De arbeidsmarkt heeft behoefte aan een betere begeleiding van leerlingen in het voortgezet onderwijs bij het maken van een studie- of beroepskeuze. Dat stelt de RWI (Raad voor werk en inkomen) in een advies aan het onderwijs en het kabinet.
De overload aan beroepskeuzetests, studiewijzers, stages in alle soorten en maten en open dagen bij scholen en bedrijven zijn kennelijk niet genoeg. De adviesraad wil betere resultaten, zodat minder mensen afhaken tijdens vervolgstudie of bij hun eerste baan. De arbeidsmarkt heeft daar behoefte aan.
Twee opmerkingen:
1. Een markt is toch een vraag-en aanbodplein? Op een arbeidsmarkt wordt dus werk aangeboden en werk gezocht. De aanbieders blijken dus behoefte te hebben aan werkvolk dat meer duurzame keuzes maakt.
Dat kan. Maar nergens meldt de RWI iets over de behoeften van de werkzoekenden. De oorzaken van onafgemaakte keuzes wordt eenzijdig op het bordje van de zoekende partij gelegd. Men zou slecht voorgelicht zijn en daardoor wankelmoedige keuzes maken. Of het onderwijs en het kabinet dat maar eventjes aan wil pakken. De RWI gelooft stellig in de maakbaarheid van keuzes.
De RWI heeft niet de moeite genomen grondig te onderzoeken wat de effecten zijn van het aanbiedende deel van de arbeidsmarkt. Om te beginnen zou er wel eens een overdaad aan keuzes zijn en dat maakt kiezen lastiger. Meer voorlichting over al die keuzes geeft een grotere hoeveelheid informatie, maar zal niet vanzelfsprekend tot betere, duurzamere keuzes leiden.
Met het aanbod op de arbeidsmarkt gaat het ook regelmatig mis. Hoe vaak is het niet voorgekomen dat bepaalde studies of opleidingen populair waren en na behalen van een diploma er ineens niet zoveel werk bleek te zijn?
De afstemming tussen opleiding en werkgelegenheid valt nooit helemaal goed te krijgen. Om dat louter en alleen in de schoenen van het onderwijs te schuiven lijkt me niet terecht. Het onderwijs kan nooit de veranderingen in de economie voor zijn.
2. Keuzes worden niet alleen beïnvloed door meer informatie of betere begeleiding. Zo kan er wel degelijk een juiste keuze zijn gemaakt, maar vallen collega's, werkplek of salaris en loopbaanontwikkeling zo tegen dat snel een andere keuze wordt gemaakt.
De RWI zou kunnen weten wat mensen belangrijk vinden aan een baan. Onderzoeken genoeg die aantonen dat heel persoonlijke waarden doorslaggevender zijn, dan puur zakelijke waarden.
De raad adviseert echter niet dat het bedrijfsleven daar eens werk van maakt, zodat ze hun werknemers wat langer behouden.
Het is een advies dat past bij de waan van de dag. Men heeft moeite aan goed en passend werkvolk te komen. Dat ligt niet aan de keuzes van dat volk, maar aan de veranderende economie. Toen men wel meer dan genoeg mensen kon krijgen, stond het motto 'een flexibele arbeidsmarkt' hoog in het vaandel. Mensen werden gestimuleerd makkelijker van baan te wisselen.
Nu wordt om meer vasthoudender keuzes gevraagd. De maakbaarheid van die keuzes, heeft sterk het karakter van een eenrichtingsweg. Het advies van de RWI plaveit daarmee een doodlopende weg.