Tag archieven: gemeentelijke herindeling

Elf steden op de tocht.

cc Flickr Theasijtsma’s photostreamBestuurlijke vernieuwing, het eufenisme voor massa-ontslag van ambtenaren, is de Friezen vreemd. Dat wil zeggen: ze moeten er ook aan geloven, maar zou houden hardnekkig tradities in stand, waardoor het lijkt of zijn er niets mee te maken hebben.

Neem nu de Elfstedentocht. Maar liefst 22 rayonhoofden kwamen gisteravond in vergadering bijeen en besloten er nog even van af te zien. Tweeëntwintig! Voor elf steden? Terwijl de tocht door niet meer dan zes gemeenten voert.

Ja, ik weet ook wel dat de naam Elfstedentocht verbonden is aan de plaatsen die ooit stadsrechten verwierven. Maar stadsrechten of niet, zes steden verloren hun zelfstandigheid aan gemeentelijke herindelingen. Sneek, IJlst, Stavoren, Hindeloopen, Workum en Bolsward bestaan nog slechts als woonkernen van de gemeente Súdwest Fryslân.
Sloten ging op in Gaasterland-Sloten, Franeker in Franekeradeel en Dokkum in Dongeradeel. Alleen Harlingen en Leeuwarden bestaan nog als zelfstandige gemeenten.

Het is dat de Friezen zelf de stadsrechten graag in een winters zonnetje willen zetten, maar zou de tocht der tochten niet aan een nieuwe naam toe zijn? Nu een aantal steden tot woonkernen zijn gedegradeerd, kan de tocht misschien opgewaardeerd worden door het de 32-woonkernentocht te noemen. Dan tellen de dorpen eindelijk ook eens mee. Goed voor Bartlehiem, het dorp dat een roemruchte schakel tussen Franeker, Dokkum en Leeuwarden was, omdat de schaatsers er twee keer langs moesten.

En dan die onsterfelijke kluunplaatsen als Wymbritseradiel en Kimswerd. Kimswerd staat nota bene te boek als de woonplaats van Grote Pier, de Friese vrijheidsstrijder, die het opnam tegen de regenteske Hollanders. Elk gehucht, elke woonkern heeft wel een stukje geschiedenis dat het leuk doet als er even een flauw moment van commentaar moet worden in de televisie- en radioregistraties van de Elfstedentocht.

Voorlopig hebben de 22 rayonhoofden het veel te druk met het verhelpen van zwakke plekken op de route. Daarbij is al een veegmachine door het ijs gezakt. Dat hadden ze kunnen weten, want zelf maakten ze al bekend dat het ijs nog te zwak is om de 1,6 miljoen mensen te dragen, die als publiek worden verwacht.

Naar verluidt wordt het leger ingezet om de organisatie een handje te helpen. Als ik de Friezen was, zou ik dat weigeren. Voor je het weet heeft het kabinet ineens in de smiezen dat 22 rayonhoofden en hun handlangers in de weer zijn om de 32-dorpentocht tot geschiedenis te verheffen. Waarna het kabinet op het idee komt om van heel Friesland één gemeente te maken. De provincie kan als bestuursorgaan worden afgeschaft en er komt maar één burgemeester.

Nou goed, Rutte is de beroerdste niet. Hij stelt geen burgemeester aan, maar een rayonhoofd.

Geef een reactie

Rutte brengt VVD-burgemeester in gewetensnood

Goedereede “Hoe leg ik uit dat ik mee ga werken aan iets waar ik tegen ben en hoe wordt dat uitgelegd door de ontvanger, de inwoner.” Burgemeester G.J. van de Velde-de Wilde (VVD) van de gemeente Goedereede schreef in augustus een brief aan minister Donner, waarin ze uitlegde het absoluut onnodig is haar gemeente te laten fuseren met Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee. Donner had al laten weten dat ze de boom in kon en nu heeft de ministerraad besloten het wetsvoorstel voor de herindeling naar de Raad van State te sturen. De volgende fase in het fusieproces.

Terzijde: U begrijpt waarom Donner zo nodig vicevoorzitter van de Raad van State wil worden. Hij ontkent dat nog steeds en ook Rutte beweerd dat er nog geen kandidaten bekend zijn. Rutte was in 2008 nog uitermate kritisch over bewindslieden die tijdens de kabinetsperiode opstappen om een andere functie te vervullen. Hij vond dat als er geen sprake is van direct landsbelang, het tot de goede gebruiken hoort dat bewindslieden de rit uitzitten.
Drie jaar later ontdekt Rutte ineens het landsbelang. “Ik zie niet waarom we voor belangrijke functies niet kunnen putten uit zittende ministers,” zei hij tijdens het debat over de begroting van Algemene Zaken.

Maar goed, als Donner niet op de kandidatenlijst staat kan hij de op hande zijnde benoeming toch zelf regelen? Dat hoort nu eenmaal bij zijn functie als minister van Binnenlandse Zaken. De procedure is echter overgedragen aan zijn collega Opstelten, die eigenlijk over Veiligheid en Justitie gaat.
En dan begrijp ik weer eens stuk beter waarom vandaag mensen hun boosheid uiten op het Beursplein, op het Malieveld en op het Domplein. Boosheid over het gekonkel en gedraai, over de arrogantie van de macht.

Ik zie burgemeester Van de Velde-de Wilde daar wel tussen staan, want ze moet laaiend zijn. In haar brief legt ze haarfijn uit dat er geen urgente redenen zijn om de Goedereeders de fusie door de strot te duwen. Ze legt ook uit dat gaar gemeente er financieel goed voor staat, er hard is en wordt gewerkt aan beheersing van het ambtelijke apparaat. De gemeente blijkt uit onderzoeken over een uittekende bestuurskracht te bezitten. De burgemeester vindt het prima dat de andere drie gemeenten wel willen fuseren en belooft ook een hartelijke samenwerking.
Nu de herindeling op oneigenlijke argumenten wordt gedwongen,vraagt de burgemeester zich af hoe ze naar alle eer en geweten dat kan verdedigen en uitvoeren. Dat vragen zo langzamerhand wel meer bestuurders zich af bij Ruttes sanering van dit prachtige land, dat we nog van hem tegoed hebben.

Donner heeft er lak aan en negeert de complete gemeenteraad en een groot deel van de bevolking van Goedereede. De Goedereeders zijn ook boos en willen dinsdag de minister trakteren op een pak slaag met de mattenklopper.
Kijk, dat krijg je van inconsequent en onnodig handelen. Inconsequent omdat deze gemeentelijke herindeling tegen de principes van het regeerakkoord, het Beleidskader Gemeentelijke Herindelingen (pdf) en de standpunten van CDA en de SGP zijn. Herindelingen alleen van onderop, met voldoende draagvlak en alleen gedwongen als er echt grote noodzaak voor is. Ik noem het CDA en de SGP hierbij omdat zij acht van de vijftien zetels in de gemeenteraad bezetten. Minister Donner pleegt broedermoord.

Zie je het in het perspectief van de toch merkwaardige manoeuvres rond het vicevoorzitterschap van de Raad van State, dan rijst er toch minstens de verdenking dat dit kabinet er alles voor over heeft om  wetten, principes en afspraken te manipuleren ten behoeve van haar eigen agenda. Het riekt naar achterkamertjespolitiek, het heeft dictatoriale trekjes. Maar nu overdrijf ik natuurlijk, want het is allemaal landsbelang. Goedereede wordt daar aan opgeofferd.

Geef een reactie

Van onderop of van Donner op?

GoereeHet CDA vindt dat herindeling alleen kan als de gemeenten er zelf voor kiezen. Het mag dus niet van bovenaf opgelegd worden. Dat staat in het rijtje standpunten waar het CDA voor staat. Het komt overeen met wat het regeerakkoord over gemeentelijke fusies zegt: Gemeentelijke herindeling komen alleen van onderaf tot stand.
Het VVD-verkiezingsprogramma, onder het kopje ‘kleine overheid’: gemeentelijke herindeling wordt gestimuleerd.

Daar zit dus een meningsverschil met het CDA. Maar het CDA kent eigenheimers. Hoewel heel Goedereede, van burgemeester tot de bevolking, tegen herindeling met Flakkee is, laat minister Donner  de gemeente weten dat “het draagvlak onder de bevolking hoeft niet uniform te zijn” en omdat het vreselijk urgent is gaat de herindeling dus door.
Slikken of stikken. Een motto waar Donner wel ervaring mee heeft. Eerder hield hij er ook zo’n standpunt op na, toen een grote meerderheid van de Nederlandse gemeenten dwars lagen bij het Bestuursakkoord. Nu schoffeert hij de VVD-burgemeester van Goedereede, de complete gemeenteraad (in zetels: SGP 5, Verenigd gemeentebelang 3, CDA 2, VVD 2, PvdA2 en CU 1) en het overgrote deel van de bevolking.

Tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer verkondigden vooral de christelijke partijen dat gemeentelijke herindelingen alleen ‘van onderop’ tot stand moesten komen. Ook de SGP en de CU huldigden dat standpunt. Geen gedwongen fusies.
In april liet Donner nog weten de opvattingen van een aantal gemeenten te respecteren, die betrokken waren bij controversieel verklaarde herindelingen. Drie voorgenomen fusies werden controversieel verklaard, nadat het kabinet Balkenende was gevallen. Dat betekende dat het demissionaire kabinet er geen definitieve besluiten over mocht nemen. In een brief aan de Tweede Kamer (pdf) deelde Donner mee twee fusies af te blazen, omdat een paar gemeenten (Renswoude, Bergen (L), Mook en Middelaar) tegen waren en één fusie door te laten gaan, maar daar waren alle betrokken gemeenten het wel over eens. Dit besluit was dus geheel conform het principe dat fusies voldoende draagvlak moesten hebben.

In juli kwam het kabinet met het beleidskader gemeentelijke herindelingen (pdf). Dat was nodig omdat de ervaring van de laatste jaren leert dat “gemeentelijke herindeling die niet kan rekenen op steun van de betrokken gemeenten al snel een averechts effect kan hebben”, zo schreef het kabinet in dat beleidskader.
Het beleidskader stelt drie criteria voor gemeentelijke fusies: draagvlak bij de gemeenteraden, de inwoners en de regio; inhoudelijke noodzaak (zoals de mate waarin maatschappelijke opgaven kunnen worden gerealiseerd) en urgentie. Van urgentie kan sprake zijn als een gemeente grote moeite heeft de financiën op orde te krijgen of wegens krimp het hoofd amper boven water kan houden.

Donner vindt dat er in het geval van Goedereede sprake is van een inhoudelijke noodzaak en een urgentie. Als de gemeente niet fuseert kan ze de zware maatschappelijke taken onvoldoende uitvoeren, meent Donner.
Daar denken de Goedereeders anders over. Burgmeester van de Velde-Wilde legt dat uit in een brief aan Donner. De gemeente heeft een goede bestuurskracht en is financieel gezond. Het kan de maatschappelijke taken prima aan. Van urgentie is ook geen sprake omdat er al een uitstekend samenwerkingsverband is, waarin veel is bereikt. “We delen soms werknemers, we zorgen voor vervanging indien nodig, we hebben op veel dossiers al gezamenlijke inkoop, en nog veel meer. De voorziene efficiency is dus al lang ingeboekt en uiteindelijk heeft de provincie dat in hun definitieve ontwerp ook aan u toegegeven”, zo schrijft de burgemeester.

Toevallig reis ik vandaag af naar Goedereede. Mooie gelegenheid om zelf een te kijken wat Donners arrogantie rechtvaardigt om Goedereede anders te behandelen dan Renswoude, Bergen en Mook en Middelaar. Waarom zou het doordrukken van de fusie nu geen averechts effect hebben? In ieder geval lijkt Donner absoluut geen vrees te hebben zijn christelijke broeders in Goedereede van zich te vervreemden.

Geef een reactie

Fonds voor het politiek theater

VerkeersregelaarEr zijn 443 regisseurs in Nederland. Allemaal aan het werk om prachtige toneelstukken. films en soms wat cabaret tot goed lopende voorstellingen te maken. Het geld voor de produkties wordt geleverd door het Fonds voor PolitiekTheater, gevestigd in Den Haag.

De gemeente als regisseur. Laatste mededeling van het Fonds: de gemeenten krijgen de regie over onze veiligheid.
Het aantal regisseurs is de laatste jaren sterk afgenomen. In veertig jaar tijd zijn er door fusies 500 minder lokale besturen. De komende jaren zal het aantal nog verder zakken tot zo'n 400 gemeenten.
Het idee hier achter is: decentralisatie. Het rijk wil de gemeenten meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheden geven, maar vele kleintjes hebben niet genoeg slagkracht om hun maatschappelijke taken efficiënt uit te voeren. Daarom zijn vele dorpjes tot één grotere gemeente omgevormd.

Decentralisatie heet nu “de regie voeren”. De regisseur is dus wel wat groter en dikker geworden, maar het aantal produkties waar hij de verantwoordelijkheid voor heeft gekeregen is behoorlijk toegenomen. De WMO, de GGZ, jeugdbeleid, onderwijsachterstanden, werk en inkomen, ja zelfs de taxibranche wordt door burgemeester, wethouders en gemeenteraden geregisseerd.

Leidt dat tot fantastische meesterwerken?
Het is nog te vroeg om daar een weloverwogen oordeel over te vormen. In ieder geval weten de lokale regisseurs wel dat ze het niet hun hoofd moeten halen roem te vergaren met mega-producties.
Het centrale Fonds heeft de stukken geschreven en het budget bepaald. Het Fonds aarzelt ook niet om de gemeenten te souffleren. Daarmee is de creatieve vrijheid al aardig afgebakend. Het Fonds regeert, de gemeenten hebben slechts een rol als regisseur.
Dit magnum opus staat beter bekend als “Divida et impera”.

En het maakt niet uit om welk theaterstuk het gaat, bij elke produktie geldt: met minder mensen meer werk verrichten. Dat heet een “uitdaging” te zijn voor de regisseur.
Af en toe komt het Fonds met extra geld voor speciale projecten. De regisseurs doen dan hun stinkende best dat geld binnen te halen. De plaatselijke acteurs ruiken ook hun kansen en verzinnen tal van nieuwe typetjes en rollen.

Zo zie je dus gerenommeerde acteurs verdwijnen en plaats maken voor aanstormend talent. Waar gevestigde thuiszorgspelers inkrimpen of verdwijnen, zie je een aanwas van nieuwe burootjes die hun rolletje opeisen.
Sommige oudere acteurs gooien de kont tegen de krib, maar dan treedt het centrale Fonds ongenadig op. Woningcorporaties die niet mee willen werken aan hetgeen is voorgeschreven, kunnen rekenen op vermindering van hun inkomen.

Vandaag mag het centrale Fonds voor het Politieke Theater verantwoording afleggen. Bij het publiek staat deze dag bekend als 'gehaktdag“.
Daarna is het woord aan de resencenten. Ik ben benieuwd of zij al succesvolle lokale theaterstukken hebben gezien.
Veel eerder valt te verwachten dat ook die resencenten hun rol slechts beperkt spelen. Ze zijn evenzeer onderdeel van dat politieke theater en uit lijfsbehoud zullen ze het Fonds niet tot spaanders hakken. En gaan over tot de orde van de dag.

Geef een reactie