Eerder verschenen op Sargasso.
Wat vindt u? Moet er een Covid monument komen? En is dat dan één nationaal monument of iedere gemeente een eigen ‘memorial’? Heeft u ook een idee hoe dat monument er uit mag zien?
Het Covidvirus gaat weer lekker tekeer. Zo ook sommige mensen die uit het OVV-rapport over het coronabeleid van het kabinet zo hun eigen kersen plukken om de verdediging tegen het virus maar op zijn beloop te laten.
Herinnert u zich het nationale applaus voor de zorgmedewerkers nog? Heeft u wel eens stil gestaan bij de vele coronamonumenten die overal werden opgericht?
Misschien zou de herinnering wat sterker zijn als het kabinet niet had getreuzeld met het ‘nationaal moment ter herdenking van de slachtoffers van de coronapandemie’. In maart dit jaar werd daartoe een comité opgetuigd, dat moet bedenken in welke vorm dat ‘nationaal moment’ gegoten kan worden.
Maar ja, dat verrekte virus… Voorlopig komt die nationale coronaherdenking er niet. “Het nationaal moment stilstaan was voorzien voor september 2022”, schreef minister Kuipers aan de Tweede Kamer. Nu de najaarsgolf over het land rolt, geeft het geen pas een herdenking te houden met lokale activiteiten en fysieke ontmoetingen (brief 4 juli 2002, paragraaf 14). Het comité is niet opgeheven, maar staat in pauzestand.
Moment? Monument!
Misschien in het volgend voorjaar. En dan nog… Een moment! Kan er geen monument van af? Neem een voorbeeld aan Schotland, waar afgelopen donderdag een sculptuur werd onthuld als eerbetoon aan de zorgmedewerkers die het zo voor hun kiezen hebben gekregen. Sommigen zijn er ook aan overleden.
In België verrijzen ‘onumenten’: cirkelvormige ontmoetingsplekken ter nagedachtenis van de slachtoffers van de Covid19 epidemie. Kortrijk (20 juni 2021) en Gent (13 maart 2022) hebben al een onument. In vier andere plaatsen worden ze verwacht.
Het comité kan inspiratie opdoen bij de vele tijdelijke Covid-monumenten die er over heel de wereld zijn verrezen. In Amsterdam hield de Stichting Protect EveryBody op 19 maart jl. een kranslegging bij een tijdelijk Covid monument (11 tot 20 maart 2022) van 35.000 vlaggetjes, voorstellende de slachtoffers van Covid.
Het project was geïnspireerd op ‘In America: Remember’ (17 september – 3 oktober 2021), bedacht en ontworpen door Suzanne Firstenberg. Naast het Washington Monument werden uiteindelijk 701.144 witte vlaggetjes geplant, één voor elke aan Covid overleden burger.
In Engeland is er sinds maart 2021 een onofficieel ‘National Covid Memorial Wall’. Zo’n 150.000 rood en roze hartjes op 500 meter muur langs de Theems. De initiatiefnemers vinden dat dit een permanent monument moet worden, maar de voormalige premier wilde daar niet aan. Hij beloofde wel een comité (hee, alweer een comité!) dat een nationale herdenking mag uitvogelen. Dat clubje is er (nog?) niet.
Pestzuilen
Dat een pandemie met een monument wordt herdacht, is geen noviteit. Soms te vinden op begraafplaatsen, bijvoorbeeld ter herdenking van slachtoffers van de Spaanse griep (1918 – 1920) in Garderen, Hoogeveen en Wouterswoude (gemeente Dantumadeel).
En wat te denken van de vele pestzuilen. Herinnerend aan de pandemische ‘Zwarte Dood’ (1347-1351) die nog eeuwen in epidemische vorm de mensheid teisterde. In Wenen staat een wat protserig monument dat de pest, die daar in 1679 huishield, in herinnering levend houd.
Naar idee van die Weense pestzuil is Benoît Maubrey gekomen met Streamers. Een Covid monument waarin live video is geïntegreerd. Een ‘sociale sculptuur’ (term van Joseph Beuys), een kunstwerk dat er toe uitnodigt de samenleving of onze omgeving te veranderen.
Hoogleraar ethiek en godsdienstfilosofie Christoph Jedan vindt dat er een nationaal Covid monument moet komen: “Overlijden door Covid-19 is meer dan een private tragedie, de slachtoffers doen ertoe op nationaal niveau.”
Wat vindt u? Moet er een Covid monument komen? En is dat dan één nationaal monument of iedere gemeente een eigen ‘memorial’? Heeft u ook een idee hoe dat monument er uit mag zien?