet er nog niet aan, ook op het gebied van de veiligheid. Ik hoop nu dat dit aspect in het onderzoek naar het incident goed wordt meegenomen en geopenbaard zal worden hoe dat bij de getroffen Amsterdamse opvang heeft gewerkt.
4. Uitgerekend op deze dag komt minister Rouvoet met 18 miljoen euro over de brug om ons nader in contact te brengen met de jeugd van tegenwoordig. Een “extra impuls” voor “verschillende vormen van vrijwillige inzet voor en door jongeren en gezinnen“.
Alle goede bedoelingen van de maatregel ten spijt, maar mijn treurigheid is daarmee wel compleet vandaag. Is dat het uiteindelijke resultaat van de eerste 100 dagen luisteren naar de praktijk? Is dat de uitkomst van de talloze dialogen met de professionals?
Je kunt mensen zoals die Amsterdamse dader veel beter aanpakken dan nu het geval is. Ook zonder inzet van drastische middelen als isoleercellen en zweedse banden. Dat kost wel meer personeel dat betere methodes leert gebruiken. Dat stelt eisen aan gebouwen omdat er in kleinere groepen met multidisciplinaire teams gewerkt moet worden.
Dat kost wel wat en het geld is maar beperkt beschikbaar. Het zal wel even duren voor vrijwilligers, ouders en de jeugd van tegenwoordig elkaar stukken beter begrijpen. Mag ik dan toch de hand ophouden voor wat extra geld om die mensen goed op te vangen die ondertussen de boot blijven missen?