De PvdA presenteerde het verkiezingsprogramma en vooral de vernieuwing van de belastingen trekken de aandacht. Maar Job Cohen kondigde ook aan de democratie te willen vernieuwen.

In het verkiezingsprogramma staan, behalve bekende retoriek over het vertrouwen winnen van de burger, weinig concrete voorstellen voor die nieuwe democratie. Het meest expliciete voorbeeld is het inperken van hare majesteit’s invloed op de regering.
Zo staat het niet letterlijk in het programma (zie pagina 48 en 49 van het conceptstuk). Maar de PvdA wil het adviesrecht van de Raad van State afschaffen. De voorzitter van die Raad is de koningin.

Het kan ook een poging zijn de adviserende invloed van CDA-huize om zeep te helpen. Die partij heeft 5 leden in de raad. De PvdA heeft er 2, de VVD en D66 elk één. De overige acht leden zijn niet partijgebonden. En dan heb je Beatrix en Willem-Alexander nog.

De motivering die de PvdA aandraagt: de Kamer moet een sterkere rol krijgen. In dit geval moet de Eerste Kamer de rol van de Raad van State overnemen.
Nu zal niemand er erg rouwig om zijn een als dit relikwie uit 1531 wordt afgeslankt. Vooral ook omdat de adviezen van de Raad van State lang niet altijd serieus worden genomen door de regering. Menig advies gaat de prullenbak in. Daarnaast krijgt de regering er soms een tik op de vingers van de eerbiedwaardige raadsleden.

Zo maakte de Raad vandaag bekend dat het kappen van het Schinveldse bos onterecht was. De NAVO had last van de bomen en in 2006 besloot het kabinet het bos te rooien. De Raad van State vindt nu dat de argumenten daartoe onvoldoende waren en er dus niet gehakt had mogen worden.
Een flutuitspraak, want van weinig praktische betekenis. Tenzij het huidige kabinet wordt verplicht een nieuw bos aan te planten. Maar zover gaat de Raad niet.

Wat de adviezen betreft herinnert u zich misschien nog wel hoe de Raad de AOW-plannnen afkeurde en de regering die afkeuring naast zich neerlegde. Ook vond de Raad de inmiddels aangenomen crisis- en herstelwet onvoldoende en kreeg de kilometerheffing een negatief advies.
Maar de PvdA wil om een nog begrijpelijker reden van het gezeur van de Raad van State af.

De huidige demissionaire regering wilde, onderleiding van PvdA-minister Ter Horst, een nieuwe grondwet. De Raad van State oordeelde echter dat er eigenlijk geen goede redenen zijn tot een drastische wijziging van de grondwet.
Desondanks installeerde Ter Horst een staatscommissie, die de veranderingen moet voorbereiden. Daarbij passeerde ze ook nog eens de Tweede kamer, die liever eerst met de minister van gedachten wilde wisselen voordat er een voorstel op tafel komt. Logisch want Ter Horst stelde zich een nieuwe grondwet voor waarin geregeld zou worden dat grondwetswijzigingen voortaan niet zo makkelijk kunnen worden ingevoerd (lees meer in wat er op dit blog over werd geschreven).

Hier negeerde het kabinet, inclusief de PvdA, de Raad van State èn de Tweede Kamer. Nu stelt de PvdA een Nationaal Democratisch Akkoord voor. Want “we moeten wegen vinden om het vertrouwen van de burger in het proces van de democratie terug te winnen. We moeten nieuwe wegen vinden om de burger in het proces van de democratie serieus te nemen”, aldus het concept verkiezingsprogramma.
Dat Nationaal Democratisch Akkoord moet door behoedzaam en zorgvuldig overleg tot stand komen, omdat voor een nieuwe democratie ook grondwetswijzigingen nodig zijn.

Heeft de PvdA ineens ook “lessons learned” en heeft het spijt van de spoed waarmee Ter Horst een nieuwe grondwet wilde?
En dan wel de Raad van State afschaffen en geen duidelijke voorstellen noemen voor een nieuwe, sterke democratie? Gooi geen oude schoenen weg, voor je een paar goede nieuwe hebt, lijkt mij.