Tag archieven: koopkracht

Geld is het probleem

WC rolHet verhaal gaat dat er van die types zijn die hun kont afvegen met briefjes van honderd. Die types hebben een probleem: hun wc-papier is op. Dat is erg vervelend, maar gelukkig voor hen zijn er de redders in nood.
“De kosten van de crisis zijn door de overheid voorgeschoten en dat gaan we terugdraaien”, sprak Rutte, toen hij aankondigde een graai in onze koopkracht te zullen doen. De premier na hem mag dan kijken of hij ‘dit prachtige geld terug gaat geven aan de hardwerkende burgers’.

De overheid heeft aardig wat voorgeschoten en een groot deel is terugbetaald door ING, SNS Reaal en Aegon. Alleen de ABN Amro heeft een terugbetalingsachterstand. Natuurlijk vreest de bank de deurwaarder, dus treft Gerrit Zalm zijn maatregelen. Hij incasseert 864 miljoen winst over het eerste half jaar en gaat 1500 banen via gedwongen ontslag saneren. De komende jaren schrapt de bank 2350 arbeidsplaatsen.
Rutte legt alvast beslag op onze koopkracht om ook deze kosten van de crisis op te vangen. De daadkracht en samenwerking van overheid en bedrijfsleven loopt in ieder geval een stuk beter dan de economie.

Alle staatssteun ten spijt, lijkt een nieuwe crisis op komst. Het lijkt wel of Marx zijn posthume gelijk krijgt. Populair gezegd: het systeem deugt niet en heeft het verval ingebakken. Wat je ook doet om het te redden, uiteindelijk stort het toch in. Volgens critici zijn de maatregelen om ons uit de crisis te redden, niet meer dan een “verpleeghuisconstructie”. Een pilletje hier, een pleister daar, de patiënt overlijdt toch. Het economisch stelsel zou drastisch op de schop moeten.
Dat is voer voor deskundigen. Ik zeg wel eens: als geld het probleem is, schaf dan het geld af. Waarna de deskundigen de vloer aangeven met deze huis-tuin- en keukenwetenschap. Misschien hoeft het hele stelsel niet vervangen ter worden, maar zijn een paar kleine wijzigingen genoeg om de boel niet te laten ontsporen.

Ik doel dan niet op de reparaties die de overheid uitvoert. Met staatssteun, een gedragscode voor bonusvretende bankiers, de Balkenendenorm voor bobo’s in de non-profit sector, bezuinigingen verkopen als stimuleringsmaatregelen voor de economie, zijn de weeffouten in het systeem nog niet weggewerkt.
Eén van die weeffouten is het geld. Natuurlijk is geld zelf niet het probleem, maar wat mensen ermee doen. Zolang mensen geld verdienen en het weer uitgeven, is er niet zoveel aan de hand. Zodra geld wordt onttrokken aan die circulatie, gaat het mis. Er staat niet voor niets straf op diefstal.

Een kleinewijziging in het stelsel zou kunnen voorkomen dat geld wordt onttrokken aan de samenleving. Dat principe moet ook hard-core kapitalisten aanspreken. Zij klagen immers over het vele geld dat in zaken wordt gestoken waar de maatschappij niets voor terugkrijgt? Kunstsubsidies en uitkeringen zien ze als waardeloze geldsmijterij, in tegenstelling tot staatssteun voor het bedrijfsleven en WW om werktijdverkorting te financieren.

Ter redding van onze prachtige economie twee voorbeeldjes van geldontrekkerij, waar eens een eind aan kan worden gemaakt.
Voorbeeld 1: Geld uitgeven aan gokken. Anders gezegd: geld besteden in de hoop er meer geld voor terug te zien. Zolang het via de Staatsloterij gaat, wordt het geld tenminste nog besteed aan een goed doel. Maar de hele aandelenhandel is een raadsel. Zodra er iets negatiefs in het jaarverslag van een bedrijf staat of er roept iemand ‘crisis!’, ontstaat er paniek en is een aandeel veel minder waard. Iemand die er duizend euro voor heeft betaald, is het grootste deel kwijt. Weg geld.
In plaats van speculeren, zou men het geld ook kunnen besteden aan zaken die we hard nodig hebben. Speculatie zou gelijk gesteld moeten worden aan diefstal.

Tweede voorbeeld: Waarom zou iemand geld mogen besteden aan de aanleg van een zwembad, waar hij vervolgens nauwelijks gebruik van maakt, omdat hij zo hard moet werken? Geld besteden aan zaken, die leuk staan bij je huis, maar amper worden gebruikt, is geld weggooien als water.
Iedereen doet dat wel eens. Elk huis kent prullaria waar niet naar wordt omgekeken. Betaald met ‘doelloos geld’. Geld uitgeven aan luxe zaken waar geen gebruik van wordt gemaakt, zou eveneens tot diefstal van de samenleving gerekend moeten worden. Met dat geld had menig openbaar zwembad geopend kunnen blijven.

Eigen bijdrage tegen bezuinigingen.

Begrip De koopkracht is gedaald en toch hebben we iets meer uitgegeven, zegt het CBS. Mooi, zal Rutte denken, er is dus geen enkele reden op de bezuinigingen terug te komen.

Dan kunnen we twee dingen doen. De straat op en zeggen: rot op met je bezuinigingen. Het gaat alweer wat beter, dus handen af van onze bieb, zwembad, muziekvereniging en personeel. De laatste update van
Rutte’s Onrust, laat zien dat per vandaag 70 procent van alle maatschappelijke onrust uit acties tegen de bezuinigingen bestaat. Vorig jaar was dat nog maar 47 procent. In de update van de onrustmonitor een overzicht van alle acties (exceldocument!).

Je kan ook zeggen: we zijn er nog niet, Rutte heeft groot gelijk. En het toch jammer vinden dat je kind niet meer naar schoolzwemmen kan. Of het
gehandicapte personeel in je bedrijfskantine wordt ontslagen. Wat dan? Laat ik even een maf voorstel doen. De eigen bijdrage ter voorkoming van bezuinigingen.

Als iedereen eenmalig een eigen bijdrage doneert, kunnen de 18 miljard aan geplande bezuinigingen in een klap van tafel.
Hoe hoger het inkomen, hoe hoger de bijdrage natuurlijk. We halen even de verdeling van inkomensklasse erbij (CBS). De mensen met een inkomen tot 16 duizend euro sparen we. De mensen die tussen de 16 en 18 duizend euro aan persoonlijk inkomen hebben, betalen een eigen bijdrage van 50 euro. Dan gaat het oplopen. De miljonairs betalen een eenmalige bijdrage van 25.700 euro.
Wat levert dat op? Iets meer dan die 18 miljard! Kijk maar in dit exceldocumentje.

Zo kunnen we weer vier jaar vooruit, zonder bezuinigingen op onderwijs, cultuur, sport, defensie. Eén nadeel. Rutte zal zeggen: bedankt voor het bergrip en kan rustig blijven zitten. Maar goed, ongeveer de helft van de kiezers vindt dat best. We hebben dan weer wel tijd voor leuke dingen en hoeven niet de straat op om onze verworvenheden te redden.

Koopkrachtigste beroepen.

Koopkracht Wie aan zijn kerstkoopkracht is bezweken, zal jaloers terugdenken aan de schoonmakersstakingen van vorig jaar. Een landelijk evenement, dat succesvol werd afgesloten. De schoonmakers kregen er wat loon bij.
De werkonderbrekingen van de detailhandelaars zijn aan mijn aandacht ontsnapt. Of wacht, zij hebben geen acties gevoerd. Toch is de koopkracht van schoonmakers en detailhandelaars het meest gestegen in 2009.

Aldus het
opwekkende bericht waarmee het CBS de nieuwe werkweek begint. Het CBS zet de tien meest voorkomende beroepen op een rij en werpt een blik in hun portemonnee.
Hoewel de landelijke koopkracht slechts 1,5 procent steeg, incasseerden de schoonmakers en detailhandelaars een stijging van 3, 5 procent. Winkelbediendes en administratief medewerkers mochten ook niet klagen. Zij zaten ergens tussen de 1,5 en 2 procent toegenomen koopkracht.
Vrachtwagenchauffeurs zitten net onder de 2,5 procent stijging die het totale werkend deel de natie scoorde. Crècheleidsters en bejaardenverzorgers zitten daar net boven.

Een indicatie dat de crisis wel voorbij is? Aan de
koopkrachtontwikkeling te zien, is dat een wat voorbarige conclusie. Het landelijk gemiddelde was 5 procent in 2001, bereikte een dieptepunt in 2005 (min 0,3 procent) en stond vorig jaar dus op 1,5 procent. Geen cijfers om je rijk bij te wanen.
De koopkracht gaat, naar verwachting, het komend jaar met 0,25 procent achteruit.

Toch prettig te weten dat je in sommige beroepen genoeg kan verdienen, om tot de sterkste boodschappentassendrager benoemd te worden. Al die mensen die ik de afgelopen week massaal zag shoppen, moeten bijna allemaal tot de top tien beroepen van het CBS behoren. Zo’n drukte had ik helemaal niet verwacht. Hebben de feestdagen van eind 2010 dan geen gat in het huishoudbudget geslagen? Zijn mensen dan niet minder kooplustig nu bezuinigingen boven hun hoofd hangen?

Eén ding is zeker: je kan maar beter een baan hebben, om wat koopkracht te bezitten. Een zekerheid die voor veel mensen op het spel staat. De overheid gaat dermate afslanken, dat het niet zonder gedwongen ontslagen kan. Volgens de NOS
verwachten ziekenhuizen ook niet te ontkomen aan het wegsturen van personeel. Bij mijn organisatie (zorg en welzijn) vliegt er het komend jaar ongeveer een derde van alle collega’s uit.

Hopelijk zijn er voor hen voldoende vacatures in de schoonmaakbranche en detailhandel.

Zorg voor allen, welzijn ieder voor zich

Zorg voor allen, welzijn ieder voor zich De RVZ (Raad voor de Volksgezondheid en Zorg) heeft gisteren minister Klink geadviseerd hoe hij de uitgaven in de gezondheidszorg het beste kan beheersen. De zoveelste alarmklok die wordt geluid over de stijgende zorgkosten.
Als daar geen Deltaplan voor komt, zal het niet lang meer duren of we ” hebben geen geld meer voor andere belangrijke zaken zoals onderwijs, de fileproblematiek of het integratiebeleid. Ook burgers hebben dan geen ruimte voor extra koopkracht”.
Als we de kosten niet beter beheersen gaan over 10 tot 15 jaar alle extra inkomsten van de overheid naar de gezondheidszorg.

Tegelijkertijd meldde het CBS dat 1 op de 5 kinderen een chronische kwaal heeft en 1 op de 5 mensen fysiotherapie nodig heeft. De kinderen hebben vooral last van astma en bronchitis, maar migraine en vermoeidheid scoren ook steeds hoger. De fysiotherapie gaat vooral naar vrouwen van 65 jaar en ouder.
Om maar eens een paar kostenposten te noemen, waar we niet zomaar van af zullen komen.

Steeds maar meer aan de zorg uitgeven is geen optie, vindt de RVZ. Dat zou ten koste gaan van andere sectoren. De RVZ weet hoe het je betaalbare en kwalitatief goede zorg kan blijven leveren. Trefwoord: efficiëntie.

Zorgaanbieders en verzekeraars zijn nogal lui, omdat ze voor de stijgende kosten een beroep op de overheid kunnen doen. De RVZ ziet wel heil in meer concurrentie, waardoor aanbieders en verzekeraars gedwongen worden de beste kwaliteit voor de beste prijs te bieden.
De gevolgen van dat idee zijn nu al bekend. Kijk uw polis er maar eens op na en vergelijk die met polissen van concurrerende verzekeraars. Bent u een 65-jarige vrouw, let dan goed op de vergoedingen voor fysiotherapie. U zult aardig wat moeten bijverzekeren. Uw premie wordt wel wat hoger.

De RVZ stelt ook dat efficiënter gewerkt moet worden. De winst die dat oplevert moet niet naar hogere salarissen voor de artsen, maar in de kwaliteitsverbetering worden geïnvesteerd. Da's mooi, de vraag is wel: hoeveel efficiënter kan er worden gewerkt. Misschien is één machine waar 20 astmatische kinderen elke week hun pufje aftappen goedkoper dan elk kind zijn eigen inhaler?

Welke keuzes ook gemaakt zullen worden, de RVZ wil dat de politiek die keuzes vooraf maakt en niet achteraf gaat korten als bepaalde kosten tegen blijken te vallen. Maar kunnen beleidsmakers en politici voldoende overzien welke kosten over pakweg 10 jaar een aanslag op de begrotingen zullen doen? Tien jaar geleden was veel minder bekend over het groeiend aantal chronisch zieke kinderen en hoeveel fysiotherapie een vergrijsd volksdeel precies nodig heeft. Laat staan dat we nu kunnen weten welke nieuwe ziektes de kop op zullen steken.

Nou ja, stelt de RVZ, dan kan je altijd nog alleen de echte zorgkosten betalen. Een bed in een verpleegtehuis, de medicatie en een zalfje voor doorligwonden zijn echte zorg. Wie wat meer wil, moet er zelf voor betalen. Dus een wat luxer tehuis en wat welzijn, in de vorm van een beter bed en een verzorger die af en toe eens een wandelingetje met je gaat maken, komt voor eigen rekening. Mensen moeten dan wel de kans krijgen hiervoor te sparen of bij te verzekeren.

Met dat laatste advies dwingt de RVZ de overheid de koopkracht wel overeind te houden. En verzekeraars moeten natuurlijk geen last hebben van welke krisis dan ook, anders verdampt al dat spaargeld weer.

De RVZ heeft gelijk: we hebben hier een behoorlijk dure gezondheidszorg. De meest gebruikelijke beheersing van die kosten bestond tot nu toe uit bezuinigingen. Die hadden dan weer vervelende gevolgen. Minder personeel in de zorg, waardoor de werkdruk toenam, het vak minder aantrekkelijk werd, er nog minder personeel is en van armoe dan maar minder douchebeurten en wat meer vastbinden in verpleegtehuizen een gewoonte werd.

Ondertussen gingen de verzekeringspremies omhoog werd het eigen risico verplicht en worden allerlei regelingen voor de zoveelste keer overhoop gehaald (onder andere de AWBZ).
Het helpt niet, de kosten blijven stijgen. De krisis in de zorg is een feit?

Het gekke is, we zijn door de eeuwen heen gezonder gaan leven. Betere hygiëne, betere voeding, de artsenij werd ook steeds beter, met als gevolg dat we langer leven en niet aan het eerste de beste kwaaltje doodgaan. De kwaliteit is dus verbeterd, de gezondheid is beter beheersbaar geworden, alleen de kosten niet. Kinderen overlijden niet meer aan een heftige bronchitis en ouder worden we allemaal, wat meer werk voor de fysiotherapeut blijkt op te leveren.

Is het dan niet beter ook eens andere keuzes te bestuderen dan kostenbeheersing alleen? Efficiëntie en kostenbeheersing is altijd goed. Ook al zouden we hier alleen maar een paar keer per jaar niet meer dan een verkoudheidje onder de leden hebben. Helaas zijn we zo gezond nu ook weer niet en niemand kan voorspellen of we dat ooit zullen worden.

Welke keuzes dan? Minder hygiëne, slechter voedsel en niet meer investeren in betere artsen? Eén virusepidemietje zijn gang laten gaan? Dat helpt ook niet. Het resultaat zou zijn: minder mensen die elkaar kunnen helpen. Het eind van alle zorg.

Wat wel kan is een rigoreuzere aanpak. Een rookverbod in horeca en openbare ruimtes? Prima, maar halfslachtig. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. In dit geval overspannen kroegbazen, gestresste rokers en dus een groter beroep op de ziektewet. Weer stijgen de kosten.
Waarom de hele tabaksindustrie niet ontmanteld? De tabaksplantages worden akkers waar hoogwaardig voedsel kan worden verbouwd, de rest van de industrie zorgt voor de verwerking en distributie van dat voer.

Maar ja, da's geen vrijheid. Dan maar zo duur mogelijk gezond proberen te blijven. Toch?

Belastingparadijs

Belastingparadijs

De belastingen zijn vaak onderwerp van gesprek op verjaardagen, de borrel op de werkvloer en in “de politiek”. Vooral geklaag. Bijna iedereen meent dat we veel te veel aan de staatskas moeten afdragen.

Daar heb ik niets aan toe te voegen. Mijn mening is dat ik graag de hoeveelheid belasting afdraag die bijvoorbeeld de gemiddelde topbestuurder moet betalen. Zonder te dreigen met vertrek naar het buitenland.

De roep om herziening van ons belastingstelsel komt vooral uit de hoek van VVD, Verdonk en aanverwanten. Men wil graag een veel eenvoudiger systeem, ook wel de vlaktaks genoemd. Een ideetje waar ook de SER heil in ziet. Deze adviesraad ziet mogelijkheden in een tweetaks: een uniform tarief voor iedereen, gecombineerd met een toptarief voor de hogere inkomens.

Voordelen zouden onder andere zijn dat de administratieve kosten voor de overheid veel lager worden en de hogere inkomens niet hoeven te zuchten onder een zware belastingsdruk.
Het is natuurlijk ook niet leuk een miljoen euro op je salarisstrook te zien staan en maar 500 duizend euro op je bankrekening te zien. Een groot deel van dat inkomen is bijeengebracht door de mensen die je producten kochten en je werknemers die het spul aan de man brachten, dus op deze manier zien die, via de belastingen, er nog iets van terug. Maar zuur is het wel. En de constructie veel te ingewikkeld.

Nadelen van een vlaktkaks zouden zijn dat dit solidariteitsprincipe komt te vervallen (hogere inkomens verlichten de lasten van de lagere inkomens). Bovendien vrezen sommige deskundigen dat de koopkracht voor veel mensen achteruit zal gaan en de overheid een te groot precentage moet rekenen om aan de vereiste inkomsten te komen.

Voorlopig dus geen vlaktaks. Volgens mij moet het die kant ook niet op. Vorige maand schreef ik hier dat we niet naar een vlaktaks moeten en het huidige 4-taksstelsel ook wel op de helling kan. Nee, iedereen zijn eigen tarief.

Mag ik, weer, eens een wild idee lanceren? Een belastingstelsel waarbij een klein 120.000 mensen er op achteruit gaan (de allerhoogste inkomens), ruim 1,5 miljoen mensen hetzelfde blijven betalen en ruim 7,5 miljoen mensen er op vooruit gaan. Samen betalen ze genoeg belasting om de rijksuitgaven te bekostigen.

Alle andere belastingen kunnen worden afgeschaft, omdat alleen de belasting op de individuele inkomens genoeg zijn voor een sluitende rijksbegroting. Geen BTW dus, geen accijnzen en andere belastingen. Voor veel mensen zou dat de koopkracht juist verhogen.

Maar aftrekposten zijn ook niet meer nodig, evenals zorg- en huurtoeslagen. Het maakt de verwerking van de aangiften een stuk eenvoudiger en dus goedkoper.

Nadeel is dan weer dat de overheid met de belastingen geen gedragsveranderingen kan aansturen. Geen kilometerheffing, dus dan zal je zien dat iedereen als een gek gaat rondrijden, met alle nadelige gevolgen vandien. Da's jammer.

In mijn belastingstelsel gaan we van een viertaksstelsel naar een 48-taksstelsel. Geen gedoe met schijven, maar een percentage per inkomen of inkomensgroep.

De inkomens tot 13.000 euro bruto per jaar vrijgesteld. Vanaf 14.000 euro begint men voorzichtig aan belasting te betalen. Het begint met een tarief van 4 procent. Via niet al te grote stappen loopt dat uiteindelijk op tot 53 procent voor inkomens vanaf 1.500.000 euro. Zie deze excelsheet voor een uitgewerkt overzicht.

De inkomens vanaf 70.000 euro gaan er op achteruit, de inkomens tussen 41 en 69 duizend euro blijven hetzelfde netto-inkomen houden en de rest gaat er op vooruit. Maar omdat alle andere belastingen komen te vervallen zal bijna niemand er veel pijn van lijden als er een procentje of twee meer naar de belastingdienst moet.

Nu heb ik voor de berekening voor het grootste deel de inkomens van 2005 en 2006 gebruikt. Bovendien zijn voor de gegevens van de inkomens boven de 70.000 euro alleen de salarissen vermeldt van bestuurders van beursgenoteerde bedrijven en de topfunctionarissen in de non-profitsector. Daarmee mis ik waarschijnlijk nog een deel andere topinkomens.

De belastingopbrengst van dit nieuwe stelsel blijkt groot genoeg om de rijksuitgaven van 2007 te dekken. Daar zit dus een marge die gebruikt kan worden ter compensatie van nadelige effecten.
Bijvoorbeeld: de kilometerheffing vervalt en kan niet gebruikt worden om de productie van schonere auto's te stimuleren. Dat kan dan weer wel uit die marge worden betaald.

En de aardgasbaten kunnen volledig aan innovatie van energiebronnen worden besteed.

Ik ben maar een leek. Mijn rekenkunsten heb ik op de Pabo geleerd, dus kun je op je tien vingers natellen dat er hier misschien iets niet klopt. Het gaat mijn pet te boven om te berekenen wat de exacte gevolgen voor ieders koopkracht zullen zijn. Ik meen dat we er beter van worden.

Ik til verder niet zo zwaar aan het nadeel dat met wegvallende accijnzen ongezond of milieubelastend gedrag niet meer te veranderen valt. Dat gebeurt met het huidige stelsel ook niet. Wel vervelend is dat iemand die alleen maar fietsend het werk gaat, in mijn nieuwe stelsel wat mee betaalt voor de rommel die een autorijder veroorzaakt. Maar omdat iedereen aan alles meebetaalt, wordt de noodzaak om eens goed over de politieke keuzes in het stemhokje na te denken wellicht wat groter.

Wat denk jij? Zou dit kunnen werken?