Ruim twee weken zijn werknemers van schoonmaakbedrijf Basita in staking, met als gevolg dat ambtenaren van de ministeries van Buitenlandse en Sociale Zaken zelf hun rommel op moeten ruimen. De stakers hebben het vooral gericht op de overheid, in de persoon van minister Kamp. Ze vinden dat de overheid voorbeeldig opdrachtgeverschap moet tonen. De bezuinigingen op de schoonmaakkosten vallen daar niet onder, stellen de stakers, want dat leidt tot banenverlies en hogere werkdruk.

In mei heeft minister Kamp de Code Verantwoordelijk Marktgedrag in ontvangst genomen. Een gedragscode die, onder andere, regelt dat bij aanbestedingen niet alleen naar de laagste prijs gekeken mag worden. Vorige week werd voor het eerst een zaak voorgelegd aan de codecommissie. Vandaag maakt minister Kamp bekend ook zijn aanbesteding door de codecommissie te laten beoordelen (brief aan de Tweede Kamer, pdf). Kamp schrijft: “Bij de aanbesteding van de schoonmaak is gehandeld volgens de uitgangspunten van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag, die toen in ontwikkeling was. De overheid heeft zitting genomen in de codecommissie en de hoofdlijnen zijn meegenomen in het aanbestedingstraject”.

We gaan er natuurlijk vanuit dat de overheid niet in de codecommissie zal zitten als de zaak in behandeling komt. Verder kunnen we de codecommissie nu al vast sterkte toewensen, want de Code Verantwoordelijk Marktgedrag (pdf) is helaas zo geschreven dat velerlei interpretaties mogelijk zijn. Neem bijvoorbeeld de richtlijnen voor goed opdrachtgeverschap (artikel 1). En opdrachtgever moet “sturen op het gunningcriterium”de economisch meest voordelige inschrijving” en  niet op “de laagste prijs”.

Je ziet Kamp al reageren voor de codecommissie: Maar voorzitter, dit is de economisch meest voordelige inschrijving! U weet ook wel dat we in economisch zwaar weer zitten. Daarom bezuinigt de overheid ook op zichzelf. Het zou onrechtvaardig zijn een paar honderd ambtenaren te ontslaan en de externe schoonmakers te sparen. Of zoiets. Eerder liet hij iets dergelijks al weten en stelde dat er minder schoonmaakpersoneel nodig is, als er ook minder ambtenaren zijn.

Knappe commissie die daar geen begrip voor op kan brengen. Maar we mogen er ook vanuit gaan dat de commissie haar werk serieus opvat en scherpe vragen zal stellen. Minister Kamp schrijft in zijn brief dat “sinds 1 september 2011 is het schoonmaakwerk bij onder andere deze ministeries aan een nieuw bedrijf gegund”.
In de  Code Verantwoordelijk Marktgedrag staat dat opdrachtgevers bij reguliere contractswisseling “rekening houden met de positie en het welzijn van de betrokken werknemers, waarbij de CAO leidend is, een overgangstijd geldt van minimaal twee maanden na definitieve gunning en tijdige en volledige informatie naar het personeel wordt gegeven”.

In de CAO voor de schoonmaakbranche staat dat de werkgever die bij een contractwisseling de opdracht binnen weet te slepen, verplicht is de werknemers over te nemen, die al op het object werken. Nou zal Basita in september wel alle werknemers overgenomen hebben van het vorige schoonmaakbedrijf, maar er dreigt nu wel baanverlies, stellen de stakers. Naar de letter van de CAO mag er misschien correct zijn gehandeld, naar het idee van goed werkgever- en opdrachtgeverschap is het toch wat bedenkelijk om bij een contractwisseling de kosten met twintig procent te verlagen. Dat kan niet zonder gevolgen blijven voor het personeel.

Het punt van “tijdige en volledige informatie naar het personeel” is ook interessant, want zo geformuleerd, is het erg rekbaar. Maar de informatie zal in ieder gevaltijdig zijn gegeven, want dat is naar alle waarschijnlijkheid precies de reden waarom de schoonmakers al vanaf augustus te keer gaan tegen minister Kamp.
Als ook maar op één van deze zaken niet correct is gehandeld, mogen we aannemen dat Basita en minister Kamp terecht worden gewezen door de codecommissie. Andere opdrachtgevers namen de zorgen van actievoerend schoonmaakpersoneel weg, door bezuinigingen op de kosten terug te draaien of volledige baangarantie te beloven,
Ondertussen lijkt Kamp zeker van zijn zaak of hij heeft handiger ambtenaren in dienst, die voor een goed verweer kunnen zorgen bij de codecommissie.