De werkgevers willen de regering ter wille zijn en het leger der werklozen aan de slag helpen. Het zoveelste banenplan? Jawel, na de werkverschaffing in de crisisjaren en de banenpools, de Melkertbanen die ID-banen werden en tal van andere banenplannen, komen de werkgevers nu ook met een banenplan. En wat gaat ze dat kosten? Een grijpstuiver. De overheid moet voor de helft bijdragen aan het nobele plan dat net zo goed Stuivertje wisselen mag heten, omdat de werkgevers alleen 200.000 landurig werklozen aan een baan zullen helpen als de regering belooft op de aanstaande participatietop het ontslagrecht zal versoepelen. Werklozen als wisselgeld dus.
Nu werd vorige week bekend dat de werkloosheid nog nooit zo laag is geweest de afgelopen vier jaren. Slechts 347.000 mensen zaten gedwongen naar hun werkloze handen te turen. Als er de komende drie jaar geen werklozen bij komen zal dat dankzij de werkgevers dus zakken naar een krappe 147.000 arbeidsreservisten.
Dat is mooi en nog mooier is dat de werkgevers beloven de langdurig werklozen aan echte banen te helpen. Geen flauwekul-jobs zoals bij de Melkertbanen nog al eens het geval was. Nee, echt werk. Met een opleiding erbij als dat nodig is. De allermooiste zinsnede uit het nieuwe banenplan is dat de werkgevers er naar streven de aangenomen werklozen na een jaar aan een vaste baan te helpen.
Er naar streven? Wat is dat nou? Geen keiharde garanties? Maar wel eisen dat het ontslagrecht wordt versoepeld. Ik adviseer de overheid het ontslagrecht pas serieus te bespreken als de werkgevers de komende drie jaren voldoende hebben bewezen dat hun banenplan ook echt werkt. Eerst die 200.000 vaste banen en een lagere werkloosheid, dan zullen we wel weer verder zien. Want tot op vandaag de dag wordt er nog steeds al te soepeltjes ontslagen.
Natuurlijk, een beetje ontslag is een hinderpaal voor de werkgever. Vervelende vakbonden die de beste ontslagregeling voor hun leden er uit willen slepen, rechters die al gauw een ontslag goedkeuren als er maar een paar maanden vertrekpremie tegenover staat en niet te vergeten die irritante economie zelf. Die doet maar wat. Het ene moment kunnen werkgevers zo een paar duizend werknemers gebruiken omdat het zo goed gaat met de economie, even later zitten ze ermee opgescheept omdat een stijgende olieprijs hun concurrentiepositie ondermijnt en ze beter die werknemers weer naar huis kunnen sturen om een uit de kosten te blijven.
Nee, die economie is onvoorspelbaar en daar kunnen de werkgevers weinig aan doen. Behalve dan het ontslagrecht versoepelen. want is de nood weer eens aan het werk, dan kan de werkgelegenheid van het bedrijf gered worden door een paar mensen over te dragen aan het sociale vangnet van de overheid.
Het is huichelarij van de hoogste soort. Als er geen werkloosheid zou zijn, gedijt de soort economie die wij hier kennen niet goed. Want die economie draait alleen prima als de loonkosten binnen de perken blijven. En hoe hou je die kosten laag? Door de werkloosheid op peil te houden. Als iedere beschikbare arbeidskracht al een baan heeft dan moeten werkgevers maar zien hoe ze eventuele vacatures vervuld krijgen. Dat lukt dan alleen maar als er een beter salaris of leuke extraatjes worden aangeboden. Want waarom zou iemand anders van werkgever willen wisselen?
Maar hogere salarissen leiden net zo goed tot duurdere producten als een te groot tekort aan vakkrachten. Als er te weinig metselaars zijn, dan kunnen die paar vaklui hogere prijzen bedingen, want het werk moet wel gedaan worden. De vicieuze cirkel van de vrije markteconomie. Te weinig werklozen is niet goed, teveel ook niet. Dus zal het aantal werklozen precies zo groot moeten zijn dat er genoeg mensen zijn die voor een lager salaris een baan accepteren en de rest met overheidssubsidie aan het werk geholpen wordt. Dat laatste stellen nu de werkgevers ook voor. Hun banenplan moet voor de helft door de overheid mede gefinancierd worden. Maar dan wel zonder de garanties die ook de overheid nooit heeft kunnen bieden. Het verlagen van het aantal werklozen is niet het werkelijke doel van de werkgevers. Versoepeling van het ontslagrecht wel, want arbeid is het geld waar de werkgevers geheel naar eigen goeddunken over wensen te beschikken. Dit banenplan is weer een typisch geval van overbodig.