Ruim 16 miljoen inwoners en daarvan mag 74% op 9 juni bepalen onder welk bewind we de komende vier jaar ons huishoudbudget scherp in de gaten moeten houden. Dat zullen we ook pas na 9 juni weten, want nu valt er geen peil(ing) op te trekken.

Dat danken we aan de 30 tot 37% van het kiezersvolk dat maar een beetje “ins blaue hinein” zweeft. Een minderheid van 2,6 tot 4, 8 miljoen kiezers houden het land in onzekerheid. Want die groep gaat de doorslag geven, denken sommigen.

Balkenende denkt nog genoeg zwevers binnen te halen, om met weinig gezichtsverlies uit de stembus te komen. Zou kunnen, want het CDA heeft in de geschiedenis wel vaker slechte peilingen meegemaakt en toch genoeg stemmen gehaald om vele malen een kabinet te mogen leiden.
Ondertussen wrijft Rutte zich in zijn handen om de CDA’ers die er genoeg van hebben. Een deel van de christelijke achterban gaat deze keer op de VVD stemmen. Dat eigen leden ook gaan zweven, zal Rutte nauwelijks zorgen baren. Die ene Voorhoeve die D66 gaat stemmen, zal niet tot een gigantisch verlies leiden.

Zweven is ook helemaal niet erg, zegt politicoloog Philip van Praag in Nu.nl. Het is juist gezond voor de politiek. “Het gaat erom dat kiezers tijdens een verkiezing een oordeel vellen over hoe de partijen het gedaan hebben en hoeveel vertrouwen ze hebben in wat ze de komende periode gaan doen. Dan is het een gezonde ontwikkeling dat het niet vanzelfsprekend is dat ze een partij altijd trouw blijven”, stelt Van Praag.

Dat lijkt mij ook. De vaste lezers hier kunnen weten dat ik er geen probleem mee heb dat het CDA kans maakt deze keer niet in een kabinet deel te nemen. Maar de mogelijke coalities die de zwevende kiezer in de even zwevende peilingen veroorzaakt, zijn geen hoopvolle alternatieven.
Het zal de zwaartekracht van onzekerheid wel zijn, die zoveel zwevers naar rechts trekken. Nu, met de finale in zicht, zweven ze wel weer meer naar het midden. Van PVV naar VVD. Wat al behoudend was, heeft blijkbaar wel tabak van het CDA en trekt ook naar de VVD.

Ik heb echt geen idee hoe een groot deel van de zwevende kiezers over te halen is op 9 juni ineens een heel andere keuze te maken. Een keuze die in Nederland nog nooit is gemaakt: afscheid nemen van jaren dominantie van CDA en VVD. Jawel, de PvdA mocht ook wat jaartjes meedoen, maar de meeste tijd is voor een behoudend bewind gekozen.
De schaarse momenten dat de kiezers op avontuur gingen, maakten ze een ruk naar rechts (Fortuyn, Wilders). Daarmee wordt toch gezegd dat veel kiezers het CDA en de VVD niet behoudend genoeg vinden?
Maar die keuze is vreemd. Zogenaamd de ‘heersende elite’ een pak rammel geven en vervolgens kiezen voor dezelfde politiek, maar dan in het kwadraat.

Als mensen wat anders willen, is er maar één andere optie. Kiezen voor wat echt anders is en nog nooit in Nederland vertoond. In het huidige stelsel betekent dat kiezen voor GroenLinks, SP en, om tot een meerderheidskabinet te komen, ook kiezen voor PvdA en D66.
In de metapeiling van Sargasso lijkt die combinatie niet verder dan 52 zetels te komen. Nu relativeren zelfs opiniepeilers de waarde van peilingen, maar de meerderheid van de zwevende keizer zal veel te angstig zijn om die draai te maken. Dat is jammer, want alweer een gemiste kans op een politiek die echt voor iedereen is.