Ruimtelijke ordening bezorgt bestuurders en planologen steeds meer kopzorgen. Het wordt bijvoorbeeld alsmaar lastiger ruimte te vinden waar men het zo geplaagde hoofd te ruste kan leggen, als magere Hein is langs geweest.

De burgemeester van het zuidfranse Sarpourenx heeft een uitstekende oplossing. Hij wil het overvolle kerkhof met een luttele 400 m2 uitbreiden naar het aanpalende stukje landbouwgrond ter grootte van 5000 m2. De boer heeft bezwaren en de rechter verbood de uitbreiding. De burgemeester verbied nu zijn ingezeten te overlijden. Wie toch binnen de gemeentegrenzen sterft, riskeert een fikse boete.

De maatregel is natuurlijk bedoeld als protest tegen het rechterlijk besluit.
Vorig jaar was er een soortgelijk geval in Cugnaux (Haut-Savonne). Daar wilde de burgemeester een stukje van de naburige militaire basis vorderen.
Op last van Defensie stak ook daar een rechter er een stokje voor, waarop de burgervader een sterfverbod afkondigde. Na een volkspetitie besloot een hogere rechter dat de militairen best een stukje af konden staan en in Cugnaux mag men aan het graven slaan.

Nou zijn die franse kerkhoven een geval apart. De graven worden opgetuigd met complete bouwwerken. Dat levert fraaie monumentjes op, maar neemt wel erg veel ruimte in beslag.
Dat is in nederland heel anders geregeld. Hier moeten grafzerken aan voorgeschreven maten voldoen. Plaats je een iets te groot object op het graf, dan wordt dat onverbiddelijk verwijderd.

Denk niet dat dit een klein probleem is. In nederland moet elke vierkante centimeter bevochten worden voor de meest uiteenlopende bestemmingen. Zo kan een kerkhof pal langs een doorgaande weg liggen. Tekort aan parkeerplaatsen leidt tot situaties, waar begrafenisgangers voor hun leven moeten rennen om langsrazend verkeer te ontwijken.
Of wat te denken van mensen wiens bestaanzin uit duivenmelken bestaat, maar die het veld moeten ruimen omdat het kerkhof oprukt?

Is er wel genoeg ruimte na de dood?
Met de op handen zijnde vergrijzing, mag er zeker een sterftegolf worden verwacht. Begraafplaatsennood kan wel eens een nieuw maatschappelijk probleem worden.
De tot nu toe bekende methode, het ontruimen van oude, soms lang vergeten graven, zal niet toereikend meer zijn.

In Oss heeft men daar al wat ervaring mee. Topsterfte noopt de gemeente ook daar de begraafplaats uit te breiden. Daar moet wel eerst een bestemmingsplan voor worden gewijzigd, want er moet een perceeltje bos voor worden gekapt.
Ook in Dordrecht moeten bomen en struiken het loodje leggen voor nieuwe graven.
Dat kappen en snoeien mag vandaag de dag niet zomaar. We hebben het groen hard nodig om de CO2-uitstoot op te vangen. Een prangende vraag gaat dus ook worden hoe je klimaatneutraal kunt begraven.

Het zal heel wat creativiteit vergen van de ruimtelijke ordenaars de laatste rustplaats voldoende eerbiedige ruimte te geven. Burgemeesters zouden ook hier tot een sterfverbod kunnen besluiten, maar nederland is niet zo tuk op verboden. Je zult zien dat er dan een massale volksopstandneerlegging komt en mensen uit protest de eeuwige jachtvelden opeisen.

Nederland is echter sterk in haar maakbaarheid. Begraafflats, drijvende kerkhoven voor de kust, sarcofagen in de Afsluitdijk, boeren die bijklussen als begrafenisondernemers, leegstaande kantoorpanden ombouwen tot kistenkolossen. Het is allemaal mogelijk.
Komen we dan nog ruimte tekort, dan kan de regering haar onderdanen natuurlijk een gedragscode opdringen: goed burgerschap dient met een crematie te eindigen.

De ruimte na de dood, hoe ziet die er uit, volgens u?