Onze oom Jaap zaliger kon soms moedeloos worden van het jeugdig elan waarmee wij op jonge leeftijd goedbedoelde raad in de wind sloegen. Nou was hijzelf niet bepaald een lichtend voorbeeld. Telkens als zijn vrouw hem iets toeriep in de trant van “maar Jaap, kun je niet beter….”, beweerde hij steevast dat hij zelf wel het beste wist wat hij beter kon laten of doen.
Toen op hij op zijn werk met de eerste consultants te maken kreeg, zag je zijn arbeidsvreugde met de dag verminderen. “Ze hebben er weer eentje van de kade geplukt” was zijn variant op 'de beste stuurlui staan aan wal”.
Aan die wal is het ondertussen erg druk geworden. Adviesburo's, consultancy agents en managementgoeroe's verdringen zich om de stuurloze personeelchefs, captains of industries en afdelingsmanagers op te vangen. Voor een pittig bedrag krijgen ze te horen hoe het roer om moet. Er wordt geld als water verdiend aan goede raad. Nu weten we ondertussen dat we zuinig met water moeten zijn en dat blijkt ook op te gaan voor goede raad. Een onderzoek van de AdviseurMakelaar zou aantonen dat ruim een kwart van de 10 miljard euro die overheid en bedrijfsleven uitgeven aan adviesdiensten niet de gewenste resultaten opleveren.
Dat is drie keer van de schrik naar lucht happen. Om te beginnen stokt de adem omdat er kennelijk zoveel behoefte aan advies en zoveel adviseurs zijn dat er ook een makelaar voor nodig is om organisaties bij hun keuze te adviseren. Kan het nog drukker aan de wal?
Vervolgens krijg je de hik van het feit dat mensen met hoge opleidingen en deskundige ervaring 10 miljard euro nodig hebben omdat ze blijkbaar niet weten hoe ze hun toko's moeten runnen.
En dan verslik je ook nog eens omdat 2,5 miljard euro nergens toe leidt. Ik weet niet wat het de samenleving kost om die mensen op te leiden, maar je krijgt toch sterk het gevoel dat we hier sterk opgelicht worden.
Die AdviseurMakelaar verwacht ook nog eens dat de vraag naar adviesdiensten de komende jaren zal toenemen. De adviesnood stijgt evenredig met de zeespiegel? Is dat het gevolg van een oververhitte economie?
Die verspilling van 2,5 miljard euro kan voorkomen worden. Het advies van de Makelaar is dat opdrachtgevers en adviseurs zich beter op elkaar afstemmen. Mag ik een advies geven dat niks kost? Zoek eerst eens uit waarom overheden en managers 10 miljard euro nodig hebben omdat ze zelf niet weten hoe hun werk te doen. Beschikt men zelf niet over mentoren en coaches die getalenteerd genoeg de ontwikkelingen binnen hun werkkring te ondersteunen met hun ervaring en kennis?
Zoek ook eens uit waarom ruim een derde van de aangekochte adviezen niet tot succesvolle implementaties leiden. Naar mijn mening zijn er zijn twee factoren die leiden tot geldverspilling: de mensen en de tijd.
Hoewel iedere manager ondertussen weet dat je veel kan bereiken als je investeert en gebruik maakt van het talent dat al aanwezig op de werkvloer, kiest men er toch nog veel te vaak voor know-how van buiten in te huren. Het vertrouwen van de managers in hun eigen human capital is kennelijk niet zo groot. Dat kan een werknemer zo frustreren dat hij/zij na jarenlangen noeste arbeid het bedrijf uitstapt en voor zichzelf gaat beginnen als, jawel, adviseur. Dat krijg je als de baas de adviezen van zijn eigen werknemers negeert.
De factor tijd. Veranderingen moeten vaak hier en nu tot stand komen. Zo werkt dat niet. Mag ik de metafoor van de verhuizing gebruiken? Een verhuizing is technisch gezien in korte tijd gerealiseerd: andere woning zoeken, administratieve rompslomp regelen (verhuiskaartjes sturen, inschrijven in nieuwe gemeente, etc.), nieuwe school voor je kinderen zoeken en een erkend verhuisbedrijf regelen. Maar het duurt maanden, soms zelfs jaren voor iemand zich helemaal thuis voelt en zowel geografisch als sociaal de weg weet in de nieuwe omgeving. In de huidige, jachtige veranderingscultuur volgen in straaljagertempo de verhuizingen elkaar op. Dat leidt eerder tot vervreemding dan tot “embedding”.
Zolang human capital en een rustiger ontwikkeltempo ondergeschikte elementen in adviestrajecten zijn, zal er nog veel geld verloren gaan.
Nog een laatste adviesje: als goede raad duur is, neem hem dan niet aan.