Tag archieven: stakingen

Rutte's Onrust.

Crap Rutte valt niet te benijden. Vol enthousiasme wil hij het land er bovenop helpen, maar hij komt er maar niet aan toe. Het ene Europese overleg na de andere Eurovergadering kosten hem zijn dure tijd op zijn agenda. Bovenaan die agenda staat nog steeds:“Iedereen zal er iets van voelen”. Daar staat dan wel een beloning tegenover. We krijgen dit prachtige land terug.

Steeds meer mensen maken zich ongerust over de staat waarin dat land zal verkeren, op het moment dat het teruggegeven zal worden. Sterker nog, steeds meer mensen komen in beweging en proberen die zaken te redden, die zij prachtig vinden. Men begint blijkbaar te voelen, wat Rutte’s redding betekent. Het wordt alsmaar onrustiger in de samenleving. Het is nog niet zover dat het Binnenhof volstroomt en wordt omgedoopt tot Neerlands Tahrirplein, zoals Britse demonstranten hun Trafalgar Square
wel een jasmijntintje gaven, toen ze zit weekend te hoop liepen tegen hun bezuinigingen.

In Nederland lijkt een tsunami aan lokale acties aan te zwellen. Toen het kabinet Rutte van start ging, kreeg het meteen al een
hete december voor de kiezen. De maatschappelijke onrust was in de eerste maanden van het nieuwe kabinet al even groot als alle maanden daarvoor. In 2010 manifesteerde de maatschappelijke betrokkenheid van de burgers zich in 34 acties. Een gemiddelde van 2,8 per maand. De meesten betroffen arbeidsconflicten (50%), zoals cao-onderhandelingen en reorganisaties. De bezuinigingsplannen scoorden wel al 47% van alle onrust.

Het eerste kwartaal van 2011 zit er bijna op en we zien een fikse opleving van acties tegen de bezuinigingen. In de eerste drie maanden zijn er al 40 acties gevoerd, een gemiddelde van 13,3 per maand.. Daarvan betrof 68% de bezuinigingen. Arbeidsconflicten waren goed voor 25% van de acties.
In januari leek de rust terug te keren. Slechts acht acties, na de tien van december. Maar dat was snel anders. In februari werden er twaalf acties gevoerd en in deze maand staat de teller al op twintig. In drie maanden tijd is de maatschappelijke onrust al 15 procent groter dan heel 2010.

Vooral in het onderwijs is de onrust het grootst. Acties tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs blijven elkaar opvolgen. De kabinetsplannen met het speciaal onderwijs brengen ook steeds meer mensen op de been. Maar ook de dreigende sluitingen van bibliotheken, zwembaden en club- en buurthuizen leiden tot tal van lokale acties. De actiebereidheid lijkt alleen maar groter te worden.
In dit exceldocument de laatste stand van zaken.

Wat kan Rutte doen om de onrust te beteugelen? De plannen doorzetten en er een schepje bovenop doen, zoals bij het
speciaal onderwijs is aangekondigd? Of de plannen bijstellen? Ik ben geen regeringsadviseur, maar dat laatste lijkt mij het wijste, wil het rustig blijven in dit prachtige land. Laat ik eerlijk zijn, het gaat mij ook om mijn eigen rust.

Als werkende in de daklozenopvang heb ik met twee zaken te maken. Minder personeel en meer daklozen. Dankzij de bezuinigingen doen we het werk met minder collega’s. Ach, wat harder werken, ook al dreigt er een slechtere cao uit de bus te komen, dat moet een betrokken burger er voor over hebben.
Maar hoe gaan we dat redden, nu het aantal nieuwe daklozen toeneemt? In 2009 hadden we hier gemiddeld twee aanmeldingen per week. In 2010 is dat opgelopen tot gemiddeld vier per week. Nu staat die teller al op gemiddeld zes per week. In nog maar drie maanden tijd. Elke dag komen er meer dan honderd individuen over de vloer, die onze opvang op de een of andere manier nodig hebben.

Ik ben Rutte’s onrust eigenlijk wel zat.

Stemmen voor rust of voor Rutte?

Protest In het vrije en democratische Nederland is de stembus een zwaar onderschat middel om een beetje rust in de tent te krijgen. De stembusuitslag bij de Tweede Kamerverkiezingen leidde tot een kabinet, dat de maatschappelijke rust niet ten goede komt. In de paar maanden dat Rutte I op gang kwam, werd het ineens ook een stuk drukker op de straten. Bevolkt met mensen die onrustig werden van de crisis- en herstelplannen.

Op de installatie van het kabinet Rutte volgden
drie maanden van maatschappelijk onrust, die culmineerde in een hete december. In heel 2010 waren er 34 tekenen van maatschappelijke onrust. Een groot deel (50%) betrof arbeidsconflicten (cao-onderhandelingen, reorganisaties, etc.), maar een bijna even groot deel (47%) betrof de bezuinigingsplannen van Rutte.
Dit jaar lijkt de onrust over Rutte’s plannen sterk toe te nemen. In twee maanden tijd waren er 19 onrustige momenten op de straten. De meeste arbeidsconflicten lijken opgelost en zijn voor nog maar voor 32% deel van de roering. De acties tegen de bezuinigingen zijn opgelopen tot 58 procent.

Februari is nu de topmaand van maatschappelijke onrust geworden (zie
dit exceldocument met een overzicht van alle onrust in 2010 en 2011). Het lijkt er toch sterk op dat crisismanager Rutte de grootste maatschappelijke onrust over zich heen krijgt. In 2008 schreef ik hier dat van alle premiers na 1945, Willem Drees en Jan Peter Balkenende degenen zijn, die veel volk in beweging kregen. Heeft Rutte soms een verborgen agenda en wil hij Drees en Balkenende naar de loef steken?

Het is iets om over na te denken voor je woensdag naar de stembus gaat. Rutte benadrukt hoe belangrijk deze verkiezingen zijn, om zijn plannen te steunen. Plannen waar steeds meer mensen erg onrustig van worden. De eerste gevolgen zijn voor velen al merkbaar geworden. Banen staan op het spel, groeiende onzekerheid over de financiële gevolgen en het wordt steeds duidelijker welke voorzieningen we gaan missen of meer voor moeten betalen. De onrust zal er alleen maar groter van worden.
Stem je woensdag voor Rutte of voor rust?

Een hete december

Protest De kou is even uit de lucht. Of het de warmste winter wordt, moeten we nog zien. Maar het lijkt wel de heetste te worden. Kabinet Rutte en Wikileaks zijn blijkbaar in staat een vuur van actiebereidheid aan te wakkeren.
In augustus
schreven we hier nog dat Nederland niet voorop loopt, als het om protestacties gaat. Moeten we dat in deze feestmaand herzien?

In augustus stonden er 13 acties op de teller, waarvan de meesten arbeidsconflicten betroffen. Na de installatie van het kabinet Rutte voeren acties tegen bezuinigingen de boventoon. En kou of niet, de climax ligt in deze maand. Met tien landelijk bekend geworden acties scoort december ver boven het maandgemiddelde van 2,8 acties per maand.
Drie acties gingen nog over arbeidsconflicten, waarvan die bij TNT Post de bekendste is. Bij superkruidenier AH zijn gisteren wilde stakingen uitgebroken. Zes acties waren tegen de bezuinigingen gericht. Eén actie (de cyberaanvallen op websites) vloeide voort uit de Wikileakskwestie, gevolgd door een kleine demonstratie.
De maatschappelijke onrust is deze maand dus een stuk groter dan de arbeidsonrust. Het een kan nog wel met het ander te maken hebben, want bezuinigingen zullen tot verlies van banen leiden.

In
dit overzicht (exceldocument!) staat de onrust van 2010 op een rijtje. Daar staan niet alle, meer lokale acties bij. Zo waren er het eerste halfjaar al tal van plaatselijke acties van ambtenaren, burgers en belangenverenigingen, die acties voerden tegen gemeentelijke en provinciale bezuinigingen.
Wat rondneuzend op internet leverde al vrij snel een even grote lijst op. Tel je die acties mee dan zit het maandgemiddelde aan maatschappelijke onrust nu op bijna 6 acties per maand.

Rutte gaat misschien een paar records breken. Hij is de nummer één van jongste premiers. Maar hij is nog maar pas begonnen aan zijn magnus opus, of hij heeft de heetste decembermaand al voor de kiezen. En dat, terwijl de gevolgen van de aangekondigde bezuinigingen nog niet overal voelbaar zijn.

Zijn voorganger Balkenende, kreeg ook al te maken met stijgend ongenoegen. Wat aantal stakingen betreft had hij het echter redelijk rustig. Daarmee staat hij op de zesde plaats, ver achter Willem Drees en nog net boven Den Uyl (zie ook dit
artikel uit 2008). Maar aan de acties deden wel steeds meer mensen deel. Wat aantallen actievoerders betreft staat Balkenende nummer één. Boven Lubbers en Den Uyl, ver boven Drees (zie ook het tweede artikel uit 2008).
En dan hebben we het alleen over arbeidsonrust. Acties tegen CO2-opslag, bezuinigingen of de gebrekkige openbaarheid van de diplomatie zijn daar niet meegerekend.

Zal Rutte de grootste maatschappelijke onrust van de laatste 65 jaar over zich heen krijgen?

Wij staken niet?

Wij staken niet? Een niet nader genoemd Europees agentschap zegt dat Nederlandse werknemers weinig staken. Tussen 2005 en 2009 gingen er gemiddeld 5,7 werkdagen verloren aan arbeidsonrust.

In Europees verband is dat erg weinig. Lang voor de Europese eenheid was de actiebereidheid veel groter. Maar vlak na de 2e Wereldoorlog, en na de kabinetten Drees, daalde het aantal werkonderbrekingen drastisch.
Als we eens kijken welke Nederlandse premiers de meeste arbeidsonrust voor hun kiezen kregen, dan spant Drees de kroon. Balkenende komt zelfs pas op de 6e plaats, net na Wim Kok (lees meer in eerder artikel op dit weblog).

Onder Balkenende steeg de arbeidsonrust wel weer wat. Maar meer omdat bij de wel gevoerde acties een steeds grotere deelname kenden. Balkenende laat, wat aantal deelnemers betreft, Lubbers en Den Uyl achter zich (lees
ook dit artikel).

Maar vergeleken bij andere landen, kloppen de bevindingen van het agentschap wel. Dat geldt niet alleen voor arbeidsstakingen, ook stakingen en acties tegen het regeringsbeleid komen hier amper van de grond. Vorig jaar ging nog 3 procent van totale franse bevolking, of 6 procent van de franse beroepsbevolking, de straat op om te demonstreren tegen de maatregelen tegen de crisis. Vergelijk dat eens met 2004, toen slechts 1 procent van de Nederlandse bevolking, ofwel 3 procent van de beroepsbevolking, tegen het beleid van Balkenende II demonstreerde. Voor een echt grote actie moeten we terug naar 1983, toen 3 procent van de bevolking hier het tegen de kernwapens opnam (lees
meer in dit artikel).

Toch zal een komend kabinet moeten oppassen. De actiebereidheid lijkt toe te nemen. Dit jaar zijn in het eerste halfjaar al 13 stakingen gevoerd. De grootste en langstdurende waren de ambtenarenstakingen (
de vuilnismannenstaking als climax) en de acties van schoonmakend personeel. Van februari tot juni zorgden die voor heel wat arbeidsonrust. De schoonmakers boekten nog het meeste succes en dwongen niet alleen een loonsverhoging af, maar ook verbetering van hun werkomstandigheden.

Daarnaast waren er veel kleinere, minder langdurende acties. De meesten betroffen de cao-onderhandelingen. Maar er waren ook acties ook een beter sociaal plan af te dwingen en twee wilde stakingen om een enkele collega te redden.
Januari: na eerdere acties in Arnhem en Apeldoorn werden verdere acties afgeblazen bij de cao-onderhandelingen bij AkzoNobel. Een principeakkoord was voldoende om bij DSM de stakingen weer even de kast in te stoppen. In de havens stak een wilde staking de kop op om een chauffeur, verdacht van overmatig ziekteverzuim, van ontslag te redden.

In maart staakten
werknemers van Nefit omdat hun bedrijf ging verhuizen. In april steeg de arbeidsonrust, door acties bij de cao-onderhandelingen bij ECT (Rotterdamse havens), dreigde een actie bij bloemenveiling FloraHolland en dwongen de werknemers bij Johma een beter sociaal plan af. Een tussendoortje was de wilde staking, alweer in de Rotterdamse havens, wegens het dreigend ontslag van een kraanmachinist, die een ongelukje had veroorzaakt.
In juni werden de acties afgerond (al in april begonnen) bij de cao-onderhandelingen in de zuivelindustrie. De actiebereidheid was zo groot dat zelfs na het bereiken van een akkoord sommige werknemers maar moeilijk weer aan het werk te krijgen waren. Verder in juni nog acties bij Forbo Novilon in Coevorden en was een dreiging van acties bij Nedcoat voldoende om de werkgever zover te krijgen over een beter sociaal plan te praten.

De vakbonden en hun leden hebben hun tanden laten zien. Een komend kabinet zal daar toch rekening mee moeten houden, tenzij men het wel best vindt dat het vuilnis zich volgende keer een jaar lang op onze stoepen ophoopt. Ook zal meer inzet van een kabinet worden verwacht bij bedrijfssaneringen. Bij
Organon Oss gaven werknemers al een eerste waarschuwing.

Ben benieuwd of Nederland over een jaar of twee nog steeds in de onderste regionen van de stakingslijsten staat.

De krisis van hun, de oplossing van ons?

De krisis van hun, de oplossing van ons? De krisis is van hun, de oplossing is van ons. Met die leus legden 2,5 miljoen mensen in Frankrijk het werk neer om te protesteren tegen het krisisbeleid van hun regering. Volgens de politie waren het er maar 1 miljoen. Neem je het gemiddelde dan gaat het nog om 1,75 miljoen deelnemers.

Dat is zo'n 3 procent van de totale franse bevolking en 6 procent van de franse beroepsbevolking. Dat zijn kleine percentages maar aantallen die je in Nederland niet gauw op straat krijgt.
Ter vergelijk: in 2004 ging slecht 1 procent van het ganse volk, of 3 procent van het werkend deel der natie de straat op tegen het beleid van Balkenende II. De allergrootste demonstratie in Nederland (3 procent van de bevolking) ging niet over werk en krisis, maar over de plaatsing van kernwapens. In 1983 trok dat 550 duizend mensen.

In eerdere artikelen op dit weblog schreef ik dat de arbeidsonrust onder de kabinetten Balkenende een licht stijgende trend vertoont. Toch moet Jan-Peter nog 5 premiers boven zich dulden, als het gaat om het aantal stakingen sinds 1945 (zie “Arbeidsonrust” van 7 juni vorig jaar).
Het CBS meldde vorig jaar dat er minder arbeidstijd verloren is gegaan aan stakingen. Maar behalve stakingen, werden er ook tal van ander acties gehouden. (demonstraties, petities, handtekeningacties, werkonderbrekingen, etc.).
Het aantal deelnemers van al die arbeidsonrust was bij elkaar zo groot, dat Balkenende zijn voorgangers flink heeft overtroffen (zie “
Makkers staakt… uw wild geraas“van 8 juni 2008).
Zal het Franse voorbeeld europese navolging krijgen en ook Nederland een eigen oplossing van de krisis opeisen?

Voor een compleet kabinetsbeleid gingen Balkenende en companen eerst nog 100 dagen het land in om ons aan te horen. Dat blijft nu achterwege, dus het zou logisch zijn als hier massaal om overleg met de bevolking zou worden gevraagd. Als hier, net als in Frankrijk, 6 procent van de beroepsbevolking zich gaat roeren, dan scoort Balkenende daarmee de op een na grootse actie in onze geschiedenis en da's best iets om trots op te zijn, toch?

Het zal er niet van komen. Financiële goeroes als Nout Wellink van De Nederlandse Bank en Ben Bernanke van de Amerikaanse Federale Reserve laten geluiden horen dat het allemaal wel meevalt.
Wellink verklaart dat de werkloosheid wel op zal lopen, maar dat onze welvaart nog op aardig peil zal blijven. En Bernanke ziet al eerste tekenen van herstel.
Hij voegt daar wel aan toe dat er niet teveel kritiek op de overheidsplannen moet zijn, anders schiet het niet op.

Nou, die eigenzinnige Fransen doen maar. Wij blijven wel rustig thuis en wachten in alle vertrouwen op de wijsheid van onze regering.

Makkers staakt….uw wild geraas.

DwarsliggersIn het artikel van gisteren werd vermeld dat onder de kabinetten Balkenende relatieve arbeidsrust heerst. Zeker vergeleken met de periode vlak na de tweede wereldoorlog en tijdens de kabinetten van Lubbers en van Agt, heeft Balkenende weinig met dwarsliggers te maken.

Dat kan nog veranderen. De database van het IISG laat zien dat het aantal stakingen langzaam aan toeneemt. In 2002 nog maar 24, in 2006 waren het er al 38.

2002

2003

2004

2005

2006

24

27

21

35

38

Maar er is nog een detail dat doet vermoeden dat de arbeidsonrust wellicht groter is dan de cijfers op het eerste gezicht doen vermoeden.
In een statistiekje van het CBS zien we dat in 2002 nog veel
arbeidstijd verloren ging aan stakingen, maar daaarna aanzienlijk minder. Maar het aantal werknemers dat bij dat soort actie was betrokken nam tot 2006 flink toe. Minder acties, maar grotere actiebereidheid?

Ook de database van het IISG laat zien dat die actiebereidheid onder Balkendende behoorlijk is toegenomen. Behalve stakingen werden er ook op andere manieren actie gevoerd.
Als we alle naoorlogse premiers op een rijtje zetten en kijken hoeveel dwarsliggende werknemers betrokken waren bij andere acties (demonstraties, petities, handtekeningacties, werkonderbrekingen, etc.), dan blijkt onder Balkenende de arbeidsonrust ineens een stuk groter.

Stakingen

Overige

Aantal deelnemers

Drees

969

Balkenende

389005

Beel

734

Lubbers

251980

Lubbers

656

Den Uyl

53840

van Agt

338

de Jong

25972

Kok

327

Beel

14432

Balkenende

235

Kok

11514

den Uyl

195

van Agt

10875

de Quay

156

Drees

1257

Schermerhorn

155

Marijnen

440

Marijnen

140

Zijlstra

415

de Jong

132

De Quay

156

Biesheuvel

89

Schermerhorn

155

Cals

21

Biesheuvel

119

Zijlstra

10

Cals

21

Begrijpt u nu dat Balkenende het gevoel heeft dat wij een volk van klagers zijn? Het volk mort in grote getale. Balkenende is groot voorstander van slechts één soort staking: Makkers staakt uw wild geraas.

Tot nu toe hadden de meeste acties betrekking op cao-onderhandelingen met als meest centrale punt de lonen.
In een paar gevallen ging het om acties voor behoud van werk en tegen bedrijfssluitingen en/of overnames (Nedcar, Philips, Akzo, Unilever).
Grote werknemersacties met duidelijke eisen voor een werknemersgezind beleid betreffende de topsalarissen, het ontslagrecht en de pensioenen (vergrijzing) hebben we nog niet op straat gezien.

Ik ben benieuwd wat het antwoord van de werknemers zal zijn, als Balkenende nog met dit kabinet klip en klare plannen aflevert aangaande die drie thema's.
Of zou-ie dat uitstellen omdat-ie niet wil eindigen als de premier met de meeste arbeidsonrust in zijn regeerperiode?

Arbeidsonrust

Arbeidsonrust Na gedane arbeid is het goed rusten. Lekker onderuit op de bank, de aftrap van de EK bekijken of de vrouwen finale tennis op Roland Garros. Er zijn natuurlijk altijd mensen die van geen ophouden weten en ook het weekend volstoppen met activiteiten. Zoals een gastlogje voor een ander weblog schrijven. Of mensen die niet werken, maar wel actief zijn: de stakingen in het streekvervoer gaan de zevende dag in.

Een staking kan de rust goed in de war schoppen. Maar het valt met de arbeidsonrust nog reuze mee. Zo vlak na de oorlog werd er veel vaker gestaakt. Naar mate we rijker werden, nam ook het aantal stakingen af.
Op de website van het IIGS (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) staat een door Sjaak van der Velden gemaakt
database van stakingen vanaf 1372 tot 2006.

Als ik de bekendste stakingen van 2007 en 2008 erbij reken dan hebben de laatste 63 jaar de werknemers zo'n 4142 keer het werk neergelegd. Dat is aanmerkelijk minder dan de 63 jaar daarvoor. Toen waren10.727 stakingen goed voor de nodige onrust.

De arbeidsonrust in de vorm van stakingen neemt dus sterk af. In de 40-er jaren nog ruim 1200 stakingen, na 2000 staat de teller op 240.

40'er jaren

50'er jaren

60'er jaren

70'er jaren

80'er jaren

90'er jaren

na 2000

1265

687

341

577

542

490

240

Onder de kabinetten van Balkenende lijkt de arbeidsonrust toch weer wat toe te nemen. Zijn voorganger, Kok, had in zijn laatste jaar met 26 stakingen te maken, Balkenende scoorde in 2006 alweer 38 stakingen.
De stakingen lijken ook wat pittiger te worden. De huidige staking bij het streekvervoer lijkt nog lang niet ten einde. En de politie-acties mochten er ook wezen, wat duur en omvang betreft.

Balkenende stoort zich behoorlijk aan de klagers onder het volk. Horen stakende werknemers ook tot het klagend deel der natie en maken ze JP's leven zuur?

Het valt nog mee. Als we er vanuit gaan dat Balkenende IV de rit uitzit, daarna op zijn lauweren zal rusten en niet meer terugkeert in de politieke arena en er de komende jaren geen stakingen meer plaatsvinden, dan krijgen we dit overzicht (links de zittingduur van MP's in dagen, rechts het aantal stakingen):

Zittingsduur

Stakingen

Lubbers

4309

Drees

969

Drees

3789

Beel

734

Kok

2891

Lubbers

656

Balkenende

2612

van Agt

338

van Agt

1787

Kok

327

den Uyl

1683

Balkenende

235

de Jong

1553

den Uyl

195

de Quay

1527

de Quay

156

Beel

912

Schermerhorn

155

Biesheuvel

675

Marijnen

140

Marijnen

630

de Jong

132

Cals

587

Biesheuvel

89

Schermerhorn

374

Cals

21

Zijlstra

134

Zijlstra

10

De christelijke MP's verzamelden 2511 stakingen. Louis Beel (KVP) en Ruud Lubbers (CDA) het zwaar te verduren. De sociaal-democraten kregen er 1646 aan hun broek, met Drees als topper.
Balkenende doet het beter dan Dries van Agt, maar weer wat slechter dan Den Uyl.

De licht stijgende trend in waar Balkenende mee te maken heeft, baart wel zorgen. Gemiddeld hebben we het goed, maar steeds vaker lopen cao-onderhandelingen op stakingen en andere acties uit.
Heeft Balkenende de boel nog wel onder controle of hoeft hij niet bang te zijn dat “gansch het raderwerk” stil zal vallen?