Zie hier de logo’s van de recente gemeentelijke begrotingen. De een hanteert het snoeimes, een ander gaat er met de kaasschaaf overheen, maar in veel gevallen gaat er met de botte bijl gehakt worden. Als met de herfst de blaadjes gaan vallen, hoedt u dan ook voor de spaanders.
De een na de andere gemeente presenteert de begroting. Er zullen ambitieuze keuzes worden gemaakt (de kaasschaaf). Er worden met beleid keuzes gemaakt (het snoeimes). Er worden pijnlijke, maar onvermijdelijke keuzes gemaakt (de botte bijl).
Elke gemeente verwoordt het weer anders, maar bij elkaar worden door heel het land ettelijke miljoenen bezuinigd.
De gemeente Zaanstad legt nog eens uit, waarom dat nodig is. Het Rijk heeft de algemene bijdrage uit het gemeentefonds bevroren. In de praktijk betekent het dat de gemeenten het in 2001 eigenlijk met minder moeten doen. Bovendien geeft het Rijk de gemeenten minder om bijstandsuitkeringen te betalen en heeft het Rijk het Wmo-budget gekort.
En dan moeten de 18 miljard bezuinigingen die Rutte aan het bekokstoven is, nog komen. Dat betekent grote onzekerheid voor de gemeenten, omdat nu nog niet duidelijk is waar de klappen precies zullen vallen.
Dus presenteert de gemeente Alkmaar een begroting met ambities en een duidelijke koers. Bezuinigen is meer een beroep doen op de individuele verantwoordelijkheid van de Alkmaarders. Purmerend zegt dat de enorme bezuinigingsopgave tot pijnlijke keuzes leidt. Zoals bij veel gemeenten wordt er gesnoeid in het eigen ambtenarenapparaat, gaat welzijn op de schop en worden een aantal gemeentelijke belastingen verhoogd.
Voorschoten durft te kiezen. De gemeente doet een beroep op de ondernemersgeest, subsidies worden met vijf procent gekort en gemeentelijke taken worden versoberd. Roosendaal heeft tien gouden regels opgesteld. Het zelforganiserend vermogen van de samenleving staat voorop. Amersfoort heeft door dat het niet alles goud is wat er blinkt en maakt pas op de plaats, vooral ten kosten van welzijnsvoorzieningen.
In Eindhoven komt het college er ineens achter dat er 15 miljoen extra gesnoeid moet worden. De bezuinigingen lopen daar op tot 55 miljoen euro.
De gemeente Hof van Twente heeft een aantal denkrichtingen besproken: korten op sport en welzijn. En zo gaat het maar door in Velsen (geen geld meer voor vervoer van schoolzwemmers en inkrimping aantal buurthuizen), in Hoorn worden ook de subsidies minimaal met vijf procent gekort, in Noordwijk moet nog in gesprek met verenigingen en instellingen, maar het mes gaat er zeker in.
Heiloo moet een grotere tegenvaller dan verwacht wegwerken. Den Bosch doet vrolijk en zegt niet te bezuinigen. Nadere lezing leert dat ook deze gemeente volgend jaar 15 miljoen zal snijden. Ik ben benieuwd of er onder de lezers mensen zijn die in een gemeente wonen waar de komende jaren niet wordt bezuinigd. Laat het vooral weten!
In tegenstelling tot de bezuinigingen, heeft het verzet tegen de afbraak (nog) geen enorme omvang. In Den Haag gaan culturele instellingen in beroep. In Boekel maakt de politie bezwaar tegen het sluiten van het jongerenwerk. Wie volgt?
Het zelforganiserend vermogen van de samenleving, dat pareltje van individuele verantwoordelijkheid, betekent domweg de afbraak van culturele, sportieve en welzijnsvoorzieningen. De sportvereniging zal wellicht tournooitje minder organiseren. Het klaverjassen in De Buurtboom wordt afgelast, omdat de bejaarden de 15 euro entree niet elke week kunnen dokken. Wijkbibliotheken sluiten. De plaatselijke fanfare repeteert voortaan bij de leden thuis. Kinderboerderijen en speeltuinen gaan dicht.
Maar wat een verschil in presentatie van al die armoe. Gemeenten die het hier over ambities en uitdagingen hebben, draaien hun ingezetenen toch een rad voor ogen. Ambities moeten wat opleveren. Sloopplannen zijn alleen een uitdaging als er wat te scoren valt. Niet als het enkel tot kaalslag leidt.
Zoals gezegd: de gemeenten vrezen de plannen van het nieuwe kabinet. Maar omdat de coalitiepartners zich in mysterieus stilzwijgen hullen, weten de gemeenten nog niet wat er nog meer bezuinigd moet worden. Beëdig in godsnaam op Prinsjesdag dat kabinet, dan moeten de heren wel hun mond open doen. En dan zul je zien dat we nog terug verlangen naar de jaren Balkenende. Heel listig van die Verhagen.