Er zijn twee soorten maakbaarheid. De eerste is erg leuk. Uit het niets iets maken. Lekker beetje zitten uitvinden, ontdekkingen doen. Zo maakten we het vuur en het wiel. De tweede soort maakbaarheid is het meest bekend en toegepast: de reactie op de eerste soort. Want al zijn veel uitvindingen erg aardig, ze leveren ook bijverschijnselen op waar me minder blij mee zijn. Ofwel: er is geen koe zo bont, of er zit wel een vlekje aan.
Het menselijk tekort kan niet alles voorzien. Met het vuur en het wiel maakten we tenslotte ook klimaatveranderingen waar we nu zo veel moeite mee hebben. Veel mensen denken dat we dat met al onze maakbaarheid wel weer echt kunnen zetten. En zo zijn we lekker bezig. Hebben we last van water? Hoppa, inpolderen die handel. Gaat de jeugd niet alleen hangen maar ook klieren? Dan maken we prep camps waar ze tot voorbeeldige burgers worden opgevoed.
De meeste maakbaarheid is eigenlijk mosterd na de maaltijd. Maar misschien komt daarin verandering dankzij Wageningse onderzoekers. Ze hebben ontdekt welk gen verantwoordelijk is voor volle melk. Wat dat met maakbaarheid te maken heeft? Wel, eerst was er de koe en daar hebben we de melkproductie van gemaakt. Da's nog een hele industrie geworden. Met uiteindelijk resultaat dat we nu een overdadige keus aan melkproducten hebben. Daar zijn labaratoria en machines voor nodig. De koeien die doen maar wat, dus moeten wij mensen aan de slag met wat die beesten afscheiden. Het zou een stuk schelen als koeien meteen de gewenste melksoorten leveren.
En dat gaat mogelijk worden dankzij die Wageningse onderzoekers. Ze kwamen erachter dat verschillende koeien ook melk met verschillend vetgehalte produceerden. Nu ze het gen ontdekt hebben dat daar verantwoordelijk voor is, moet het mogelijk zijn om met een uitgekiend fokprogramma koeien te maken die melk fabriceren met het juiste vetgehalte. Zo zouden we dus volle en halfvolle melkkoeien kunnen krijgen. En natuurlijk de nul-procent koe.
Kijk, dat is nu een andere opvatting van maakbaarheid. Begin bij de bron! Ga nou geen melkfabrieken bouwen waardoor prachtige stukjes natuur verloren gaan. Maak geen machines die het milieu belasten. Nee, pak de bron aan. Een doorbraak in het maakbaarheidsdenken. Dat biedt perspektieven. De uitvinding van het vuur kan op de schroothoop. Zoek het gen dat verantwoordelijk is voor ons koude-gevoel. Met een beetje genetische manipulatie moet dat toch een warmte-gen kunnen worden en hebben we het vuur helemaal niet meer nodig. En het wiel hoeft niet langer uitsluitend onder milieuvervuilende auto's te worden gemonteerd. Als eenmaal het gen gevonden is dat de groei van onze voeten bewerkstelligt, kan met een fraai fokprogramma een hele nieuwe generatie mensen ontwikkeld worden die wieltjes onder de enkels hebben.
Begin dus bij de bron. Want onze geniale maakbaarheid zit tenslotte ook in onze genen. Toch?